GELİRİN TESPİTİ VE VERGİLENDİRİLMESİ: SAFİ ARTIŞ TEORİSİ, KAYNAK TEORİSİ

Yıl 2013, Cilt: 2 Sayı: 3, 85 - 104, 01.01.2013

Mehmet Reşit Dinçer Mehmet Hakan Kalelioğlu

Öz

Devletler, temel fonksiyonlarını yerine getirmek, kendisini oluşturan bireylere hizmet sunmak için milli egemenliğin önemli unsurlarından bir tanesi olan vergi enstrümanını mali, ekonomik ve sosyal politikalara uygun olarak kullanmak isterler. Vergi, devletin ekonomik ve sosyal hayata müdahalesinin bir aracı olarak karşılıksız, cebri ve parasal olarak aldığı bir paydır. Günümüz vergi sistemleri içerisinde yer alan vergilendirilecek ekonomik kaynaklardan biri de "gelir"dir. Özellikle teoride gelir, hem vergi ödeme gücü açısından hem de ekonomik akım ifade eden bir yapıya sahip olduğu için vergileme açısından en fazla kabul gören konu olmuştur. Gelirin vergilendirilmesi sistemlerinin oluşumunda en önemli unsur, vergilendirilebilir gelir kavramına yaklaşım açısı olarak karşımıza çıkmaktadır. Dolayısıyla, vergilendirmeye esas alınacak gelirin tanımlanması kritik öneme sahip olup, bu konu gerek vergi teorisinde, gerekse uygulamada tartışmalara yol açmaktadır

Anahtar Kelimeler

Gelir, Vergi, Net artış teorisi, Safi artış teorisi, Kaynak teorisi

DEFINTION AND TAXATION OF INCOME: NET INCREASE THEORY, RESOURCE THEORY

Öz

States want to use the tax instrument, which is one of the most important component of the national sovereignty, in accordance with financial, economical and social policies, to fulfill their basic functions and to serve people composing itself. Tax is a gratuitous, compulsory and monetary share that states collect as a tool of intervention to economic and social life. One of the taxable economic resource within the contemporary tax systems is “income”. Especially in theory, income has been the most accepted subject in taxation, in terms of both ability to pay taxes and to embody structure of economic current. The perspective of taxable income concept appears as the most important element in formation of the income taxation systems. Therefore, the definition of the taxable income has critical importance and this subject brings out debates both in taxation theory and in its practices

Anahtar Kelimeler

Income, Tax, Net increase theory, Simple increase theory, Resource theory

Kaynakça

• Ahmad, Ehtisham and Nicholas Stern (1989), “Taxation for Developing Countries”
• Handbook of Development Economics, II. cilt, Hollis Chenery ve T. N. Srinivasan (der.), Elsevier Science B.V., Hollanda. Akdoğan, Abdurrahman (1985), Kamu Maliyesi, Ankara.
• Aksoy, Şerafettin (1997), Kamu Maliyesi, Filiz Kitabevi, İstanbul.
• Aksoy, Şerafettin (1989), Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi, Filiz Kitabevi, İstanbul.
• Aktan, Coşkun Can (1998), “Düz ve Düşük Oranlı Vergiler İle Ekonomik Büyüme İlişkisi”
• Vergi Dünyası Dergisi, Sayı 203. Arslan, Mehmet (2001), Türk Vergi Sistemi, Güncelleştirilmiş 2. Baskı, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Baker, Samuel (1990), Readings on Public Sector Economics, Lexington.
• Bayraklı, H. Hüseyin (2000), “Gelir Vergisi Kanununda Gelir Kavramı Ve Sapmalar”
• Mevzuat Dergisi, Sayı 36, Aralık. Bilici, Nurettin (2002), Vergi Hukuku Genel İlkeler Türk Vergi Sistemi, 4. Baskı, Yargı Yayınevi, Ankara.
• Boadway, Robin and Anwar Shah (1992), “How Tax Incentives Affect Decisions to Invest in
• Developing Countries”, The World Bank Working Papers, Volume 1, No 1011 November.
• Bulut, Mustafa ve Çalışkan, Mefküre. Seda (2008), “Gelirlerin Tanımlanmasında Teori
• Tercihi: KaynakTeorisine Karşı Net Artış Teorisi”, Yaklaşım Dergisi/ Haziran 2008 / Sayı:186
• Edizdoğan, Nihat, Çetinkaya,Özhan ve Gümüş,Erhan (2011), Kamu Maliyesi, Ekin Yayın, Bursa.
• Eker. Aytaç (2001), Kamu Maliyesi, Anadolu Yayıncılık, İzmir.
• Erginay, Akif (1979), Kamu Maliyesi, Sevinç Matbaası, Ankara.
• Ferhatoğlu, Emrah (2003), “Gelir Teorileri Bağlamında Avrupa Birliği ve Türkiye’ deki Gelir
• Tanımlaması ve Sonuçları: Karşılaştırmalı Bir Analiz”, e-akademi Hukuk, Ekonomi ve Siyasal Bilimler Aylık İnternet Dergisi, Sayı 19, Eylül. Goode, Richard B. (1976), The Individual Income Tax, Brookings Institution, Washington, D.C.
• Gökbunar, Ali Rıza (1997), Türk Vergi Sisteminde Reform Gereği, Dokuz Eylül Üniversitesi
• İİBF Maliye Bölümü Yayını, İzmir. Kızılot, Şükrü (1990), Kurumlar Vergisi Kanunu ve Uygulaması, Savaş Yayınları, Ankara.
• Lewis, Stephen R. (1984), Taxation For Development : Principles And Applications, Oxford
• University Press, New York. Musgrave, Richard A. Musgrave, Peggy B., (1989), Public Finance in Theory and Practice
• Mc Graw Hill, New York. Nadaroğlu, Halil (1976), Kamu Maliyesi Teorisi, Sermet Matbaası İstanbul.
• Neumark, Fritz (1945), Gelir Vergileri, (çev. M. Orhan DİKMEN), İstanbul Üniversitesi
• Yayınları, Sayı 29, İstanbul. OECD (2013), Revenue Statistics-OECD Member Cuntries-Comparative Tables, http://stats.oecd.org/, 26.03.2013
• Quigly, John M. and Eugen Smolensky (1994), Modern Public Finance, Harvard University Press, England.
• Ortaç, Fevzi Rıfat (1999), “Vergilendirilebilir Kavramı, Geliri Belirleyen Teoriler ve Türk
• Gelir Vergisinde Yer Alan Gelir Tanımlaması”, Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Sayı 2, Ankara. Öncel, Mualla, Ahmet Kumrulu ve Nami Çağan (2000), Vergi Hukuku, Turhan Kitabevi, 8. Baskı, Ankara.
• Öncel, Mualla, Ahmet Kumrulu ve Nami Çağan (2002), Vergi Hukuku, Turhan Kitabevi, 10. Baskı, Ankara.
• Pehlivan, Osman (2001), Vergi Hukuku, Genel İlkeler ve Türk Vergi Sistemi, Derya Kitabevi, Trabzon.
• Plasscheart, Sylevain R. F. Schedular (1988), Global and Dualitic Patterns of Income
• Seviğ, Veysi (2002), Dünya Gazetesi, 29.11.2002.
• Turan, Salih (1998), Vergi Teorisi ve Politikası, Filiz Kitabevi, İstanbul.
• Uluatam, Özhan (2000), Vergi Hukuku, İmaj Yayıncılık, Ankara.
• Yüce, Mehmet (1999), “Vergileme İlkeleri Ve Ekonomik Konjonktür Açısından Deprem
• Vergilerinin Genel Bir Değerlendirmesi”, Mevzuat Dergisi, Yıl 2, Sayı 21, Eylül, İstanbul. www.bkm.com.tr Bankalararası Kart Merkezi, İstanbul.