Doğrudan Yabancı Yatırımların Seçilmiş Bankaların Karlılığı Üzerine Etkileri

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 1, 91 - 111, 22.04.2021

Songül Kakilli Acaravcı Yavuz Şentürk

https://doi.org/10.20979/ueyd.868296

Öz

Bu çalışmada doğrudan yabancı yatırımların, Türk bankacılık sektöründe faaliyet gösteren seçilmiş bankaların karlılığına etkisinin belirlenmesi hedeflenmiştir. 2005-2019 yılları arası faaliyet gösteren, farklı sermaye sahipliği olan 3 bankanın verileri incelenmiştir. Banka karlılığını belirleyen ölçüt olarak net faiz marjı, aktif karlılığı ve özsermaye karlılığı çalışmanın bağımlı değişkenlerini oluşturmuştur. Toplam doğrudan yabancı yatırımlar değişkeninin yanı sıra banka karlılığını etkileyen bankaya özgü ve makroekonomik faktörler de analize dahil edilmiştir. Çalışmada, zaman serileri analiz yöntemleri kullanılmıştır. Doğrudan yabancı yatırımların bankaların aktif karlılığına ve özsermaye karlılığına pozitif yönde etkisi, net faiz marjına ise olumsuz yönde etkisi görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Banka Karlılığı, Yabancı Sermaye, Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Eşbütünleşme, ARDL Sınır Testi

The Effects of Foreign Direct Investments on the Profitability of Selected Banks

Öz

In this study, it is aimed to determine the effect of foreign direct investments on the profitability of selected banks operating in the Turkish banking sector. In this sense, the data of 3 banks operating between 2005 and 2019 with different capital ownership were analyzed. Net interest margin, asset profitability, and equity profitability as the criteria that determine bank profitability were the dependent variables of the study. In addition to the total foreign direct investment variable, bank-specific and macroeconomic factors affecting bank profitability are also included in the analysis. Time series were used as analysis method in the study. The findings show that foreign direct investments have positive effects on the banks' return on assets and return on equity, and have a negative effect on banks' net interest margin.

Anahtar Kelimeler

Bank Profitability, Foreign Capital, Foreign Direct Investment, Cointegration, ARDL Limit Test

Kaynakça

• Açıkalın, S. (2009). Türkiye’de Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve Yurtiçi Yatırımlar Arasındaki Nedensellik İlişkisi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(1), 1-15.
• Aitken, B. J. ve Harrison, A. E. (1999). Do Domestic Firms Benefit from Direct Foreign Investment? Evidence from Venezuela. American Economic Review, 89 (3), 605-618.
• Alagöz, M., Erdoğan, S. ve Topallı, N. (2008). Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ve Ekonomik Büyüme: Türkiye Deneyimi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (1), 79-89.
• Allen, L. (1988). The Determinants of Bank Interest Margins: A Note. The Journal of Financial and Quantitative Analysis, 23 (2), 231-235.
• Arias, E. F. ve Montiel, P. J. (1999). The Surge in Capital Inflows to Developing Countries: Prospects and Policy Response. The World Bank Policy Research Working Paper, No:1473.
• Atan, M., Özağ, E. F. ve Kaya, S. (2004). Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Toplam Yatırımlar Üzerindeki Etkisi. Ekonomik Yaklaşım Dergisi, 51 (15), 65-71.
• Bashir, A. H. M. (1999). Foreign Direct Investment and Economic Growth in Some MENA. Countries Theory and Evidence. Topics in Middle Eastern and North African Economies, 9.
• Borensztein, E., De Gregorio, J. ve Lee, J. (1998). How does Foreign Direct Investment Effect Economic Growth. Journal of International Economics, 45, 115-135.
• Calvo, G. A., Leiderman, L. ve Reinhart, C. M. (1993). Capital Inflows to Latin America: The Role of External Factors. IMF Staff Papers, 40, 108-151.
• Claessens, S. ve Thomas C. G. (1998). Internationalization of Financial Services in Asia. Investment Liberalization and Financial Reform in the Asia-Pasific Region Conference, August 29-31, Sydney, Australia.
• Claessens, S., Demirgüç-Kunt, A. ve Huinzinga H. (2001). How does Foreign Entry Affect the Domestic Banking Market? Journal of Banking and Finance, 25, 891-911.
• Dinç, A. (2006). Makroekonomik Faktörlerin Banka Karlılığı Üzerine Etkileri: 2000-2004 Dönemi Türk Bankacılık Sistemi Üzerine Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Dickey, D. A. ve Fuller, W. A. (1979). Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Journal of the Meticanjtistical Association, 74, 421-431.
• Engle, R. ve Granger, C. (1987). Co-Integration and Error Correction: Representation, Estimation and Testing. Econometrica, 55 (2), 251-276.
• Feldstein, M. (1995). The Effects of Outbound Foreign Direct Investment on the Domestic Capital Stock. in M. Feldstein, J. R. Hines, Jr. and Hubbard, R. G. (Eds.), The Effects of Taxation on Multinational Corporations. University of Chicago Press, 43-63.
• Ho, T. ve Saunders, A. (1981). The Determinants of Bank Interest Margins: Theory and Empirical Evidence. Journal of Financial and Quantitative Analysis, 16 (4), 581-600.
• Kaya, T. Y. (2002). Türk Bankacılık Sektöründe Karlılığın Belirleyicileri 1997-2000. Mali Sektör Politikaları Dairesi Çalışma Raporları, 2002 (1), 1-16.
• Mcshane, R. ve Sharpe, G. (1985). A Time Series/Cross Section Analysis of the Determinants of Australian Trading Bank Loan/Deposit Interest Margins: 1962-1981. Journal of Banking & Finance, 9 (1), 115-136.
• Merkez Bankası, https://evds2.tcmb.gov.tr/ (Erişim: 20.05.2020)
• Merkez Bankası, https://www.tcmb.gov.tr/ (Erişim: 20.05.2020)
• Nair-Reichert, U. ve Weinhold, D. (2001). Causality Test for Cross-Country Panels: A New Look at FDI and Economic Growth in Developing Countries. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 63 (2), 153-171.
• Narayan, P. K. (2004). Fiji’s Tourism Demand: The Ardl Approach to Cointegration. Tourism Economics, 10, 193–206.
• Reis, Ş. G., Kılıç, Y. ve Buğan, M. F. (2016). Banka Karlılığını Etkileyen Faktörler: Türkiye Örneği. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 21-36.
• Roy, A.G. ve Von Den Berg, H.F. (2006). Foreign Direct Investment and Economic Growth: A Time-Series Approach. Global Economy Journal, 6, 1-19.
• Sayılgan, G. ve Yıldırım, O. (2009). Determinants of Profitability in Turkish Banking Sector: 2002-2007. International Research Journal of Finance and Economics, 28, 207-214.
• Singh, R. D. (1988). The Multinationals Economic Penetration, Growth, Industrial Output and Domestic Savings in Developing Countries: Another Look. The Journal of Development Studies, 25 (1), 55-82.
• Sufian, F. ve Habibullah, M. S. (2009). Determinants of Bank Profitability in a Developing Economy: Empirical Evidence from Bangladesh. Journal of Business Economics and Management, 10(3), 207-217.
• Şerbetli, A. (2008). Makroekonomik Göstergelerin Banka Karlılığı ve Sermaye / Aktif Getirisi Üzerindeki Etkisinin Yapay Sinir Ağları ile Test Edilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi.
• Taşkın, F. D. (2011). Türkiye’de Ticari Bankaların Performansını Etkileyen Faktörler. Ege Akademik Bakış Dergisi, 11 (2).
• Tunay, K. B. ve Silpagar, A. M. (2006). Türk Ticari Bankacılık Sektöründe Karlılığa Dayalı Performans Analizi - I. TBB Araştırma Tebliğleri Serisi, 20.
• Türkiye Bankalar Birliği, https://www.tbb.org.tr/tr (Erişim: 20.05.2020)
• Türkiye İstatistik Kurumu, https://www.tuik.gov.tr/ (Erişim: 20.05.2020)
• Ying, Y. H. ve Kim Y. (2001). An Empirical Analysis on Capital Flows: The Case of Korea and Mexico. Southern Economic Journal, 67(4), 954-968.