Çokkültürlülük Bağlamında Hatay’da Türk Halk Müziği

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 160 - 179, 30.11.2024

İnanç Aras Oruç

https://doi.org/10.61729/uhad.1540988

Öz

Çokkültürlülük, modern kaygıların bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Çokkültürlülüğün birçok tanımı olmasına karşın çalışmada çokkültürlülük, kültürel çeşitlilik ve kültürler arası iletişimi ifade etmek amacıyla kullanılmıştır.
Hatay etnik, inanç ve kültürel bağlamda birçok farklı kimliği bünyesine barındırarak kültürel çeşitliliği yani çokkültürlü toplum yapısını oluşturmaktadır. Ayrıca Hatay’ın önemli bir ticaret merkezlerinden biri olması dolayısıyla kültürler arası etkileşim hızlanmış, ortaya melez kültür ürünleri çıkmıştır. Hatay’daki çokkültürlü toplum yapısını ve kültürler arası etkileşim sonucunda inşa edilen melez ürünleri müzik dinamikleri üzerinde görmek mümkündür.
Çalışmada amaç, çokkültürlü toplum yapısını oluşturan kimliklerden biri olan Türklerin, söz konusu çokkültürlü toplum yapısı içerisinde halk müziğini nasıl şekillendirdiğini incelemek ve kültürler arası etkileşimde müziğin rolünü belirlemektir. Alan araştırması olan bu çalışmada nitel araştırma yönteminin betimsel tarama modeli, görüşme, gözlem ve netnografi yöntemleri kullanılmıştır. Çalışmanın evrenini Hatay’da icra edilen Türk halk müziği örnekleri oluşturmaktadır. Örneklemini de Türk halk müziği ürünleri arasında olan âşık müziği, türküler ve uzun havalar oluşturmaktadır. Hatay özelinde böyle bir çalışmanın ilk defa yapılıyor olması, çokkültürlülüğün müzikle olan etkileşiminin somut örneklerinin sunulması, Türk halk müziğinin çokkültürlü toplum yapısı içerisinde nasıl şekillendiğinin incelenmesi ve alanda araştırma yapacak olan araştırmacılara kaynak olması bakımından çalışma önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çokkültürlülük, Kültürel çeşitlilik, Müzik, Hatay, Türk halk müziği

Turkısh Folk Musıc In Hatay In The Context Of Multıculturalıty

Öz

Multiculturalism emerged as a result of modern concerns. Although there are many definitions of multiculturalism, in the study multiculturalism was used to express cultural diversity and intercultural communication.
Hatay creates cultural diversity, that is, a multicultural society structure, by hosting many different identities in ethnic, belief and cultural context. In addition, since Hatay is one of the important trade centers, intercultural interaction has accelerated and hybrid cultural products have emerged. It is possible to see the multicultural social structure in Hatay and the hybrid products built as a result of intercultural interaction in the dynamics of music.
The aim of the study is to examine how Turks, one of the identities that form the multicultural society structure, shape folk music within the said multicultural society structure and to determine the role of music in intercultural interaction. In this study, which is a field research, the descriptive scanning model of the qualitative research method, interview, observation and netnography methods were used. The universe of the study consists of examples of Turkish folk music performed in Hatay. Its sample consists of minstrel music, folk songs and long havas, which are among the Turkish folk music products. The study is important in that it is the first time such a study has been conducted in Hatay, presents concrete examples of the interaction of multiculturalism with music, examines how Turkish folk music is shaped within the multicultural society structure, and serves as a resource for researchers who will conduct research in the field.

Anahtar Kelimeler

multiculturalism, Cultural diversity, Music, Hatay, Turkish folk music

Kaynakça

• ARAS ORUÇ, İnanç (2024). “Türkiye’de çokkültürlülük ve müzik: Hatay’ın müzik dinamikleri”. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi.
• ALTINAY, Fatma Reyhan (2010). “Hatay Türkülerinde Çokkültürlülük İzleri”, Ege Üniversitesi Rektörlüğü Üç Aylık Süreli Yayını “Kültür Kuşağı Antakya” Özel Sayısı, Güz 2010.
• ALTINPARMAKOĞLU, Akın (2010). “Antakya halk müziğinde kırık havaların ezgisel yönden incelenmesi”. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi.
• ASSMANN, Jan (2001). Kültürel bellek: Eski Yüksek Kültürlerde Yazı, Hatırlama ve Politik Kimlik. (çev. A. Tekin). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• AYPARLAR, Hasan (2002). Bazı Yönleriyle Kırıkhan. Antakya: Kültür Ofset Matbaacılık ve Bilgisayar.
• BADEMCİ, Ali (2016). Suriye’de Türkmenler ve Bayır-Bucak (2. Basım). İstanbul: Ötüken Yayınları.
• BAHADIR, Sedat (2017). Ceylanlı Köyü Türküleri. Artvin: Sonçağ Yayınları.
• BAŞGÖZ, İlhan (1996). İzahlı Türk Halk Edebiyatı Antolojisi. İstanbul: Ararat Yayınları.
• BAŞEYMEZ, Fatma (2009). “Çokkültürlülük açısından Hatay: sosyolojik bir yaklaşım”. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
• DOYTCHEVA, Milena (2020). Çokkültürlülük. (çev. T. Akıncılar Onmuş). İstanbul: İletişim Yayınları.
• FİDAN, Süleyman ve H. S. Mungan (2023). “Çok Kültürlü Bir Kentin Geleneksel Müziğinde Gündelik Hayatın İzlerini Sürmek: Mardin Türküleri”, Folklor Akademi Dergisi. C. 6, S. 2, s: 665-684.
• GÜL, Abdulkadir (1996). “Üzeyr sancağının sosyo-iktisadi yapısı (1521-1573)”. Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
• KASTORYANO, Riva (2020). Kimlik Pazarlığı Fransa ve Almanya’da Devlet ve Göçmen İlişkileri. (çev. A. Berktay). İstanbul: İletişim Yayınları.
• KALAFAT, Yaşar (1996). Karşılaştırmalı Bayır-Bucak Türkmen Halk İnanışları. Ankara: Bayır- Bucak Türkleri Kültür ve Dayanışma Derneği.
• KEAMMER, John Edmund (1998). İnsan yaşamında müzik. (çev. Y. Özer). Yayınlanmamış çeviri.
• KILIÇÖZLÜ, Ziya (1948). Hatay Halk Şairleri. İstanbul: Kader Basımevi.
• KUZUCULAR, Şahameddin (2018). Çukurova Gâvurdağı Tarihi ve Türkmenleri. Ankara: Akademisyen Kitabevi.
• KYMLİCKA, Will (2020). Çokkültürlü Yurttaşlık: Azınlıkların Liberal Teorisi. (çev. A. Yılmaz). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• PAREKH Bihikhu (2006). Rethinking Multiculturalism-Cultural Diversity and Political Theory. Palgrave Macmilllan Press.
• SAY, Ömer (2013). 21. Yüzyılda Ulus, Çokkültürlülük ve Etnisite. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• NAKİP, Bülent (2004). “Halk Kültürümüzde Büyük Bir Boşluğu Dolduran Eser: Antakya Türküleri”, Güneyde Kültür Dergisi, S. Ocak- Şubat 15 (145), s. 20-22.
• MAK, M., Karahasanoğlu, S. (2017). “Müziğin Çokkültürlü Kodları; Mardin Müzik Kültürü”, UHMAD-Uluslararası Hakemli Müzik Araştırmaları Dergisi, S. 9, s. 38-67.
• ORHONLU, Cengiz (1976). Suriye Türkleri, Türk Dünyası El Kitabı. Ankara: Türk Kültürü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
• TAYLOR, Charles (2018). Çokkültürcülük: Tanınma Politikası. (ed. A. Gutmann). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• TEKİN, Mehmet (1987). Tarihte Hatay ve Hatay Devleti. Antakya: Antakya Ticaret ve Sanayi Odası.
• TEKİN, Mehmet (2002). “Türkülerimiz, Hatay’da Müzik Hayatının Gelişimi ve Antakya Türküleri”, Güneyde Kültür Dergisi, 135 (13). S. Eylül- Ekim, s. 1-10.
• TURAN, İdris (2020). Çokkültürlülük, İnsani Güvenlik ve Öteki Algısı. İstanbul: Kriter Yayınevi.
• TÜRKAN, Hüseyin Kürşat (2017). Âşık Duran Bebek. Konya: Kömen Yayınları.
• KK-1: Âşık Gül Ali (Âli Gök), Erkek, 55, Hatay- Dörtyol, Âşık, 28.01.2024.
• KK-2: Âşık Mustafa İnce, Erkek, 73, Hatay- Belen, Âşık, 28.01.2024.
• KK-3: Âşık Memet Köse, Erkek, 93, Hatay-Kırıkhan, Âşık, 27.01.2024.
• KK-4: Asım Kuzuluk, Erkek, 70, Adana, Kültür Bakanlığı Ses Sanatçısı, 05.03.2024.
• KK-5: Asım Kuzuluk, Erkek, 70, Hatay-Serinyol, Kültür Bakanlığı Ses Sanatçısı, 08.03.2024.