MISIR’DA İSLÂMÎ HAREKETLER: İHVÂN-I MÜSLİMÎN VE SELEFÎ GRUPLAR

Yıl 2022, Cilt 5, Sayı 1, 20 - 37, 30.03.2022

Hazen GÜMÜŞKAYA

https://doi.org/10.51763/uid.1077173

Öz

Bu çalışmada esas olarak Mısır’da İslamî bir anlayış temelinde inşa edilen halk hareketlerinin ve bu halk hareketlerinin tarihsel süreç içerisinde gösterdiği gelişim ve faaliyetlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda önce “Siyasal İslâm” kavramı açıklanmış, daha sonra İhvan-ı Müslimîn hareketinin oluşum, gelişim ve yerleşim aşamaları, Mısır siyasi tarihindeki kırılma noktaları referans alınarak takip edilmiştir. Son olarak Mısır’daki Selefî hareketler ele alınmış, bu hareketlerin 2011 devriminde oynadığı rollere dikkat çekilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İhvân-ı Müslimîn, Selefilik, Mısır, Siyasal İslâm

Kaynakça

• Arı, T. (2014) “Geçmişten Günümüze Orta Doğu: Siyaset, Savaş ve Diplomasi”, (Cilt 1), Bursa, Dora.
• Baycar, A. ve Acar, M. (2019) “Seyyid Kutub'un Düşünce Sisteminde İdeal Toplum ve Cihad”, İhya Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi, 5: 474-487.
• Behçet, M. (2019) “İkinci Dünya Savaşı Sonrası Mısır Siyasi Tarihi Üzerinden Arap Baharı'nın İncelenmesi”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21: 303-321.
• Bekaroğlu, E. A. ve Kurt, V. (2015) “Mısır'da Otoriter Rejimin Sürekliliği ve Ordu: "Arap Baharı" ve Sonrası Sürecin Analizi”, Türkiye Orta Doğu Çalışmaları Dergisi, 2: 1-36.
• Bozbaş, G. (2016) “Ortadoğu’da Bölgesel Milliyetçilikler: Mısır Örneği”, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 18: 108-113.
• Boztemur, R. (2011) “Mısır’da Halk Hareketleri, Müslüman Kardeşler ve Demokrasinin Geleceği” Adam Akademi, 2: 55-70.
• Büyükkara, M. A. (2016) “Çağdaş İslâmî Akımlar”, 2. Baskı, İstanbul, Klasik Yayınları.
• Çakmaktaş, N. (2014a) “İslami Hareketlerin Sosyolojisi: Mısır’da Selefi Hareket”, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Ortadoğu Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
• Çakmaktaş, N. (2014b) “Siyaset ve Apolitizm Arasında Mısır'da Selefi Hareket: ed-Da'vetu's-Selefiyye Örneği”, Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi, 1(2): 1-30.
• Çakmaktaş, N. (2016) “Mısır'da Selefi Hareket”, İstanbul, Açılımkitap.
• Dönmez, R. Ö. (2004) “Küreselleşme, Batı Modernliği ve Şiddet: Batı'ya Karşı Siyasal İslam”, Uluslararası İlişkiler, 1(4): 81-114.
• El-Anani, K. (2016) “Inside the Muslim Brotherood: Religion, Identity and Politics”, Oxford University Press.
• Esposito, J. L. ve Voll, J. (1996) “Islam and Democracy”, New York, Oxford University Press.
• Gencer, B. (2008) “İslam'da Modernleşme 1839-1939”, Ankara, Lotus.
• Kayalı, Ö. (2016) “İhvan-ı Müslimin Hareketi ve Mısır Siyasetine Etkisi (1928-2015)”, Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Kılavuz, M. T., Mercan, M. ve Güder, S. (2014) “Orta Doğu’da İslamcı Siyaset: Değişim Sürecinde Müslüman Kardeşler ve Nahda Raporu” İstanbul, İlke.
• Mellor, N. (2018) “Voice of the Muslim Brotherhood: Da'wa, Discourse and Political Communication”, New York, Routledge.
• Mitchell, R. (1993) “The Society of the Muslim Brothers” Oxford University Press.
• Özdemir, A. Y. (2013) “From Hasan Al-Banna to Mohammad Morsi; The Political Experience of Muslim Brotherhood in Egypt”, Yüksek Lisans Tezi, Middle East Technical University, Ankara.
• Somuncuoğlu, E. (2019) “Siyasal İslam ve Mısır'da Müslüman Kardeşler'in Dönüşümü”, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Terzi, Ö. G. (2014) “Nasır Sonrası Dönemde Müslüman Kardeşler: İş Birliği ve Çatışma Döngüsünde Rejimle İlişkiler”, Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Uludağ, S. (2021) “İslâm Düşüncesinin Yapısı: Selef, Kelam, Tasavvuf, Felsefe”, 14. Baskı, İstanbul, Dergâh Yayınları.
• Ülger, İ. K. (2016) “Müslüman Kardeşler Teşkilatının İdeolojisi ve Mısır Siyaseti Üzerindeki Etkileri”, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2): 131-151.
• Ünlüsoy, K. (2016) “Mısır Selefîliği ve İhvan-ı Müslimîn'le İlişkisi”, Mezhep Araştırmaları Dergisi, 1(9): 39-75.
• Zahid, M. (2010) “The Muslim Brotherhood and Egypt's Succession Crisis: The Politics of Liberalisation and Reform in the Middle East”, New York, Tauris Academic Studies.