Bilgi Sosyolojisi Açısından 'Doğu' ve 'Batı'

Yıl 2004, Cilt: 1 Sayı: 1, 61 - 92, 01.03.2004

Şennur Özdemir

Öz

Bu çalışmada 'doğu' ve 'batı', kavramlar dünyasının iki farklı maddi (tarihsel ve sosyo-ekonomik) altyapısını temsil eden bağlam olarak yeniden içeriklendirilmekte ve değerlendirilmektedir. Hiyerarşik, sınıflı dışlayıcı 'batılı' yapılanmanın bilgi/bilim sosyolojisi açısından en önemli sonucu, bilginin iktidar ve güç konumlarıyla örtüşen parçalı/sınıflı özelliğidir. Yine aynı sosyo-ekonomik temel üzerinde anlam kazanan bir başka sonuç, 'batılı bilgi'nin kendisini sürekli yeniden üretme eğiliminde olan 'metafizik' niteliği ile bağlantılıdır: Teori ile pratik arasındaki bir türlü kapatılamayan ve bir metafizik bağlantısızlığa varan açıklık bu tarihsel/habitual çerçeveyle bağlantılı olarak anlam kazanmaktadır. Sonuç olarak bu çalışma, 'doğulu' özelliklerin küresel düzeyde egemenliğinin artmasının yaratacağı olumlu sonuçlardan birinin, bir kısır döngü halinde sürekli yeniden üretilen 'batılı' 'metafizik' düşünme tarz ve pratiklerinin aşılması ve bütüncül paradigmatik metodolojilere ve sentezlere geçiş olacağını öngörmektedir.

Anahtar Kelimeler

"Doğu ve Batı", habitus, bilgi sosyolojisi, güç ve iktidar, İslam ve Hıristiyanlık

"East" and "West" from the Sociology of Knowledge Perspective

Öz

This study elaborates and (re)conceptualizes the "east" and the "west", representing the two
distinct historical and socio-economic whole from a "sociology of knowledge" dimension.
The most important consequence of the defining characteristics of "the west" (as being
hierarchical and exclusive), lies in its class-based and partial nature resulting in an
identification of knowledge with power. This is also responsible for the "metaphysical
nature" of the "western" knowledge and science: "Dualistic-exclusive and polaristic"
character of "western habitus" creating a large gap between "theory and practice" can also
be understood in this context. All these together explain the reasons for not being capable of "universal and representative" of modern knowledge and science. As a result, this study
projects that as "eastern characteristics" has increasingly become more hegemonical on
global level, a transition from cyclically reproducing "exclusive and contradictory"
relational and methodological "western style" to comprehensive new paradigmatic
methodologies and syntheses will be expected.

Anahtar Kelimeler

The east" and "the west", habitus, sociology of knowledge, power, Islam and Christianity

Kaynakça

• .....