Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

TÜRKİYE’DE DÖVİZ KURUNUN DIŞ TİCARET ÜZERİNE ETKİLERİ (2005-2015)

Yıl 2018, , 45 - 69, 13.06.2018
https://doi.org/10.29131/uiibd.359845

Öz

ÖZET: Bu çalışmada, Türkiye’de döviz kurunun dış ticarete
etkilerini; sayısal olarak saptamak amaçlanmıştır. Bu amaçla; reel döviz kuru,
ihracat, ithalat, reel GSYİH değişkenleri ele alınarak 2005- 2015 yıllarını
içeren ampirik bir çalışma yapılmıştır. Çalışmada; Granger nedensellik testi,
Johansen eşbütünleşme testi, VAR analizi, çoklu doğrusal regresyon analizi
yapılmıştır. Ayrıca, model doğrulama testleri, VEC hata düzeltme modeli ve
etki-tepki analizlerine de yer verilmiştir.

Granger nedensellik testi sonucuna göre, ihracat ve ithalat arasında karşılıklı
bir nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir.
Çalışma sonucunda; dış
ticareti etkilemek amaçlı gerçekleştirilen bir kur ayarlamasının tek başına
yeterli olmayacağı ortaya çıkmıştır.

Kaynakça

  • AÇCI, Y., (2016). “Türkiye’de Reel Döviz Kuru ve Dış Ticaret İlişkisinin VAR Analizi İle İncelenmesi”, Akademik Araşturmalar ve Çalışmalar Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 14, ss: 41-53.
  • AKKAYA, Ş. ve PAZARLIOĞLU, M., (1995). Ekonometri-I, 3. Baskı, Yayınevi: Kendi Yayıncılık, İZMİR.
  • ALPTEKİN, V., (2009). “Türkiye’de Dış Ticaret ve Reel Döviz Kuru İlişkisi: Vektör Otoregrasyon (VAR) Analizi Yardımıyla Sınanması ”, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 2, ss: 132-149.
  • ARSLAN, C., (2005). ‘‘Döviz Kuru Riski ve Yönetimi’’, Ankara Üniversitesi, İşletme, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, ANKARA.
  • AURANGZEB, A., THANANIS S. and MOHAMMED, A., U., (2005). "Short-Run and Long-Run Effects of Exchange Rate Volatility on the Volume of Exports: A Case Study for Pakistan", International Journal of Business and Economics, Vol: 4, No: 3, pp: 209-222.
  • BAHMANI-OSKOOEE, M., HALICIOGLU, F. and GHODSI, S. H., (2016). “Asymmetric Effects of Exchange Rate Changes on British Bilateral Trade Balances”, MPRA Paper 73477, University Library of Munich, pp: 1-24, GERMANY.
  • TUNÇSİPER, B. ve ÖKSÜZLER, O., (2006). “Döviz Kuru Riski Türkiye’nin İhracatını Azaltır mı? Hata Doğrulama Yöntemi İle Bir Ampirik Değerlendirme”, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 2,Sayı 3, pp: 1-13.
  • BOUOIYOUR, J. and SELMI, R., (2014). Exchange Uncertainty and Export Performance in Egypt: New Insights from Wavelet Decomposition and Optimal GARCH Model, Forthcoming in: Journal of International Trade and Economic Development, Munich Personal Repec Archive, Paper No. 59568, EGYPT.
  • CHIT, M., M., RIZOV, M.; WILLENBOCKEL, D. (2008). “Exchange Rate Volatility and Exports: New Empirical Evidence from the Emerging East Asian Economies”. MPRA Paper No: 9014, pp: 1-35.
  • CİĞERLİOĞLU, O. (2007). “Reel Döviz Kuru, İhracat ve İthalat Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği 1982-2005”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, ERZURUM.
  • DEMİRHAN, H. ve DEMİRHAN, B.,(2015). “The dynamic effect of exchange-rate volatility on Turkish exports: Parsimonious error-correction model approach”, Afyon Kocatepe University, Department of Economics, Volume: 62, No: 4, pp: 429-451, TURKEY.
  • DESTEBAŞI, A., N., (2016). “Türkiye’de Dış Ticaret Açığı Problemi: Ekonometrik Bir Analiz”, Ege Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, İZMİR.
  • EĞİLMEZ, M., (2013). Kur, Faiz, DİBS, BIST, Reyting, CDS Özetle, Temmuz 21, http://www.mahfiegilmez.com/2013/07/kur-faiz-dibs-bist-reyting-cdshepsi.html, (E.T: 06.03.2017).
  • GÖÇER, İ., (2016). Ekonometri Ders Notları, AYDIN.
  • HATIRLI, S., A., (1999). Temel Ekonometri, 1. Baskı, Literatür Yayıncılık, Yayın No: 33, Savaş Cilt Evi, Baskı: Çevik Matbaacılık, İSTANBUL.
  • HEPAKTAN, E.; ÇINAR, S. ve DÜNDAR, Ö., (2011). “ Türkiye’ de Uygulanan Döviz Kuru Sistemlerinin Dış Ticaret İle İlişkisi’’, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, Cilt 3, Sayı 5, ss: 62-82.
  • KARPUZ, F. ve KIZILTAN, A., (2015). “The Relationship Between Short Term Investments and Real Exchange Rate in Turkey”, EKEV Akademi Dergisi, Cilt: 60, Sayı: 60, pp: 197-209.
  • KEMEÇ, A. ve KÖSEKAHYAOĞLU, L., (2015). “J Eğrisi Analizi ve Türkiye Üzerine Bir Uygulama”, Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 1 Sayı: 2, ss:1-29.
  • KENNEDY, P., (2006). Ekonometri Klavuzu, 7. Baskı, Gazi Kitapevi, ANKARA.
  • KHOSA, J., BOTHA, I., PRETORIUS, M., (2015). “The impact of exchange rate volatility on emerging market exports”, Acta Commercii 15-1, pp:11.
  • KÜÇÜKAKSOY, İ. ve ÇİFÇİ, İ., (2014). “Dış Ticaret Hadlerinin Dış Ticaret Dengesine Etkisi: Harberger-Laursen-Metzler Hipotezinin Türkiye Uygulaması”, Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 1-2, ss: 103-129.
  • MANKIW, N., G., (2010). Makroekonomi, 1. Baskı, Elif Yayınevi, ANKARA.
  • MOONO, H., (2010). “Effects of Exchange Rate Volatility on Trade Performance The Case for Zambia-South Africa Bilateral Trade”, The University of Sheffield Department of Economics, http://www.academia.edu/6952535/Effects_of_Exchange_Rate_Volatility_on_Zambian_Trade_Performance, (E.T: 13.02. 2017).
  • ORDU, C., F., (2013). ‘‘Döviz Kuru Dış Ticaret İlişkisi: Türkiye Örneği’’, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, AYDIN.
  • ÖNCEL, A., İNAL, V., (2016). “Türkiye’de Reel Döviz Kuru İle Dış Ticaret Dengesi Arsındaki İlşki: 2000-2015 Dönemi İçin ARDL Modeli İle Ampirik Bir Analiz’’, Namık Kemal Üniversitesi, İktisadi ve İderi Bilimler Fakültesi, Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, ss: 786-799
  • PINO, G., TAŞ, D. and SHARMA, S., C., (2016). An investigation of the effects of exchange rate volatility on exports in East Asia, Applied Economics Journal, Volume: 48, Issue: 26, pp: 2397-2411.
  • SELİM, S. ve AYVAZ GÜVEN, E., T., (2014). “Türkiye’de Enflasyon, Döviz Kuru ve İşsizlik Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Analizi”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 10, Yıl:10, Sayı:1, ss: 127-145.
  • SEYİDOĞLU, H., (2013). Uluslararası İktisat Teori Politika ve Uygulama, Geliştirilmiş 19. Baskı, Güzem Can Yayınları , İSTANBUL.
  • SEYİDOĞLU, H., (2009). Uluslararası İktisat Teori Politika ve Uygulama, 17. Baskı, Güzem Can Yayınları , İSTANBUL.
  • SEYİDOĞLU, H., (2007). Uluslararası İktisat Teori Politika ve Uygulama, 16. Baskı, Güzem Can Yayınları , İSTANBUL.
  • TARI, R., (2010). Ekonometri, Genişletilmiş 6. Baskı, Umuttepe Yayınları, Yayın No: 32, Yazın Basın Yayın Matbaacılık, KOCAELİ.
  • TARI, R. ve YILDIRIM, D., Ç., (2009). “Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracata Etkisi: Türkiye İçin Bir Uygulama”, Celal Bayar Üniversitesi, Yönetim ve Ekonomi, Cilt: 16, Sayı: 2, ss: 95-105.
  • TCMB, (2017). 2017 Yılında Para ve Kur Politikası, http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/conne-ct/TCMB+TR/TCMB+TR/Main+Menu/Yayinlar/Temel+Politika+Metinleri/Para+ve+Kur+Politikasi+Metinleri/2017+Para+Kur (E.T: 22.03.2017).
  • TCMB, (2017), Terimler Sözlüğü, http://www.tcmb.gov.tr./wps/wcm/connect/TCMB+TR/TCMB+-TR/Bottom+Menu/Egitim-Akademik/Terimler+Sozlugu-/Sozluk, (E.T: 21.03.2017).
  • TONUS, Ö., (2013). Temel Göstergelerle Türkiye Ekonomisi, Ekin Yayınevi, ANKARA.
  • YAMAK, R. ve KORKMAZ, A., (2005). “Reel Döviz Kuru ve Dış Ticaret İlişkisi”, İstanbul Üniversitesi, İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, Sayı: 2, İSTANBUL, ss. 11-29.
  • ZENGİN, A, (2001). “Reel Döviz Kuru Hareketleri ve Dış Ticaret Fiyatları: Türkiye Ekonomisi Üzerine Ampirik Bulgular”, C.Ü., İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 2, ss: 27-41.
  • http://www.tcmb.gov.tr/ (E.T: 22.12.2016).
Toplam 38 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Habibe Yaman

Yayımlanma Tarihi 13 Haziran 2018
Gönderilme Tarihi 30 Kasım 2017
Kabul Tarihi 27 Mart 2018
Yayımlandığı Sayı Yıl 2018

Kaynak Göster

APA Yaman, H. (2018). TÜRKİYE’DE DÖVİZ KURUNUN DIŞ TİCARET ÜZERİNE ETKİLERİ (2005-2015). Uluslararası İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 4(1), 45-69. https://doi.org/10.29131/uiibd.359845

ARAŞTIRMA VE YAYIN ETİĞİNE İLİŞKİN DERGİ POLİTİKAMIZ

Etik Kurul izni gerektiren çalışmalar (anket ya da ölçek uygulamayı gerektiren, görüşme ve gözlem içeren; doküman, resim, anket vb. diğerleri tarafından geliştirilen ve kullanım izni gerektiren çalışmalar) için etik kurullardan ya da komisyonlardan gerekli izinlerin araştırma yapılmadan önce alınmış olması, bunların makale içeriğinde belirtilmesi ya da ek olarak sunulması gerekmektedir. Bu izinlerin olmaması durumunda yayın ön inceleme safhasında yazara iade edilir.  

Diğer yandan, Araştırma Makalelerinde verisi 2020 yılından önce toplanmış makaleler için ETİK KURUL İZNİ istenmemektedir. Ancak yine bu makalelerde de yöntem kısmında verilerin toplanma tarihlerine ilişkin bilgilere yer verilmesi gerekmektedir.

Hakem değerlendirmelerinde olan araştırmalara ilişkin ham verilerin hakemler tarafından talep edildiğinde sunulması şarttır. Verilerin makalenin yayımı sonrasında da gerektiğinde sağlanması zorunludur. 

MAKALE BENZERLİK RAPORU VE BENZERLİK ORANI HAKKINDA DERGİ POLİTİKAMIZ


Aday makaleler akademik intihal engelleme programından (Örneğin: Turnitin, Ithenticate, intihal.net vb.) alınmış orijinallik raporu ile birlikte gönderilmelidir. Bu oran %20'ye kadar kabul edilmektedir. %20'nin üzerinde benzerlik oranı olan çalışmalar ön kontrol aşamasında iade edilecektir.

ISSN: 2149 - 5823