Ebeveynlerin Cinsiyet Kalıp Yargılarının Oyuncak Seçimine Etkisi

Yıl 2020, , 311 - 330, 25.12.2020

Elif Tabak , Güzin Yasemin Tunçay

https://doi.org/10.35235/uicd.792003

Cited By: 1

Öz

Araştırma, 3-6 yaş grubu çocuğu olan, farklı sosyo ekonomik özelliklere sahip ebeveynlerin oyuncak ve oyun materyalleri hakkındaki görüşlerinin ve ebeveynlerin cinsiyet kalıp yargılarının oyuncak seçimine etkilerini incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmada ebeveynlerin çocuklarının oyuncak seçimine yönelik görüşlerini belirlemek amacıyla betimsel tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın evreni, Çankırı ili Merkez ilçesinde bulunan 9 anasınıfına, 2019-2020 eğitim öğretim yılında devam eden çocukların ebeveynlerinden oluşmaktadır. Araştırma örneklemi 3-6 yaş grubunda olan; 65’i kız, 63’i erkek olmak üzere 128 çocuğun ailesinden oluşmaktadır. Araştırmaya katılmaya gönüllü olan ebeveynlere, araştırmacılar tarafından geliştirilen “kişisel bilgi formu” ve “ebeveyn oyuncak tercih formu” uygulanmıştır. Araştırma verileri araştırmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden ailelerle görüşülerek, araştırmacı tarafından yüz yüze uygulanarak toplanmıştır. Verilerin analizinde SPSS 20 paket programı kullanılmıştır. Toplanılan veriler üzerinde betimsel ki kare ve çoklu regresyon analizleri yapılmıştır. Ebeveynlerin çocuklarına oyuncak seçerken gelişim özelliklerine, fiyatına, kalitesine ve çocuklarının isteklerini göz önünde bulundurarak oyuncak seçtikleri görülmüştür. Ayrıca oyuncak seçerken çocuklarının cinsiyetlerine uygun olduğu düşünülen oyuncaklar almayı daha çok tercih etmişlerdir. Aileler çocukları için birçok özelliği göz önünde bulundurarak oyuncak seçmektedir. Özellikle çocuklarının cinsiyetlerine özgü olduğu düşünülen oyuncaklarla oynamalarına daha çok izin verdikleri araştırma sonucunda görülmüştür. Bu sonuçlar doğrultusunda; ebeveynlerin çocuklarına oyuncak alırken sadece cinsiyetlerine uygun olduğu düşünülen oyuncak almamaları, her iki cinsiyete uygun oyuncak seçmeleri önerilmektedir. Çünkü çocuklar oyun ve oyuncaklar sayesinde hayatı tanımaktadırlar.

Anahtar Kelimeler

cinsiyet, oyuncak seçimi, ebeveyn, oyuncak, toplumsal cinsiyet

Teşekkür

Bana imkanı tanıyan danışmanım Dr. Öğr. Üyesi Güzin Yasemin TUNÇAY' a teşekkür ederim.

The Impact of Parents’ Gender Stereotypes on Toy Selection

Öz

The study aimed to examine how gender stereotypes of parents with children aged between 3 and 6 years and from different socioeconomic backgrounds and their views about toys and play materials affect toy selection. This study used a descriptive survey research design to explore parents’ views on their children’s toy selection. The population consisted of parents of children who were attending nine kindergartens in the central district of Çankırı in the 2019-2020 academic year. The sample consisted of parents of 128 children aged between 3 and 6 years (65 girls and 63 boys). A “Personal Information Form” and a “Parents’ Toy Preferences Form” developed by the researchers were used in the data collection. The data were collected through face-to-face interviews with parents who volunteered to participate in the study. Statistical analysis was performed using SPSS software version 20. The data were analysed using the chi-square statistic and stepwise regression. Parents choose toys for their children, taking into account children’s developmental characteristics and wishes and the price and quality of toys. Additionally, when choosing toys, they preferred to buy toys that are considered appropriate for their children’s sex. Families choose toys for their children, taking into consideration many issues. The study found that parents most often allow their children to play with toys that are considered to be specific to their sex. Based on these results, parents are recommended to choose toys that are suitable not only for their children’s sex but also for both sexes when buying toys for their children because children learn life through games and toys.

Anahtar Kelimeler

Sex, Gender, Parent, Toy, Toy Selection

Kaynakça

• Adak Özdemir, A., Ramazan, O.(2012). Oyuncağa Çocuk, Anne Ve Öğretmen Bakış Açısı. Eğitim Bilimleri Araştırma Dergisi, 2(1):2-16.
• Akkaş, İ. (2019). Cinsiyet Ve Toplumsal Cinsiyet Kavramları Çerçevesinde Ortaya Çıkan Toplumsal Cinsiyet Ayrımcılığı. Ekev Akademi Dergisi, Icoaef Özel Sayısı, 97-118.
• Aydilek Çiftçi, M., Özgün, Ö. (2011) Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Oyuncak Tercihlerinin Ve Akran Etkileşimlerinin Ebeveyn Cinsiyet Rolleri Algısı Bağlamında İncelenmesi. Journal Of New World Sciences Academy, 6(3).
• Bolışık, B., Bal Yılmaz, H., Yavuz, B., Tural Büyük, E. (2014). Yetişkinlerin Çocuklar İçin Oyuncak Seçimine Yönelik Davranışlarının İncelenmesi, Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3 (4), 976-990.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2019). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara. Pegem akademi, 184.
• Can, S. (2016). Cezaevinde yanında çocuğu olan annelerin ve çocuklarının oyun ve oyuncaklar hakkındaki görüşlerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Demirkaya, G., Öztürk Kömleksiz, F., Özdemir, S. (2018). Okul Öncesi Dönemde Çocuğu Olan Anne-Babaların Geçmişte Kullandıkları Oyuncaklar Ve Oyuncak Seçiminde Dikkat Ettikleri Unsurlar. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26 (6) , 2001-2009.
• Dilci, T., Arslan, A. (2017). Çocuk Oyuncaklarının Çocukların Gelişim Alanlarına Yönelik Etkilerinin Günümüz Bağlamında İncelenmesi (Sivas İli Örneği). Sosyal bilimler dergisi, 7(13): 35-48.
• Egemen, A., Yılmaz, Ö., Akil, İ. (2004). Oyun, Oyuncak ve Çocuk. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 5(2), 39-42.
• Erden, Ş. (2001). Anaokullarına devam eden çocukların ebeveyn ve öğretmenlerinin çocuk oyun ve oyuncakları hakkında görüşlerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Esen, M. (2008). Geleneksel Çocuk Oyunlarının Eğitimsel Değeri ve Unutulmaya Yüz Tutmuş Ahıska Oyunları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2),357-367.
• Gülay Ogelman, H., Aytaç, P., Erol, A., Erdentuğ, F., Akdeniz Yolaç, Ö., Güner Özbilenler, M. (2019). Anne-Baba Ve Çocuk Görüşleri Doğrultusunda Oyun. Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 65-87.
• Günay, G., Bener, Ö. (2011). Kadınların Toplumsal Cinsiyet Rolleri Çerçevesinde Aile İçi Yaşamı Algılama Biçimleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 15 (3), 157-171.
• Güney, O. (2012). 5-6 Yaş çocuklarında algılanan cinsiyet kalıp yargılarına ilişkin ebeveyn beklentileri ile oyuncak tercihleri arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Healey, A., Mendelsohn, A., Council On Early Childhood (2019). Selecting Appropriate Toys for Young Children in the Digital Era, Pediatrics. Volume 143, number 1.
• Kahraman, P.B., Başal, H.A. (2011). Anne Eğitim Düzeyine Göre Çocukların Cinsiyet Kalıp Yargıları İle Oyun Ve Oyuncak Tercihleri. Yeni Dünya Bilimleri Akademisi Eğitim Bilimleri Dergisi, 1C0376, 6, (1), 1335-1357.
• Kayılı, G., Alpsoy, S., Vural, E.S., Babuccu, M., Kul, A., Ahrazoğlu, S., Fındık, Z.B., Arıcı, H., Sayım, A., Doğan ,E. (2018). Farklı Okul Öncesi Eğitim Programlarına Devam Eden Çocukların Ebeveynlerinin Oyuncak Tercihlerinin İncelenmesi. Ed. Tapur, D., Avşaroğlu, S., Arslan, E., Kılınç, M. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları 2018, Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.
• Kırman, A. (2019). Çocuk kitaplarında oyun ve oyuncak kavramının incelenmesi (Doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Kuğuoğlu, S., Kürtüncü Tanır, M. (2006). Gelişim dönemlerine göre oyunun terapötik kullanımı. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 22(1): 293-304.
• Menekşe, F. N. (2019). 3-6 yaş arası okul öncesi çocukların oyuncak tercihleri ve cinsiyet kalıp yargıları ile ebeveynlerinin toplumsal cinsiyet algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (1): 821-836.
• Ömeroğlu, E., Ersoy, Ö., Tezel Şahin, F., Kandır, A., Turla, A. (2007). Okul Öncesi Eğitimde Drama Teoriden Uygulamaya. Ankara: Kök Yayıncılık, 11-12.
• Özdemir, H. (2019). Erken Çocukluk Dönemindeki Çocukların, Annelerinin Ve Öğretmenlerinin Oyun Ve Oyuncaklara İlişkin Cinsiyet Kalıp Yargılarının İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Özyeşer Cinel ,N. (2006). Farklı sosyo ekonomik düzeydeki 3-6 yaş grubu çocuğu olan anne babaların oyuncak ve oyun materyalleri hakkındaki görüşlerinin ve bu yaş grubu çocukların sahip oldukları oyuncak ve oyun materyallerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Yağan Güder, S., Alabay, E. (2016). 3-6 yaş arasındaki çocukların oyuncak tercihlerinin toplumsal cinsiyet bağlamında incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 17,(2), 91-111.
• Yağan Güder, S., Güler Yıldız, T. (2016). Okul öncesi dönemdeki çocukların toplumsal cinsiyet algılarında ailenin rolü. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,31(2): 424-446 (2016).
• Yılmaz, S. (2018). Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Günlük Hayattaki Yansımaları: Çorum/Alaca Örneği. İmgelem, 2 (2), 59-79.
• Yorgancı, F. (2008). İlköğretim ders kitaplarında toplumsal cinsiyet rollerinin inşası (Yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Afyon.
• Zengin, M., Yayan, E. H. (2017). 3-6 Yaş Çocukların Oyuncak Kullanımına İlişkin Ebeveyn Görüşlerinin İncelenmesi. İ.Ü. Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi, 5(2),1-12.