LİSE ÖĞRENCİLERİNİN SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIĞI VE PSİKOLOJİK İYİ OLUŞ DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 13, 59 - 73, 01.01.2018

Osman Söner Olcay Yılmaz

Öz

Bu araştırma, lise öğrencilerinin psikolojik iyi oluş düzeylerini çeşitli değişkenler açısından incelemeyi ve psikolojik iyi oluş ile sosyal medya bağımlılık düzeyi arasındaki ilişkiyi belirlemeyi amaçlamıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2017-2018 eğitim-öğretim yılında Adıyaman’ın çeşitli okullarında öğrenim görmekte olan 332 160 kız ve 172 erkek öğrenci oluşturmuştur. Veri toplama araçları olarak Warwick Edinburg Mental İyi Oluş Ölçeği, Sosyal Medya Bağımlılık Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Analizlerde iki grubun karşılaştırılmasında t-testi ve Mann-Whitney U testi, daha fazla grupların karşılaştırılmasında tek yönlü varyans analizi ANOVA ve Kruskal–Wallis tekniği kullanılmıştır. Gruplar arası farklılığı belirlemek için F istatistiği kullanılmıştır. Lise öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığının psikolojik iyi oluş düzeylerini yordamadaki gücünün belirlenmesinde adımsal stepwise regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; erkek öğrenciler ve kız öğrenciler psikolojik iyi oluş düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık olmadığı; akıllı telefona sahip olan öğrencilerin psikolojik iyi oluşlarının daha yüksek olduğu ve anadolu liselerinde okuyan öğrencilerin psikolojik iyi oluş düzeylerinin imam hatip lisesinde okuyan öğrencilerden daha yüksek olduğu görülmüştür. Sosyal medya bağımlılığının alt boyutlarından çatışma ile psikolojik iyi oluş arasında negatif yönde anlamlı ilişki bulunurken, duygu durum düzenleme, meşguliyet, tekrarlama ile yalnızlık arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır

Anahtar Kelimeler

Psikolojik iyi oluş, sosyal medya bağımlılığı, çatışma, duygu durum düzenleme, meşguliyet, tekrarlama

THE RELATIONSHIP BETWEEN SOCIAL MEDIA DEPENDENCY AND PSYCHOLOGICAL WELL-BEING LEVELS OF HIGH SCHOOL STUDENTS

Öz

This research aimed to examine the psychological well-being of high school students in terms of various variables and to determine the relation between psychological well-being and social media dependency level. The study group of the study consisted of 332 160 girls and 172 boys students studying at various schools in Adıyaman during 2017-2018 academic year. Warwick Edinburgh Mental Well-being Scale, Social Media Dependency Scale and Personal Information Form were used as data collection tools. T-test and Mann-Whitney U tests were used in comparison of the two groups, and one-way variance analysis ANOVA and Kruskal-Wallis techniques were used in multiple group comparisons. F statistic was used to determine the group differences. Stepwise regression analysis was used to determine the power of predicting high school students’ mental well-being of social media addiction. As a result; there was no significant difference between male and female students' mental well-being; mental well-being of the students with smartphones is higher and mental well-being of the students studying in anatolian high schools is higher than the students studying in imam hatip high school. Also there was a significant negative correlation between conflict and mental well-being from the sub-dimensions of social media dependence. There was no significant relationship between emotional regulation, occupation, repetition and loneliness

Anahtar Kelimeler

Psychological well-being, social media addiction, conflict, emotional adjustment, occupation, repetition

Kaynakça

• Andreassen, C.S. (2012). Development of a facebook addiction scale. Psychological Reports, 110(2), 501-517.
• Atak, H. ve Eryılmaz, A.(2011).Ergen öznel iyi oluşunun özsaygı ve iyimserlik eğilimi ile ilişkisinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi,10(37),170-181.
• Atalay, R. (2014). Lise öğrencilerinin sosyal medyaya ilişkin tutumları ile algıladıkları sosyal destek düzeyleri arasındaki ilişki (Bahçelievler ilçesi örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Baripoğlu, S. (2012). Facebook ve Twitter davranış bozukluğu yapıyor mu?[Çevrim-içi: http://www.e-psikiyatri.com/facebook-ve-twitter-davranis-bozuklugu-yapiyor-mu33945, Erişim tarihi: 12.10.2017].
• Barsade, S. G.,& Gibson, D. E. (2007). Why does affect matter in organizations? Academy of Management Perspectives, 21(1), 36-59.
• Bostancı, M. (2010). Sosyal medyanın gelişimi ve iletişim fakültesi öğrencilerinin sosyal medya kullanım alışkanlıkları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gazetecilik Ana Bilim Dalı, Kayseri.
• Boyd, D. M.,& Ellison, N. B. (2008). Social network sites: Definition, history and scholarship. Journal Of Computer- Mediated Communication, 13 (1), 210-230.
• Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (21.Baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Byun, S., et.al. (2009). Internet addiction: Meta synthesis of 1996-2006 quantitative research. Cyberpsychology & Behavior, 12(2), 203-207.
• Çağır, G. ve Gürgan, U. (2010). Lise ve üniversite öğrencilerinin problemli internet kullanımı düzeyleri ile algılanan iyilik halleri ve yalnızlık düzeyleri arasındaki ilişki. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(24), 70–85.
• Çakar, F.S., Tagay, Ö. ve Ünüvar, P. (2016). Üniversite öğrencilerinin temas engelleri ile psikolojik iyi oluşları arasındaki ilişki. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 275-281.
• Çam, E. (2012). Öğretmen adaylarının eğitsel ve genel amaçlı Facebook kullanımları ve Facebook bağımlılıkları (SAÜ Eğitim Fakültesi örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Çelik, Ş. (2008). Lise öğrencilerinin öznel iyi oluşlarının duygusal zeka açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Psikolojik Danışma ve Rehberlik Bilim Dalı, Konya.
• Çöplü, F., Köse, S. ve Turan, F.M. (2016). Psikolojik danışma ve rehberlik öğrencilerinin mental iyi oluş düzeyleri ile akademik erteleme eğilimleri arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. 13. PDR Öğrenci kongresi bildiri kitabı içinde. Sıtkı Koçman Üniversitesi : Muğla.
• Davıdson, R.J., Friedman, E.M., Love, G.D., Muller, D., Rosenkranz, M.A., Ryff, C.D. & Urry, H.L. (2006). Psychotherapy and Psychosomatics, 75, 85-95.
• Dawley, L. (2009). Social network knowledge construction: emerging virtual world pedagogy. On The Horizon, 17(2), 109-121.
• Derin, S. (2013). Lise öğrencilerinde internet bağımlılığı ve öznel iyi oluş, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Psikolojik Danışma ve Rehberlik Bilim Dalı, Ankara.
• Diener, E. D. (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95, 542-575.
• Durak, M. ve Şenol Durak, E. (2011). The mediator roles of life satisfaction and selfesteem between the affective components of psychological well-being and the cognitive symptoms of problematic internet use. Social Indicators Research, 103, 23–32.
• Düvenci, A. (2012). Ağ neslinin internet kullanımı üzerindeki sosyal medya etkisinin sosyal sapma yaklaşımı ile incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Eryılmaz, A. (2010). Turkish adolescents’ subjective well-being with respect to age, gender and SES of parents. International Journal of Human and Social Sciences, 5 (8), 523–526.
• Eryılmaz, A. (2011). Ergen öznel iyi oluşu ile olumlu gelecek beklentisi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 24, 209–215.
• Evans, D. (2008). Social Media Marketing An Hour a Day. Indiana: Wiley Publishing
• Fraenkel, J. R., Wallend, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (8th ed.). New York: McGraw Hill.
• Keldal, G. (2015). Turkish version of the Warwick-Edinburgh Mental Well-Being Scale: A validity and reliability study. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1), 103-115.
• Greenfield, D.N. (1999). Psychological characteristics of compulsive internet use: A preliminary analysis. Cyber Psychology and Behavior, 2(5), 403-412.
• Griffiths, M. (1999). Internet addiction: Fact or fiction? The Psychologist, 12(5), 246-250.
• Göçen, G. (2013). Pozitif psikoloji düzleminde psikolojik iyi olma ve dini yönelim ilişkisi: Yetişkinler üzerine bir araştırma. Toplum Bilimleri Dergisi, 7(13), 97-130.
• Gürültü, E. (2016). Lise öğrencilerinin sosyal medya bağımlılıkları ve akademik erteleme davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi.(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü,İstanbul.
• Holden, C. (2001). Behavioral addictions: Do they exist? Science, 294 (5544), 980-982.
• İşiten, N. (2012). Facebook ve Twitter davranış bozukluğu yapıyor mu?[Çevrim-içi: http://www.e-psikiyatri.com/facebook-ve-twitter-davranis-bozuklugu-yapiyor-mu33945, Erişim tarihi: 12.10.2017].
• Kahneman D. (1999). Objective happiness. Well-being: The foundations of hedonic psychology, 3 (25), 1-23.
• Kamışoğlu, İ. (2013). Sosyal medyada kişilerarası iletişim çatışmaları.(Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kaya, A. (2011). Öğretmen adaylarının sosyal ağ sitelerini kullanım durumları ve internet bağımlılığı düzeyleri.(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ege Üniversitesi Fen Fakültesi, İzmir.
• Keyes. C. L., Dhingra, S. S., & Simoes, E. J. (2010). Change in level of positive mental health as a predictor of future risk of mental illness. American Journal of Public Health, 100, 2366–2371.
• Kietzman, J.H., Kristopher, H., Maccarty, I.P., & Silvestre, B.S. (2011). Social media? Get serious? Understanding the functional building blocks of social media. Bussines Horizons, 54, 241-251.
• Kuss, D. J., & Griffiths, M. D. (2011). Addiction to social networks on the internet: A literature review of empirical research. International Journal of Environmental and Public Health, 8, 3528-3552.
• Lopez, E.P., Gidumal, J.B., Tona, D.G., & Armas, R.D. (2011). Intentions to use social media in organizing and taking vacation trips. Computers in Human Behavior, 27, 640– 654.
• Lyubomirsky, S., King, L., & Diener, E. (2005). The benefits of frequent positive affect: Does happiness lead to success?.Psychological Bulletin, 131, 803-855.
• Nuran, B. (2013). Sosyal bilimlerde SPSS ile veri analizi (4.Baskı). Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Onat, F. (2010). Bir halkla ilişkiler uygulama alanı olarak sosyal medya kullanımı: sivil toplum örgütleri üzerine bir inceleme. Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 31, 103-122.
• Özen, Ö. (2005). Ergenlerin öznel iyi oluş düzeyleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2001). On happiness and human potential: A review of research on hedonic and eudaimonic well-being. Annual Review of Psychology, 52, 141–166.
• Ryff, C. D., & Keyes, C.L.M., (1995). The structure of psychological well-being revisited. Journal of Personality and Social Psychology, 69, 719–727.
• Sağ, B. (2016). Erken dönem uyumsuz şemalar ve pozitif algının, psikolojik dayanıklık, depresyon ve psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Sezer, F. (2011). Ortaöğretim öğrencilerinin öznel iyi oluş durumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 192, 74-85.
• Shaffer, H.J. (1999). On the nature and meaning of addiction. National Forum, 79(4), 9- 14.
• Tennant, R., et.al. (2007). The Warwick-Edinburgh mental well-being scale (WEMWBS): Development and UK validation. Health and Quality of Life Outcomes, 5(1), 50-63.
• Tutgun Ünal, A. (2015). Sosyal medya bağımlılığı: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış doktora tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Türkel, A.Ü. (2004). Toplam kalite bağlamında grup dinamiği ve çatışma yönetimi. İstanbul: Babil Yayınları.
• Young, K. (1996). Internet addiction; the emergence of new clinical disorder. CyberPsychology & Behavior, 1, 237-244.
• World Health Organisation. (2004). Promoting Mental Health; Concepts Emerging Evidence and Practice (Summary report). [Çevrim-içi: http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/42940/1/9241591595.pdf, Erişim tarihi: 11.01.2018].