HALK KÜLTÜRÜNDE KADININ TÜRKÜ YAKICI KİMLİĞİ VE KADIN AĞZI TÜRKÜLERDE “KOCAELİ ÖRNEĞİ"

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 4, 216 - 227, 31.05.2020

Gülşen Göksel Erdal

Öz

Halk kültüründe önemli bir yer tutan türkülerin ortaya çıkmasında kadının Türkiye coğrafyasında türkü yakıcı kimliği oldukça geniş bir şekilde ortaya konmaktadır. Kadının toplumda üstlendiği ve toplum tarafından ona verilen kimi rollerinin kadının türkü yakıcı kimliğini etkilediği görülmektedir. Kimi zaman gelin, kimi zaman bir eş ve anne olan kadın tüm bu rollerin ona sunduğu yaşam tecrübesini duygu ve ezgi birlikteliği ile bir araya getirerek türkülerini yakar. Bir sanayi bölgesi ve yoğun göç alan bir coğrafya olması dolayısıyla çok kültürlü bir yapıya sahip olan Kocaeli ili, halk kültürü açısından uzun yıllar TRT repertuvarındaki sadece altı türkü ile anılırken 2015-2020 yılları arasında yapılan alan araştırmaları ile yapılan derleme çalışmaları ile yeni derlenen türkülerle beraber yetmiş beş adet türküye sahip olmuştur. Bu bağlamda yeni derlenen Türkülerle beraber Kocaeli Türkülerinde Kadın Ağzı türkülerin öne çıktığı tespit edilmiştir. Bu çalışmada Kocaeli’ne ait türkülerde, yöre kadınlarından derlenen “Kadın Ağzı” türkülerin bazı türkü örnekleri üzerinden ele alınarak incelenmesi amaçlanmıştır.
Abstract
The ballad singing identity of woman in Turkey geography widely reveals in showing-up the ballads taking an important place in the folk culture. Certain roles, which woman undertake and are given to her by society, are seen that they affect the ballad singing identity of woman. A woman, who is a bride sometimes and is a wife and mother sometimes, sings the ballads by bringing her life experience that those roles present to her with emotion and song togetherness. While Kocaeli province, which has multi-cultural structure since it is an industrial area and a geography allowing immigrants intensively, is referred by only six ballads found in Turkish Radio and Television Association repertory for many years in terms of the folk culture, it has seventy five ballads together with the ballads compiled recently with the compilation works made by the field researches done between 2015 and 2020. In this context, it has been determined that the Woman Dialect ballads came to the forefront in Kocaeli Ballads together with the Ballads compiled currently. In this study, it has aimed at researching by approaching over some ballad examples of the “Woman Dialect” ballads compiled by vicinity women in the ballads belonging to Kocaeli.

Anahtar Kelimeler

Kocaeli, Kocaeli Türküleri, , kadın ağzı türküler

Kaynakça

• AKTAŞ, Ali. (2019). Sözlü Görüşme. İzmit.
• ALTAY, Yadigar Sude (2015). Anadolu’da Kadın ve Müzik. İstanbul: Çerçeve Yayınları.
• BAŞGÖZ, İlhan. (2008).Türkü. İstanbul: Pan Yayıncılık.
• ÇAYCI, Merve Şule (2014). Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Kadın; Cinsiyet Ayrımcılığının Kadın Ağzı Türkülerde İşlenişi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul : Haliç Üniversitesi.
• DUYGULU, Melih. (2014).Türk Halk Müziği Sözlüğü. İstanbul: PAN Yayıncılık.
• ERDAL, Gülşen. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Bilge Şehir Kocaeli Projesi Müzik Derlemeleri, (2017/2018). Proje Yürütücüsü.
• ERDAL, Gülşen(2019). Osmanlı’dan Günümüze Kulaktaki Tınılar: Kocaeli’de Müzik Kültürü. İstanbul: Cinius Yayınları.
• GÜVEN, Merdan. (2009) Türküler Dile Geldi. İstanbul: Ötüken Neşriyat
• KINIK, Mehmet, (2001), “Bir İletişim Aracı Olarak Türk Halk Müziği ve Türküler”. Erciyes İletişim Dergisi “Akademia”, Cilt: 2, S: 1, 136-150.
• Kocaeli Valiliği KOMHOY (Kocaeli Müzik, Halk Oyunları ve Yemek Somut Olmayan Kültürel Miras) (2015-2016).
• KUZLU ARAL, Ayşegül. (1999). THM de Kadın Ağzı Türkülerin Müzikal ve Edebi Özelliklerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul. İstanbul Teknik Üniiversitesi.
• ÖZGÜN, Şirin & UNCU, Ülker (2007) Kadın Ağzı Türkülerle Kadınların Hayatına Dair: İki Gösteri Deneyimi. (2007 )ISSN 1307-0932 Kültür ve Siyasette Feminist Yaklaşımlar Sayı 2 (Şubat 2007).
• İSTANBULLU, Serenat. (2014). Kültür Ve Müzik Eğitimi Ögesi Olan Türkülerde Kadın Temasının Analizi. Doktora Tezi. Konya. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• İSTANBULLU Serenat, VURAL GÖHER, Feyzan. (2017). Sayısal Veriler Işığında Türkülerde Kadın. Konya: Eğitim Yayınevi.
• VURAL, GÖHER Feyzan. (2011). Türk Kültürünün aynası Türküler. e-Journal of New World Sciences Academy 2011, Volume: 6, Number: 3,s.397-411
• YILMAZ Ayfer.(2016).Düşünce Dünyasında Türkiz Siyaset Ve Kültür Dergisi Yıl: 7 / Sayı: 38 / Mart - Nisan 2016 / ISSN 1309–601X-Konuları Bağlamında Kadın Ağzı Türkülere Bir Yaklaşım. S.35-52.