UŞAK MASALLARINDA OLAĞANÜSTÜLÜKLER MOTİFİ

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 4, 268 - 285, 31.05.2020

Derya Özcan , Yeliz Bahadur

Öz

Masallar insanlara hayal ile gerçeğin, olağan ile olağanüstünün yoğrulduğu bir hayal âlemi sunmaktadır. Masal ile ilgili tanımlamalar yapılırken akla gelen ilk özellik masaldaki olağanüstülükler olmaktadır. Başka bir deyişle olağanüstülük, masalı masal yapan temel ölçüt olarak algılanır. Olağanüstü durumlar, olaylar veya varlıklar anlatıya cazip bir gariplik vermekte ve dinleyiciyi etkilemektedir. ‘Uşak’tan Derlenen Masallar Üzerine Bir İnceleme’ adlı yüksek lisans tez çalışması kapsamında hazırlanan bu makalenin amacı Uşak yöresinden derlenen masalları inceleyerek bu masallarda yer alan olağanüstü varlık ve olayları tespit etmek; bu noktada olağanüstülük motifinin masaldaki kullanılışı konusunda bir sonuca varmaktır.

Anahtar Kelimeler

Masal, Uşak

Kaynakça

• ALPTEKİN, Ali Berat (2002). Taşeli Masalları, Ankara, Akçağ Yayınları. ALPTEKİN, Ali Berat (2005). Halk Hikâyelerinin Motif Yapısı, Ankara, Akçağ Yayınları. ARSLAN, Mustafa (2008). Denizli Yöresinden Derlenmiş Masallar, İnceleme-Metin, Denizli, Zirve Yayınları. ARTUN, Erman (2009). Anonim Halk Edebiyatı Nesri, Adana, Karahan Yayınları. BAHADUR, Yeliz (2017). Uşak’tan Derlenen Masallar Üzerine Bir İnceleme, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi), Uşak. BAKIRCI, Nedim (2010). Türk Dünyası Coğrafyasında Tespit Edilmiş Hayvan Masalları Üzerine Bir İnceleme, Elazığ, Manas Yayıncılık. BASCOM, William (2003). “Folklorun Biçimleri: Nesir Anlatılar”, (Çev. R. Nur Aktaş vd.), Millî Folklor, Cilt:59, 76-95. BAYAT, Fuzuli (2011). Türk Mitolojik Sistemi, Onkolojik ve Epistemolojik Bağlamda Türk Mitolojisi 1, Ankara, Ötüken Yayınları. BAYAT, Fuzuli (2015). Ana Hatlarıyla Türk Şamanlığı, Ankara, Ötüken Yayınları. BORATAV, Pertev Naili (2016). 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı: Bütün Eserleri 3, Ankara, Gerçek Yayınevi. BORATAV, Pertev Naili (2017). Folklor ve Edebiyat 2: Bütün Eserleri 8, İstanbul, Adam Yayınları. CAMPHELL, Joseph (2013). Kahramanın Sonsuz Yolculuğu, İstanbul, Kabalcı Yayınları. DEVELLİOĞLU, Ferit (1962). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara. DUYMAZ, Ali (2008). “Türk Folklorunda Dış Ruh Tasarımı”, Bilig, Sayı:45, 1-22. ELİADE, Mircea (2014). Dinler Tarihine Giriş, İstanbul, Kabalcı Yayınları. ERGUN, Metin (1997) . Türk Dünyası Efsanelerinde Değişme Motifi, C.1, Ankara, Atatürk, Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları. HARVA, Uno (2014). Altay Panteonu (Mitler, Ritüeller, İnançlar ve Tanrılar), İstanbul, Doğu Kütüphanesi Yayınları. İNAN, Abdulkadir (1998). Makaleler ve İncelemeler II, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları. KARADAVUT, Zekeriya (2010). “Kırgız Masallarında Mitolojik Unsurlar”, Milli Folklor, Cilt:85, 71-80. KUNOS, Ignacz (2001). Türk Halk Edebiyatı, İstanbul, Engin Yayıncılık. MACİT, Muhsin , & SOLDAN, Uğur (2010). Edebiyat Bilgi ve Teorileri El Kitabı, Ankara, Grafiker Yayınları. NASKALİ, Emine Gürsoy & ŞEKER, Ayşe (2017). Kuş Kitabı, İstanbul, Kitabevi Yayınları. OĞUZ, Mehmet Öcal (2011). Türk Halk Edebiyatı El Kitabı, Ankara, Grafiker Yayıncılık. PROPP, Vladimir (2011). Masalın Biçimbilimi, İstanbul, Türkiye İş Bankası Yayınları. ROUX, Jean Paul (2002). Türklerin ve Moğolların Eski Dini, İstanbul, Kabalcı Yayınları. SAKAOĞLU, Saim (1980). Anadolu Türk Efsanelerinde Taş Kesilme Motifi ve Bu Efsanelerin Tip Kataloğu, Ankara. SAKAOĞLU, Saim (2002). Gümüşhane ve Bayburt Masalları, Ankara, Akçağ Yayınları. SAKAOĞLU, Saim (2003). Masal Araştırmaları, Ankara, Akçağ Yayınları. ŞİMŞEK, Esma (2001). Yukarıçukurova Masallarının Motif ve Tip Araştırması I- II, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları. TEZEL, Naki (2014). Türk Masalları, İstanbul, Bilge Kültür Sanat Yayınları. THOMPSON, Stith (1955). Motif Index of Folk-Literature, C. I, New York. TODOROV, Tzvetan (2012). Fantastik Edebi Türe Yapısal Bir Yaklaşım, İstanbul, Metis Eleştiri Yayınları. TÜRKAN, Kadriye. (2012). “Türk Dünyası Masallarında Su Kültü”, Milli Folklor, Cilt:93, 135-148. Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, (2005). Ankara. URAZ, Murat (1994). Türk Mitolojisi, İstanbul, Düşünen Adam Yayınları. YILDIRIM Ali ve ŞİMŞEK Hasan (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara.