Öz
In this
article, Adorno and Horkheimer's concepts of mass culture and culture industry are
discussed. Understanding these concepts will also make an important contribution
to the understanding of hegemonic processes that mislead the masses in the benefits
of the ideology. These concepts are handled with critical theory, which is the basic
approach of the Frankfurt School; infrastructure -base- and superstructure relationship
is examined on the basis of the difference in the approach. The Frankfurt
school's approach to the intertwining and the fusion of the infrastructure and superstructure
beyond a process of determination has made the culture a part of production relations
rather than a superstructure institution. After discussing the reasons for using
culture concept instead of the mass culture concept, the concept of the culture
industry has been interpreted by adding a different perspective through modernist
and postmodernist art approaches. Concepts of mass culture and culture industry;
Although it belongs to the Frankfurt school, it has also been influential in
the formation of other theories of social culture, especially popular culture. Thus;
in the light of examinations, discussions and interpretations, it is aimed to contribute
to a better understanding of the concepts of mass culture and culture industry which
remain important in terms of sociological thought.
Anahtar Kelimeler
MassCulture CultureIndustry Frankfurt School CulturalHegemony Popular Culture
Kaynakça
- Adorno, T. W. (1998). Minima morallia. (O. Koçak, A. Doğukan, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları
- Adorno, T. W. (2012). Kültür endüstrisi, kültür yönetimi. (N. Ülger, M. Tezel, E. Gen,Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları
- Adorno, T. W. (2003). Kültür endüstrisini yeniden düşünürken. Cogito Dergisi (sayı:36), ss. 76-83.Alver, D. (2007). Kültür sosyolojisi. Ankara: Hece yayınları
- Berstein, J. M. (2009). Giriş bölümü. Kültür endüstrisi, kültür yönetimi. İstanbul: İletişim Yayınları
- Bottomore, T. (1997). Frankfurt okulu (A. Çiğdem, Çev.). Ankara: Vadi Yayınları
- Dellaloğlu B. F. ve Soykan Ö. N. ve Keskin. F. (2003). Bir giriş; adorno yüz yaşında, Cogito Dergisi, (sayı:36), ss. 13-37
- Dengin S. ve Koç F. (2016). Kültür endüstrisi bağlamında moda ve gençlerin modayı kullanma durumları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl:20 (Sayı:1), ss. 203-222
- Gans, H.J. (2005). Popüler kültür ve yüksek kültür ( E. O. İncirlioğlu, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
- Gökalp, E. (2004). Türkiye’de spor basını ve milliyetçilik söylemi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
- Gökalp, E. (2013). Kültür ve Toplum. (Ed. N. Suğur), Sosyolojiye giriş (98-124). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları
- Horkheimer, M. ve Adorno, T. W. (2010). Aydınlanmanın diyalektiği. (E. Öztarhan, Çev.). İstanbul:Kabalcı Yayınevi
- Marcuse, H. (1975) Tek boyutlu insan (A.Timuçin, T. Tunçdoğan, Çev.). İstanbul: May Yayınları
- Reich,W. (2010). Kişilik çözümlemesi (B. Onaran, Çev.). İstanbul: Payel Yayınları
- Sevim, B.A. (2010). Walter Benjamin’in Kavramlarıyla Kültür Endüstrisi: Aura, Öykü Anlatıcısı ve Flaneur. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:3 (Sayı11). ss. 509-516
- Swingewood, A. (1996). Kitle kültürü efsanesi (çev. A. Kansu, Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları
- Yelken, R. (2007). Kültür endüstrisini yeniden tartışmak ya da popüler kültür ile hesaplaşmak. (D. Alver, Ed.) Kültür sosyolojisi (237-261). Ankara: Hece Yayınları
- Zipes, J. (1988). Frankfurt okulu ve kültür endüstrisi. Kitle iletişim kuramları (E. Mutlu, Der.). Ankara: Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi.
Öz
Bu
makalede Frankfurt Okulu düşünürlerinden Adorno ve Horkheimer’in kitle kültürü
ve kültür endüstrisi kavramaları ele alınmıştır. Bu kavramların anlaşılması,
ideolojinin çıkarları doğrultusunda kitleleri yanlış bilinçlendiren hegemonik
süreçlerin anlaşılmasına da önemli bir katkı sunacaktır. Bu kavramlar Frankfurt
Okulunun temel yaklaşımı olan eleştirel teori hareket noktası alınarak; alt
yapı ve üst yapı ilişkisine yönelik yaklaşım farklılığı temelinde
incelenmiştir. Frankfurt okulunun, alt yapı ve üst yapı ilişkisini bir
belirlenme sürecinin ötesinde artık iç içe geçmiş, kaynaşmış olduğuna dair
yaklaşımı kültürü bir üst yapı kurumu olmaktan çok üretim ilişkilerinin bir
parçası haline getirmiştir. Kitle kültürü kavramı yerine sonraları kültür
endüstrisi kavramının kullanılmasının nedenlerinin tartışılmasının ardından
modernist ve postmodernist sanat yaklaşımları üzerinden kültür endüstrisi
kavramı farklı bir bakış açısı eklenerek yorumlanmıştır. Kitle kültürü ve
kültür endüstrisi kavramları; Frankfurt okuluna ait olmakla beraber başta
popüler kültür olmak üzere başka toplumsal kültür teorilerinin oluşumunda da etkili
olmuştur. Böylece; inceleme, tartışma ve yorumlar ışığında sosyolojik düşünce
açısından önemini koruyan kitle kültürü ve kültür endüstrisi kavramlarının daha
iyi anlaşılmasına katkı sunulması amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kitle Kültürü Kültür Endüstrisi Frankfurt Okulu Kültürel Hegemonya Popüler Kültür
Kaynakça
- Adorno, T. W. (1998). Minima morallia. (O. Koçak, A. Doğukan, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları
- Adorno, T. W. (2012). Kültür endüstrisi, kültür yönetimi. (N. Ülger, M. Tezel, E. Gen,Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları
- Adorno, T. W. (2003). Kültür endüstrisini yeniden düşünürken. Cogito Dergisi (sayı:36), ss. 76-83.Alver, D. (2007). Kültür sosyolojisi. Ankara: Hece yayınları
- Berstein, J. M. (2009). Giriş bölümü. Kültür endüstrisi, kültür yönetimi. İstanbul: İletişim Yayınları
- Bottomore, T. (1997). Frankfurt okulu (A. Çiğdem, Çev.). Ankara: Vadi Yayınları
- Dellaloğlu B. F. ve Soykan Ö. N. ve Keskin. F. (2003). Bir giriş; adorno yüz yaşında, Cogito Dergisi, (sayı:36), ss. 13-37
- Dengin S. ve Koç F. (2016). Kültür endüstrisi bağlamında moda ve gençlerin modayı kullanma durumları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl:20 (Sayı:1), ss. 203-222
- Gans, H.J. (2005). Popüler kültür ve yüksek kültür ( E. O. İncirlioğlu, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
- Gökalp, E. (2004). Türkiye’de spor basını ve milliyetçilik söylemi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
- Gökalp, E. (2013). Kültür ve Toplum. (Ed. N. Suğur), Sosyolojiye giriş (98-124). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları
- Horkheimer, M. ve Adorno, T. W. (2010). Aydınlanmanın diyalektiği. (E. Öztarhan, Çev.). İstanbul:Kabalcı Yayınevi
- Marcuse, H. (1975) Tek boyutlu insan (A.Timuçin, T. Tunçdoğan, Çev.). İstanbul: May Yayınları
- Reich,W. (2010). Kişilik çözümlemesi (B. Onaran, Çev.). İstanbul: Payel Yayınları
- Sevim, B.A. (2010). Walter Benjamin’in Kavramlarıyla Kültür Endüstrisi: Aura, Öykü Anlatıcısı ve Flaneur. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:3 (Sayı11). ss. 509-516
- Swingewood, A. (1996). Kitle kültürü efsanesi (çev. A. Kansu, Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları
- Yelken, R. (2007). Kültür endüstrisini yeniden tartışmak ya da popüler kültür ile hesaplaşmak. (D. Alver, Ed.) Kültür sosyolojisi (237-261). Ankara: Hece Yayınları
- Zipes, J. (1988). Frankfurt okulu ve kültür endüstrisi. Kitle iletişim kuramları (E. Mutlu, Der.). Ankara: Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sosyoloji |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 27 Haziran 2019 |
| Gönderilme Tarihi | 5 Kasım 2018 |
| Kabul Tarihi | 19 Haziran 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 2 Sayı: 3 |
