TURKEY-EU RELATIONS AFTER 2002

Yıl 2015, Cilt: 4 Sayı: 7, 69 - 85, 01.01.2015

Süleyman Çağrı Güzel

Öz

The legal foundation of relationship between Turkey and European Union EU was formed by 1963 Ankara Agreement; three stages were stipulated including preparation, transition and final period. Additional protocol, signed in 1970 and entered into force in 1973, was another important development which determined the conditions for “transition” period in the context of EU-Turkey relations and finally was intended to result in Custom Union. The “final period”, intended to result in full membership, was entered by Custom Union Agreement which entered into force in January 1, 1996, and prospects for full membership reached peak point. In the era of Justıce and Development Party, which came into power by general early election held in October 3, 2002, the transition of accession negotiations, final stage in the full membership process, was ensured by reforms so the final stage in the relationships was reached. However, after that date, EU-Turkey relations lost its previous momentum and came to a standstill. In this study, progress towards EU after 2002 will be addressed and EU policy will be evaluated

Anahtar Kelimeler

European Union, Turkey-EU Relations, Cyprus issue, Negotiation process

2002 Sonrası Dönemde Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri

Öz

Türkiye-Avrupa Birliği AB ilişkilerinin hukuki temelleri 1963 Ankara Anlaşması’yla atılmış; hazırlık, geçiş ve son dönem olmak üzere üç aşama öngörülmüştür. 1970 yılında imzalanan ve 1973’te yürürlüğe giren Katma Protokol ise Türkiye-AB ilişkileri bağlamında “geçiş” dönemine ilişkin şartları belirleyen ve nihai olarak Gümrük Birliği ile sonuçlanması hedeflenen bir başka önemli gelişme olmuştur. 1 Ocak 1996 yılında yürürlüğe giren Gümrük Birliği Anlaşması ile birlikte tam üyelikle sonuçlanması hedeflenen “son dönem”e girilmiş ve tam üyelik umutları doruk noktasına ulaşmıştır. 3 Kasım 2002 tarihinde yapılan erken genel seçimle iktidara gelen Adalet ve Kalkınma Partisi döneminde ise yapılan reformlarla birlikte tam üyelik sürecindeki son aşama olan katılım müzakerelerine geçiş sağlanmış ve ilişkilerdeki en son aşamaya gelinmiştir. Ancak bu tarihten sonra Türkiye-AB ilişkileri eski ivmesini kaybetmiş ve durgunluk süreci yaşanmıştır. Bu çalışmada 2002 sonrası AB yolundaki gelişmeler ele alınacak ve AB politikası değerlendirilecektir

Anahtar Kelimeler

Avrupa Birliği, Türkiye-AB ilişkileri, Kıbrıs meselesi, Müzakere süreci

Kaynakça

• ABBULTENI (yıl belirtilmemiş), www.abbulteni.org/pdf/ANNANPLANItrOZET.pdf erişim tarihi: 11.03.2014.
• ABGM (2008), Avrupa Birliği’ne Aday Ülke Olarak Türkiye’de AB Uyum Yasalarının İç
• Hukuka Etki ve Katkısı, 26 Aralık 2008, Ankara. http://www.abgm.adalet.gov.tr/e- kutuphane/AB%20uyum%20yasalar%C4%B1n%C4%B1n%20i%C3%A7%20hukuka%20etk isi%20ve%20katk%C4%B1s%C4%B1.pdf erişim tarihi:16.03.2014
• ABGS (2013), http://www.abgs.gov.tr/files/AB_Iliskileri/AdaylikSureci/IlerlemeRaporlari/20
• _ilerleme_raporu_tr.pdf, erişim tarihi: 30.04.2014.
• AKGÖNENÇ, Oya (2010), Türkiye’nin AB Stratejisi, Nobel Yayınları, Ankara.
• AKSU, Fuat (2007), “Türkiye-Avrupa Birliği Tam Üyelik Müzakerelerinde Kıbrıs ve Ege
• Uyuşmazlıkları”, Türkiye-AB İlişkileri: Dış Politika ve İç Yapı Sorunsalları, M. Seyfettin EROL ve Ertan EFEGİL (Der.), Alp Yayınları, Ankara, s. 25-59. DEDEOĞLU, Beril (2005), “Dünden Yarına Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri”, Siyasa, Yıl: , Sayı: 1, Bahar, s. 23-46.
• DEMİRKIRAN, Özlem; ÇİÇEK, Eda; ELTETİK, Havva; SARIKÇIOĞLU, Melike (2010)
• Türkiye-Avrupa Birliği İlişkilerinde “Son Dönem”, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 1, s. 57-75. DTM [Dış Ticaret Müsteşarlığı] (2007), Avrupa Birliği ve Türkiye, Avrupa Birliği Genel
• Müdürlüğü, 6. Baskı, Ankara. ERGAN, Uğur (2013), http://www.hurriyet.com.tr/dunya/25530541.asp erişim tarihi: 04.2014. GENÇTÜRK, Tuğçe. (2012) Avrupa Birliği’nin Tarihsel Gelişimi http://www.tuicakademi.org/index.php/kategoriler/avrupa/3086-avrupa-birliginin-tarihsel gelisimi, erişim tarihi: 10.03.2014.
• GRIGORIADIS, Ioannis N. (2011), “The Unripe Fruits of Rapprochement: Greek-Turkish
• Relations in the Post-Helsinki Era” International Journal, Vol: 67, No: 1, pp. 119-133. HUGHES, Kirsty (2007), “Turkey-EU Relations Take a Nosedive” Economic and Political Weekly, Vol: 42, No: 4, pp. 284-285.
• KARACA, Kayhan (2013), http://www.dw.de/apnin-gezi-park%C4%B1-karar%C4%B1- ankaray%C4%B1-k%C4%B1zd%C4%B1rd%C4%B1/a-16878958, erişim tarihi: 30.04.2014.
• KARLUK, Rıdvan (2013), Avrupa Birliği Türkiye İlişkileri: Bir Çıkmaz Sokak, Beta Yayıncılık, İstanbul.
• KARLUK, Rıdvan ve TONUS, Özgür (2004), “Avrupa Birliği’nin Genişleme Perspektifi’nde
• Türkiye’nin Yeri”, 2004 Türkiye İktisat Kongresi, 05-09 Mayıs 2004.
• KAYMAZ, Timur (2014), 2013 Türkiye İlerleme Raporu Kopenhag Kriterleri Yolunda
• Türkiye, TEPAV, http://www.tepav.org.tr/upload/files/1395043792- 2013_Turkiye_Ilerleme_Raporu_Kopenhag_Kriterleri_Yolunda_Turkiye.pdf, erişim tarihi:11.05.2014.
• MİLLİGAZETE (2013), http://www.milligazete.com.tr/haber/17_Aralik_Yolsuzluk_ve_Rusv et_Operasyonu_nedir/313466#.U2EBNqLkXxU, erişim tarihi: 30.04.2014.
• NTVMSNBC (2011), http://www.ntvmsnbc.com/id/25305305, erişim tarihi: 12.04.2014.
• NTVMSNBC (2013), http://www.ntvmsnbc.com/id/25446538/ erişim tarihi: 27.04.2014.
• ÖNİŞ, Ziya (2008), “Turkey-EU Relations: Beyond the Current Stalemate”, Insight Turkey, Vol: 10, No: 4, pp. 35-50.
• PALABIYIK, M. Serdar ve YILDIZ, Ali (2005), Avrupa Birliği, ODTÜ Yayıncılık, Ankara.
• REDMOND, John (2007) “Turkey and the European Union: Troubled European or European Trouble?” International Affairs, Vol: 83, No: 2, pp. 305-317.
• SANDIKLI, Atilla ve AKÇADAĞ, Emine (2011), “Kıbrıs Sorunu Kapsamında AB-Türkiye
• İlişkileri” Bilge Strateji, Cilt: 2, Sayı: 4, Bahar, s. 1-17. TBMM (yıl belirtilmemiş), http://www.tbmm.gov.tr/komisyon/abuyum/bilgi_notu.htm erişim tarihi: 23.03.2014.
• TEITELBAUM, Michael S. ve MARTIN, Philip L. (2003), “Is Turkey Ready for Europe?”
• Foreign Affairs, Vol: 82, No: 3, pp. 97-111. TOCCI, Nathalie (2011), “Turkey’s Neighbourhood Policy and EU Membership: Squaring the Circle of Turkish foreign policy”, International Journal, Vol: 67, No: 1, pp. 65-80.
• TOPAL, Coşkun (2009), “Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri”, Çok Kültürlü Bir Avrupa için
• Tarih ve Sosyal Bilgiler Eğitimi, Semih AKTEKİN, Penelope HARNETT, Mustafa ÖZTÜRK, Dean SMART (Ed.), Harf Eğitim Yayıncılığı, Ankara s. 13-27. YAMAN, Zeynel (2013), http://www.sabah.com.tr/Gundem/2013/06/09/topbas-kisla-olacak- avm-yapilmayacak, erişim tarihi: 27.04.2014.
• YANARIŞIK, Oğuzhan (2012), Avrupa Ailesindeki Üvey Kardeş Türkiye, Babıali Kültür
• Yayıncılığı, İstanbul.