“MESLEĞİMİZ YAYINCILIK” PROJESİ VE TS EN ISO 17100:2015 ÖRNEKLERİ ÇERÇEVESİNDE ÇEVİRİ SÜRECİNDEKİ REVİZYON FAALİYETLERİNE YÖNELİK BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 34 - 55, 21.06.2023

Serhat Arslan

https://doi.org/10.55036/ufced.1302535

Öz

Çeviri süreçlerinde gerçekleştirilen revizyon eylemi, çok yönlü ve karmaşık bir eylem türüdür. Böyle bir durum, revizyon eyleminin tanımlanmasını ve bu eylemin sınırlarının belirlenmesini zorlaştırmaktadır. Erek kitleyle buluşturulacak erek metnin kalitesini arttırmak amacıyla gerçekleştirilen revizyon faaliyetlerini gerçekleştiren revizör pozisyonundaki katılımcının kişisel tasarruf ve tutumlarının göz ardı edilmemesi de gerekmektedir. Ayrıca günümüzdeki teknolojik gelişmelerin neticesinde, örneğin artan bilgisayar destekli çeviri faaliyetleri bağlamında, revizyon eyleminin amacına uygun işlevsel bir biçimde gerçekleştirilmesi ihtiyacı da artmaktadır. Çalışmamız çerçevesinde “Mesleğimiz Yayıncılık Projesi – AB’ye Uyum Sürecinde Avrupa ve Türkiye Yayıncılık Sektörlerinde Meslek Standartları ve Yeterlilikler” ile “TS EN ISO 17100:2015 ‘Çeviri Hizmetleri – Çeviri Hizmetleri İçin Gereklilikler’ Türk Standardı” örnekleri, revizyon eyleminin çeviribilim alanındaki teorik düzlemde ele alındığı biçimiyle irdelenmiştir. Çalışmamız çerçevesinde irdelediğimiz iki örnek, her ne kadar mesleki standart ve yeterliliklerin belirlenmesi amacıyla oluşturulmuş olsalar da çeviri süreçlerinde revizyon faaliyeti görevini üstlenecek revizör katılımcısının kişisel tasarruf ve tutumları göz ardı edilmektedir. Ayrıca irdelediğimiz örnekler, revizyon faaliyetlerini, genel olarak yalnızca erek metin üzerinden gerçekleştirilebilecek bir eylem türü olarak ele almaktadırlar. Böyle bir bakış açısı, revizyon faaliyetinin yüzeysel ve terminolojik bir biçimde uygulanmasına yol açmaktadır. Çalışmamız çerçevesinde tespit edilen bu ve benzeri sorunlar neticesinde, söz konusu örneklerin çeviribilim alanında yönelik çalışmalarda ele alınan revizyon faaliyetlerine tam anlamıyla odaklanmadığını söyleyebiliriz. Bu sebeple her iki örnek içeriğinin, çeviribilim alanındaki revizyon faaliyetine yönelik ortaya konulan literatür çerçevesinde değerlendirilip yeniden ele alınması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Revizyon, Çeviri, Revizör, Düzeltmen, Çeviribilim

AN EVALUATION OF REVISION ACTIVITIES IN THE TRANSLATION PROCESS WITHIN THE FRAMEWORK OF THE EXAMPLES “PROFESSIONS IN PUBLISHING” PROJECT AND TS EN ISO 17100:2015

Öz

The act of revision in translation processes is a multifaceted and complex type of action. Such a situation makes it difficult to define the revision act and determine its boundaries. It is also necessary not to ignore the personal decisions and attitudes of the participant in the position of the reviser who performs revision activities to improve the quality of the target text to be delivered to the target audience. Moreover, due to today's technological developments, for example, in the context of increasing computer-assisted translation activities, the need for revision to be performed functionally in accordance with its purpose is also increasing. Within the framework of our study, the examples of “Professions in Publishing” Project - Professional Qualifications for Publishing on the Way to EU Accession” and "TS EN ISO 17100:2015 ‘Translation Services - Requirements for Translation Services’ Turkish Standard” are examined in the way in which the act of revision is dealt with on the theoretical level in the field of translation studies. Although the two examples we analysed in our research framework were created to determine professional standards and competencies, the personal decisions and attitudes of the reviser participant who will undertake the revision activity in translation processes are ignored. Moreover, the examples we have examined generally treat revision as a type of action that can only be performed on the target text. Such a perspective leads to a simple and terminological implementation of the revision activity. As a result of these and similar problems identified in the framework of our study, we can say that these instances do not entirely focus on the revision activities addressed in translation studies. For this reason, the content of both examples needs to be evaluated and reconsidered within the framework of the literature on the revision activity in the field of translation studies.

Anahtar Kelimeler

Revision, Translation, Reviser, Corrector, Translation Studies

Kaynakça

• Aja, J. L. (2022). The Reception of La coscienza di Zeno (Italo Svevo) in the Spanish Versions of Carlos Manzano (1981–2012). Between Revision and Retranslation. In Susanne M. Cadera & Andrew Samuel Walsh (Ed.). Retranslation and Reception - Studies in a European Context (ss.233-257), Leiden/Boston: Brill.
• Arslan, S. (2022). Erek Metnin Revizyonu Faaliyetine Yönelik Çeviri Eylemi Kuramı Temelinde Bir Değerlendirme. RumeliDE - Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi 31, 1808-1820. https://doi.org/10.29000/rumelide.1222077
• Bartan, Ö. Ş., Çetiner C. ve Çekçi S. O. (2019). Translation Revision in Professional Translation Companies in Turkey. Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi - Journal of Translation Studies 27, 177-200. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/913575
• Breedveld, H. (2002). Writing and Revising Processes in Professional Translation. Across Languages and Cultures - A Multidisciplinary Journal for Translation and Interpreting Studies 3 (1), 91- 100. https://doi.org/10.1556/Acr.3.2002.1.7
• Brunette, L. (2000). Towards a Terminology for Translation Quality Assessment - A Comparison of TQA Practices. The Translator 6 (2), 169-182. https://doi.org/10.1080/13556509.2000.10799064
• Chakhachiro, R. (2005). Revision for Quality. Perspectives: Studies in Translatology, 13 (3), 225-238. https://doi.org/10.1080/09076760508668994
• Collada Ali, L., Polledo, P. G. ve Harmer, C. (2018). Revision: Parameters and Practices within the Translation Industry. Medical Writing, 27 (3), 21-24. https://journal.emwa.org/editing/revisionparameters-and-practices-within-the-translation-industry/
• Hansen, G. (2008). The Speck in your Brother’s Eye – The Beam in your Own: Quality Management in Translation and Revision. In G. Hansen & A. Chesterman & H. Gerzymisch-Arbogast (Ed.). Efforts and Models in Interpreting and Translation Research - A Tribute to Daniel Gile (ss. 255- 280). Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
• Kasperavičienė, R. ve Horbačauskienė (2020). Self-revision and Other-revision as Part of Translation Competence in Translator Training. Journal of Language and Cultural Education (Sciendo), 8 (1), 117-133. https://doi.org/10.2478/jolace-2020-0007
• Künzli, A. (2007a). The Ethical Dimension of Translation Revision. An Empirical Study. The Journal of Specialised Translation, 8, 42-56. urn:nbn:se:su:diva-9769
• Künzli, A. (2007b). Translation Revision: A Study of the Performance of Ten Professional Translators Revising a Legal Text. In Y. Gambier & M. Shlesinger & R. Stolze (Ed.). Doubts and Directions in Translation Studies - Selected contributions from the EST Congress, Lisbon 2004 (ss. 115- 126). John Benjamins Publishing Company.
• Künzli, A. (2014), Die Übersetzungsrevision – Begriffsklärungen, Forschungsstand, Forschungsdesiderate. trans-kom (Zeitschrift für Translation und Fachkommunikation, 7 (1), ss. 1-29. http://www.trans-kom.eu/bd07nr01/transkom_07_01_01_Kuenzli_Revision.20140606.pdf
• Latorraca, R. ve Aiello, J. (2021). Investigating Translation Trainees’ Self-Perceived Competence / A Process-Oriented, Collaborative Seminar on Translation and Translation Revision. Babel, 67 (4), 460-481. https://doi.org/10.1075/babel.00232.lat
• Liang, H. (2021). Initial Translation Interference to Reviser Trainees in English-LOTE Translation Revision Tasks. The International Journal for Translation & Interpreting Research, 13 (2) 92- 108. https://doi.org/10.12807/ti.113202.2021.a06
• Liang, Y., Li, Y. ve Sang, Z. (2023). A Study on Peer Mediation in Dynamic Assessment of Translation Revision Competence. Language Assessment Quarterly, 20 (1), 108-126. https://doi.org/10.1080/15434303.2022.2153050
• Mellinger, D. C. (2018). Re-thinking Translation Quality - Revision in the Digital Age. TargetInternational Journal of Translation Studies, 33 (2), 310-331. https://doi.org/10.1075/target.16104.mel
• Mesleğimiz Yayıncılık – AB’ye Uyum Sürecinde Yayıncılık. (2023, 7 Ocak). Erişim adresi: https://meslegimizyayincilik.com/
• Mesleğimiz Yayıncılık Projesi – Yayıncılık Meslekleri Sözlüğü (2023, 16 Ocak). Erişim adresi: https://meslegimizyayincilik.com/yayincilik-meslekleri-sozlugu/
• Mesleğimiz Yayıncılık Projesi – Yayıncılık Meslekleri Sözlüğü / Dizinci Maddesi (2023, 16 Ocak). Erişim adresi: https://meslegimizyayincilik.com/tanimlar/dizinci/
• Mesleğimiz Yayıncılık Projesi – Yayıncılık Meslekleri Sözlüğü / Düzeltmen Maddesi (2023, 16 Ocak). Erişim adresi: https://meslegimizyayincilik.com/tanimlar/duzeltmen/
• Mesleğimiz Yayıncılık Projesi – Yayıncılık Meslekleri Sözlüğü / Lektör Maddesi (2023, 16 Ocak). Erişim adresi: https://meslegimizyayincilik.com/tanimlar/lektor/
• Mesleğimiz Yayıncılık Projesi – Yayıncılık Meslekleri Sözlüğü / Yayın Danışmanı Maddesi (2023, 16 Ocak). Erişim adresi: https://meslegimizyayincilik.com/tanimlar/yayin-danismani/
• Mossop, B. (2007). Empirical Studies of Revision: What We Know and Need to Know. The Journal of Specialised Translation, 8, 5-20. https://www.jostrans.org/issue08/art_mossop.pdf
• Mossop, B. (2011). Revision. In Yves Gambier & Luc van Doorslaer (Ed.), Handbook of Translation Studies – Volume 2 (ss. 135-139). Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company. https://doi.org/10.1075/hts.2016.rev1
• Mossop, B. (2014). Revising and Editing for Translators (3rd. Edition). New York: Routledge.,
• Munday, J. (2010). Translation Studies. In Yves Gambier & Luc van Doorslaer (Ed.), Handbook of Translation Studies – Volume 1 (ss. 419-428). Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company. https://doi.org/10.1075/hts.1.tra8
• Quinci, C. (2023). Translation Competence / Theory, Research and Practice. New York/London: Routledge. https://doi.org/10.4324/9781003227298
• Parra-Galiano, S. (2021). Translators’ and Revisers’ Competences in Legal Translation - Revision Foci in Prototypical Scenarios. Target - International Journal of Translation Studies, 33 (2), 228-253. https://doi.org/10.1075/target.21065.gal
• Paloposki, O. ve Koskinen, K. (2010). Reprocessing Texts. The Fine Line Between Retranslating and Revising. Across Languages and Cultures 11 (1), 29–49. https://doi.org/10.1556/Acr.11.2010.1.2
• Pym. A. (2011). Translation Research Terms: a Tentative Glossary for Moments of Perplexity and Dispute. In A. Pym (Ed.). Translation research projects 3 (ss.75-99). Tarragona: Intercultural Studies Group.
• Robert, I. S., Remael, A., ve Ureel, J. J. J. (2017). Towards a Model of Translation Revision Competence. The Interpreter and Translator Trainer, 11 (1), 1-19. https://doi.org/10.1080/1750399X.2016.1198183
• Scocchera, G. (2013). What We Talk About When We Talk About Revision: a Critical Overview on Terminology, Professional Practices and Training, and the Case of Literary Translation Revision in Italy. FORUM-Revue internationale d’interprétation et de traduction / International Journal of Interpretation and Translation, 11 (2), 141-174. https://doi.org/10.1075/forum.11.2.07sco
• Scocchera, G. (2017). Translation Revision as Rereading - Different Aspects of the Translator’s and Reviser’s Approach to the Revision Process. Mémoires du livre / Studies in Book Culture, 9 (1), 1-21. https://doi.org/10.7202/1043122ar
• Şenol, E., Sönmez, S., Cingöz, Y., Akçalı, H. S., Balaban, Y. ve Özyürek K. (2017). Sivil Toplum Diyaloğu – Mesleğimiz Yayıncılık Projesi – AB’ye Uyum Sürecinde Avrupa ve Türkiye Yayıncılık Sektörlerinde Meslek Standartları ve Yeterlilikler. Türkiye Yayıncıları ve Yayın Dağıtımcıları Birliği. Mesleğimiz Yayıncılık Projesi web sitesinden erişildi: https://meslegimizyayincilik.com/wp-content/uploads/2017/05/MYKitapTR_WEB_Conv.pdf
• Türk Standartları Enstitüsü. (2015). TS EN ISO 17100:2015 / Çeviri Hizmetleri – Çeviri Hizmetleri İçin Gereklilikler Türk Kalite Standardı. Ankara Türk Standartları Enstitüsü.
• Vanderschelden, I. (2000). Why Retranslate the French Classics? The Impact of Retranslation on Quality. In Myriam Salama-Carr (Ed.), On Translating French Literature and Film II (ss. 1-18). Amsterdam, Atlanta: Editions Rodopi B. V.