IRAKLI YAZAR MAHMÛD AHMED ES-SEYYİD’İN BEDDÂY EL-FÂYİZ ADLI ÖYKÜSÜNÜN TAHLİLİ

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 199 - 213, 31.12.2020

Fuat Daş

Öz

Öz
Irak’ta XX. yüzyılın ilk yıllarında birçok siyasî ve kültürel gelişmeye meydana gelmiştir. Bu gelişmeler neticesinde yenilikçi, reformist düşüncelere sahip aydın bir kuşak ortaya çıkmış ve Irak Edebiyatı, bu kuşağın kalemiyle 30’lu yıllarda modern tarzda başarılı öykülerine şahit olmuştur. Bu kuşak, yayınladığı öykü mecmualarında romantik konuların yanı sıra Irak toplumunun sorunlarını dile getirmeye başlamış ve Irak öyküsünü diğer Arap ülkelerinin öyküleriyle boy ölçüşecek seviyeye yükseltmiştir. Bu kuşağın öncü isimlerinden biri Mahmûd Ahmed es-Seyyid’tir. es-Seyyid, Irak’ta modern öykünün temellerini atan ve Iraklı yazarların bu türü benimsemesi için büyük çaba sarf eden öncü bir isimdir. O, ilk çalışmalarında içerik ve şekil açısından başarı elde edememiş olsa da modern Türk ve Rus edebiyatıyla tanıştıktan sonra sanatsal açıdan başarılı çalışmalar ortaya koymuştur. Beddây el-Fâyiz adlı kısa öykü de yazarın başarılı çalışmaları arasındadır. Realist bir bakış açısına sahip olan es-Seyyid, bu öyküde Irak kırsalını, orada yaşayan çiftçilerin yaşamını, kabile reisleri karşısında çektikleri zorlukları, intikam, diyet gibi kabile yaşantısında önem arz eden gelenekleri ve bu geleneklerin yaşamlarındaki belirleyici rolünü başarılı bir şekilde okura sunmuştur. Bundan dolayıdır ki bu öykü, 30’lu yıllarda Irak edebiyatında kırsal hayatı konu edinen nadir öyküler arasındadır.

Anahtar Kelimeler

Arap Edebiyatı, Irak Öyküsü, Mahmud Ahmed es-Seyyid, Bedday el-Fayiz

ON THE IRAQI STORYWRITER MAHMOUD AHMAD AL-SAYYID’S STORY BADDAY AL-FÂYİZ

Öz

Abstract
Many political and cultural developments occurred in Iraq in the first years of the 20th century. As a result of these developments, a generation of intellectuals with innovative and reformist ideas emerged and Iraqi literature witnessed the successful stories in modern style in the thirties with the pen of this generation. This generation started to express the problems of Iraqi society as well as romantic themes in their story anthologies, and raised the Iraqi story to a level that rivaled the stories of other Arab countries. One of the leading names of this generation is Mahmoud Ahmad al-Sayyıd. al-Sayyıd is a pioneer who laid the foundations of the modern story in Iraq and made great efforts for Iraqi writers to adopt this genre. Although he didn’t succeed in terms of content and form in his early works, after meeting modern Turkish and Russian literature, he produced artistically successful works.The short story Badday al-Fâyiz is among the author's successful works. In this story, al-Sayyıd, who has a realist point of view, successfully presented the Iraqi countryside, the lives of the farmers living there, the difficulties they faced against the tribal chiefs, the traditions that are important in tribal life such as revenge and diyat and the decisive role of these traditions in their lives. This is why this story is among the rare stories in Iraqi literature in the thirties that dealt with rural life.

Anahtar Kelimeler

Arabic Literature, The Iraq Story, Mahmoud Ahmad al-Sayyıd, Badday al-Fayız

Kaynakça

• Ahmed, A. (2001a). Neş’etu’l-Kıssa ve Taṭavvuruhâ fî’l-Irak 1908-1939 (2. Bs.). Bağdat: Dâru’ş-Şu’ûni’s-Sakâfiyyet’l-ʿÂmme.
• Ahmed, A. (2001b). el-Edebu’l-Kısasî fî’l-Irak Munzû’l-Harbi’l-Âlemiyyeti’s-Sâniyye İtticâhâtuhu’l-Fikriyye ve Kıyemuhu’l-Fenniyye. Şam: İttihâdu’l- Kutubi’l-Arab.
• Battî, R. (1955). es-Sahâfe fî’l-Irak. Kahire: Dâru’l-Hannâ.
• İdris, S. (1953a). el-Kıssatu’l-Irakiyyetu’l-Hadîse I, el-Adâb. Cilt: I, Sayı: 2, s. 22-25.
• İdris, S. (1953b). el-Kıssatu’l-Irakiyyetu’l-Hadîse III, el-Adâb. Cilt: I, Sayı: 4, s. 34-38.
• Saʿîd, C. (1954). Nazarât fî’t-Tayyârâti’l-Edebîyeti’l-Hadîse fî’l-‘Irâk. Kahire: Câmi‘etu’d-Duveli’l-‘Arabîyye-Ma‘hadu’l-Buhûs ve’d-Dirâsâti’l-‘Arabîye.
• es-Seyyid, M. A. (1978). el-Aʿmâlu’l-Kâmile. (Haz: A. Cevâd et-Tâhir ve Abduâlih Ahmed). Irak: Menşûrât Vuzârati’s-Sakâfe ve’l-Funûn.
• et-Tikrîtî, S. T. (1953). Vechetu’l-Edeb fî’l-Irâk, el-Adâb. Cilt: I, Sayı: V, s. 33-34.
• Yazıcı, H. (1998). “Hikâye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 17: 479-485. Ankara: TDV Yayınları.