A New Copy and Analysis of the “Story of Aşık Garip”

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 72 - 81, 31.05.2022

Rugeş Demir , Mehmet Öztürk

Öz

Âşık Garip story is a folk tale about love that goes beyond the borders of the Turkish world and is loved and told by many nations. This story, spread over a wide geography, develops around the heroes named Ȃşık Garip and Şahsenem. It is possible to see the traces of the Âşık Garip story in a wide range from manuscripts to conks and anthologies. The subject of the study is the copy of the Âşık Garip story, located in the “Ankara Millet Library, Manuscripts Collection” section and registered with the number “06 Mil. Yz. A 9266”. The original name of the story is “Hikâye-i Âşık Karîb”. The copy date of this story, whose author is Kadı Asker Şerîf Mehmed Mollâ Efendi, is given as 1341/1923 hijri. There are 11 lines on each page of the story, which has 75 leaves, and some pages have faint parts that cannot be read. The language of the story, which is written in verse and prose, is quite plain and fluent. The aim of the study is to introduce the new variant identified and to discuss the importance of the story in terms of folklore. In this context, information is given about the episodes of writing, its different aspects, motifs and language features that distinguish it from other variants. In the study, qualitative research method was applied and the documents related to the subject were analyzed.

Anahtar Kelimeler

folk tale, Aşık Garip, minstrel tradition, folk literature, analysis

Âşık Garip Hikâyesi” Nin Yeni Bir Varyantı Ve Çözümlemesi

Öz

Âşık Garip hikâyesi, Türk dünyasının sınırlarını aşan ve pek çok millet tarafından sevilip anlatılan aşk konulu bir halk hikâyesidir. Geniş bir coğrafyaya yayılmış olan bu hikâye Ȃşık Garip ve Şahsenem adlı kahramanların etrafında gelişmektedir. Âşık Garip hikâyesinin izlerini yazmalar, cönkler, mecmualar ve antolojilerden oluşan çok geniş bir yelpazede görmek mümkündür. Çalışmanın konusunu Âşık Garip hikâyesinin “Ankara Millet Kütüphanesi, Yazmalar Koleksiyonu” bölümünde bulunan ve “06 Mil. Yz. A 9266” numarasıyla kayıtlı olan varyant oluşturmaktadır. Hikâyenin orijinal adı “Hikâye-i Âşık Karîb” olarak geçmektedir. Müellifi, Kâdı Asker Şerîf Mehmed Mollâ Efendî olan bu hikâyenin istinsah tarihi hicri 1341/1923 olarak verilmiştir. 75 varak olan hikâyenin her sayfasında 11 satır bulunmakta ve bazı sayfalarında okunamayan silik kısımlar yer almaktadır. Manzum-mensur karışık bir şekilde yazılmış olan bu hikâyenin dili oldukça sade ve akıcıdır. Çalışmada amaç tespit edilen yeni varyantın tanıtımını yapmak ve hikâyenin halk bilimi açısından önemini ele almaktır. Bu bağlamda yazmanın epizotları, diğer varyantlardan ayrılan benzer ve farklı yönleri, motifleri ve dil özellikleri hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemi uygulanmış ve konuyla ilgili dokümanların analizi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

halk hikayesi, Aşık Garip, aşıklık geleneği, halk edebiyatı, çözümleme

Kaynakça

• ALPTEKİN, Ali Berat (1997). Halk Hikâyelerinin Motif Yapısı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• ALPTEKİN, Ali Berat (2002). Taşeli Masalları, Ankara: Akçağ Yayınları.
• BAŞGÖZ, İlhan (1952). “Turkish Folk Stories about the Lives of Minstrels.” The Journal of American Folklore, C. 65, S. 258 s. 331-339.
• BORATAV, Pertev Naili (1981). Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, “Halk Hikâyesi” C. VI. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• BORATAV, Pertev Naili (2015). Halk Hikâyeleri ve Halk Hikâyeciliği, Ankara: Bilgesu Yayıncılık.
• TÜRKMEN, Fikret (2018). Âşık Garip Hikâyesi, Ankara: Akçağ Yayınları.