The Organization of the Hazelnut Market in the Context of the Role of the State in the Early Republican Era and the Establishment of the Black Sea Hazelnut Exporters' Union in the Process of Dissociation of Exporter Merchants
Öz
During the process of
the hazelnut market being reorganized, which practically started within the
context of the protectionist-statist policies that left their mark on Turkey of
the 1930s, the Turkish state acted as an active agent and ensured the starting
of the cooperativization. The state displayed its role in the organization of
the export market following the role it took in the cooperativization of the
production process. In that period, as the capital got stronger, some demands
for change in the structure of the Exporters'
Union, started to emerge.
Especially after the WWII, the relaxation of the protectionist statist
policies, facilitated these demands being met. This study deals with the footprints of the dissociation
between the İstanbul capital and the Anatolian (Black Sea) capital via the
hazelnut market in the 1950s. It was such that in the second half of the 1940s,
despite the fact that the hazelnut production center was the Black Sea region,
a great majority of the hazelnut exporters were İstanbul-based. The fact
that İstanbul was the de facto center of the hazelnut export brought with it
the demand that the center of the Turkish
Hazelnut Exporters' Association be moved from Giresun to İstanbul. As
a result of this demand having found
repurcussions among the exporters, the Turkish Hazelnut Exporters’ Association
divided into two associations, namely The
Black Sea Hazelnut Exporters' Association and the İstanbul Hazelnut Exporters'
Association.
The dissociation between these two groups in
Turkey can be interpreted as a manifestation of the dissociation between statism
and private sector as well as the Anatolian capital and the İstanbul capital.
Anahtar Kelimeler
Hazelnut Market Black Sea Hazelnut Exporters' Union İstanbul Hazelnut Exporters' Union Statism
Kaynakça
- Asılsız Bir Haber (1938, 27 İkincikanun), Cumhuriyet, s.7
- Birinci Ulusal Fındık Kongresi, Ekonomi Bakanlığı Neşriyatı, Ankara:1935
- Boratav, K., Türkiye İktisat Tarihi 1908-2009, İmge, 17.Baskı, Ankara:2012
- Durukan, H. Mahir, Fındık Ticaret ve Endüstrisine Dair Rapor, Aydınlık Basımevi, İstanbul:1938,
- Fındık İhracat Tacirlerinin İçtimai (1938, 6 Ağustos), Cumhuriyet, s.1,7.
- Fındık İhracatının Murakabesine dair 4 teşrinisani 1931 tarihli Nizamnamenin bazı maddelerini değiştiren Nizamname (1936), Resmi Gazete, Sayı:3249, 10 Mart 1936.
- Fındık İhracatının Murakabesine dair 4/11/1931 tarihli nizamnamenin bazı maddelerini değiştiren nizamname (1934), Resmi Gazete, Sayı:2626, 11 Şubat 1934. Fındık İhracatının Murakabesine Dair Nizamname (1931), Resmi Gazete, Sayı:1955, 21 Teşrinisani 1931.
- Fındık İhracatının Murakabesine Dair Nizamname (1937), Resmi Gazete, Sayı:3691, 24 Ağustos 1937.
- Fındık Kurumu (1938, 21 İkincikanun), Cumhuriyet, s.2
- Fuat, A. (1930, 14 Teşrinievvel), Fındık Cenneti Giresun, Cumhuriyet, s.2
- Fuat, A. (1930, 20 Teşrinievvel), Görele’de Gördüklerim, Cumhuriyet, s.2
- İç Ticaret Umum Müdürü Geliyor, (1938, 4 Ağustos), Cumhuriyet, s.2
- İkinci Fındık Kongresi (2.Milli Fındık Şûrası), T.C. Ziraat Vekaleti Teknik Enformasyon Servisi, Ankara:1956 içinde (s.42-55), Karadeniz, T. (Ed.), 3.Milli Fındık Şûrası
- Tebliğler Kitabı, 10-14 Ekim 2004 Giresun, İstanbul: 2006,
- İktisat Programı 66 Maddeden İbarettir…(1930, 22 Mayıs), Cumhuriyet, s.1,4.
- İş Bankası Yüzde On Temettü Veriyor, (1932, 28 Mart) Cumhuriyet, s.4.
- Kaya, Ş., Türkiye Harici Ticaret Resmi İstatistiklere Nazaran Tahlil ve Mukayese Raporu 1930-38, Başvekalet İstatistik Umum Müdürlüğü, İstanbul:1940,
- Peker, K., Fındık Kongresine Rapor 1935-1955, Yeni Matbaa, İstanbul:1956
- Peker, K., Fındık Tarihçe, Tarım, Kültür, Ticaret, İstiklak Bakımlarından, (YEŞİLGİRESON) Matbaa, Giresun:1947-1948.
- Süreyya, A. (1931, 28 Aralık), Ali İktisat Meclisi Nasıl Faydalı Olabilir?, Cumhuriyet, s.5.
- T.B.M.M Zabıt Ceridesi, Cilt:22, 1 Kasım 1930.
- T.B.M.M. Zabıt Ceridesi, Cilt:20, 1 Kasım 1937.
- Tarım Satış Kooperatifleri ve Birlikleri Hakkında Kanun (1935), Resmi Gazete, Sayı:3146, 2 Kasım 1935.
- Ticarette Tağşişin Men’i ve İhracatın Murakabesi ve Kontrolü Hakkındaki 1705 Numaralı Kanuna Ek Kanun (1936), Resmî Gazete, Sayı:3330, 15 Haziran 1936. Ticarette Tağşişin Men’i ve İhracatın Murakabesi ve Korunması Hakkında Kanunu (1930), Resmi Gazete, Sayı:1524, 19 Haziran 1930.
- Ticarette Tağşişin Meni ve İhracatın Murakabesi ve Korunması Hakkındaki Kanuna Ek Kanun Layihası ve İktisat, Adliye ve Bütçe Encümenleri Mazbataları (1/525),
- T.C. Başvekalet Kararlar Müdürlüğü, Sayı:6/1359, 27 Nisan 1936, s.1-3.
- Türkiye Fındık İhracatçıları Birliği’nden, (1951, 5 Mart), Cumhuriyet, 5 Mart 1951.
- Türkiye Fındık İhracatçıları Birliğin’den, (1950, 21 Mart), Cumhuriyet.
- Türkiye Fındık Ziraatının Kalkınmasına Dair Rapor, (Fındık Ticaret ve Endüstrisine Dair Rapor ekinde) Aydınlık Basımevi, İstanbul:1938,
- Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği, Türkiye Ekonomisinde Fındık,1959
- Yunanlılar ve Fındık Mahsulümüz, (1930, 13 Mart), Cumhuriyet, s.2
- Zirai Kongreler İhracatçıların da Fikirleri Alınacak, (1938, 16 Haziran) Cumhuriyet, s.3
- BAŞBAKANLIK CUMHURİYET ARŞİVİ
- -BCA, 30-18-1-2_126-53-1_2
Erken Cumhuriyet Döneminde Devlet’in Rolü Bağlamında Fındık Piyasasının Örgütlenmesi ve İhracatçı Tüccarların Ayrışması sürecinde Karadeniz Fındık İhracatçıları Birliği’nin Kurulması
Öz
Türkiye’de 1930’lu
yıllara damgasını vuran korumacı-devletçi politika bağlamında başlatılan fındık
piyasasının örgütlenmesi sürecinde, devlet etkin bir şekilde müdahil olmuş,
kooperatifleşmenin başlamasını sağlamıştır. Devlet, üretim safhasındaki
kooperatifleşmenin ardından ihracat piyasasının örgütlenmesinde de etkinliğini göstermiştir. Bu süreçte sermaye güçlendikçe, İhracatçılar Birliği’nin
yapısına ilişkin bazı değişim talepleri de ortaya çıkmaya başlamıştır. Özellikle
II. Dünya Savaşı ardından korumacı devletçi politikanın gevşetilmesi, bu
taleplerin karşılık bulmasını kolaylaştırmıştır. Bu çalışma 1950’li yıllarda İstanbul sermayesi ile Anadolu
(Karadeniz) sermayesi arasındaki ayrışmanın izdüşümlerini fındık üzerinden ele
almaktadır. Şöyle ki, 1940’lı yılların ikinci yarısında fındık üretim bölgesi
Karadeniz olmasına rağmen, ihracatçı tüccarların çok büyük kısmı, İstanbul merkezli
faaliyet göstermekteydi. Fındık ihracatının fiilî merkezinin İstanbul oluşu,
resmî merkezinin Giresun’dan İstanbul’a taşınması talebini beraberinde
getirmiştir. Bu talebin ihracatçılar katında yankı bulmasıyla birlikte, Türkiye
Fındık İhracatçıları Birliği, 1951 yılında Karadeniz Fındık İhracatçıları
Birliği ve İstanbul Fındık İhracatçıları Birliği olarak ikiye ayrılmıştır. Bu
ayrışma, hem devletçilikle özel sektör, hem de Anadolu sermayesiyle İstanbul sermayesi
arasındaki ayrışmanın açığa çıkmış bir tezahürü olarak yorumlanabilir.
Anahtar Kelimeler
Fındık Piyasası Karadeniz Fındık İhracatçıları Birliği İstanbul Fındık İhracatçılar Birliği Devletçilik
Kaynakça
- Asılsız Bir Haber (1938, 27 İkincikanun), Cumhuriyet, s.7
- Birinci Ulusal Fındık Kongresi, Ekonomi Bakanlığı Neşriyatı, Ankara:1935
- Boratav, K., Türkiye İktisat Tarihi 1908-2009, İmge, 17.Baskı, Ankara:2012
- Durukan, H. Mahir, Fındık Ticaret ve Endüstrisine Dair Rapor, Aydınlık Basımevi, İstanbul:1938,
- Fındık İhracat Tacirlerinin İçtimai (1938, 6 Ağustos), Cumhuriyet, s.1,7.
- Fındık İhracatının Murakabesine dair 4 teşrinisani 1931 tarihli Nizamnamenin bazı maddelerini değiştiren Nizamname (1936), Resmi Gazete, Sayı:3249, 10 Mart 1936.
- Fındık İhracatının Murakabesine dair 4/11/1931 tarihli nizamnamenin bazı maddelerini değiştiren nizamname (1934), Resmi Gazete, Sayı:2626, 11 Şubat 1934. Fındık İhracatının Murakabesine Dair Nizamname (1931), Resmi Gazete, Sayı:1955, 21 Teşrinisani 1931.
- Fındık İhracatının Murakabesine Dair Nizamname (1937), Resmi Gazete, Sayı:3691, 24 Ağustos 1937.
- Fındık Kurumu (1938, 21 İkincikanun), Cumhuriyet, s.2
- Fuat, A. (1930, 14 Teşrinievvel), Fındık Cenneti Giresun, Cumhuriyet, s.2
- Fuat, A. (1930, 20 Teşrinievvel), Görele’de Gördüklerim, Cumhuriyet, s.2
- İç Ticaret Umum Müdürü Geliyor, (1938, 4 Ağustos), Cumhuriyet, s.2
- İkinci Fındık Kongresi (2.Milli Fındık Şûrası), T.C. Ziraat Vekaleti Teknik Enformasyon Servisi, Ankara:1956 içinde (s.42-55), Karadeniz, T. (Ed.), 3.Milli Fındık Şûrası
- Tebliğler Kitabı, 10-14 Ekim 2004 Giresun, İstanbul: 2006,
- İktisat Programı 66 Maddeden İbarettir…(1930, 22 Mayıs), Cumhuriyet, s.1,4.
- İş Bankası Yüzde On Temettü Veriyor, (1932, 28 Mart) Cumhuriyet, s.4.
- Kaya, Ş., Türkiye Harici Ticaret Resmi İstatistiklere Nazaran Tahlil ve Mukayese Raporu 1930-38, Başvekalet İstatistik Umum Müdürlüğü, İstanbul:1940,
- Peker, K., Fındık Kongresine Rapor 1935-1955, Yeni Matbaa, İstanbul:1956
- Peker, K., Fındık Tarihçe, Tarım, Kültür, Ticaret, İstiklak Bakımlarından, (YEŞİLGİRESON) Matbaa, Giresun:1947-1948.
- Süreyya, A. (1931, 28 Aralık), Ali İktisat Meclisi Nasıl Faydalı Olabilir?, Cumhuriyet, s.5.
- T.B.M.M Zabıt Ceridesi, Cilt:22, 1 Kasım 1930.
- T.B.M.M. Zabıt Ceridesi, Cilt:20, 1 Kasım 1937.
- Tarım Satış Kooperatifleri ve Birlikleri Hakkında Kanun (1935), Resmi Gazete, Sayı:3146, 2 Kasım 1935.
- Ticarette Tağşişin Men’i ve İhracatın Murakabesi ve Kontrolü Hakkındaki 1705 Numaralı Kanuna Ek Kanun (1936), Resmî Gazete, Sayı:3330, 15 Haziran 1936. Ticarette Tağşişin Men’i ve İhracatın Murakabesi ve Korunması Hakkında Kanunu (1930), Resmi Gazete, Sayı:1524, 19 Haziran 1930.
- Ticarette Tağşişin Meni ve İhracatın Murakabesi ve Korunması Hakkındaki Kanuna Ek Kanun Layihası ve İktisat, Adliye ve Bütçe Encümenleri Mazbataları (1/525),
- T.C. Başvekalet Kararlar Müdürlüğü, Sayı:6/1359, 27 Nisan 1936, s.1-3.
- Türkiye Fındık İhracatçıları Birliği’nden, (1951, 5 Mart), Cumhuriyet, 5 Mart 1951.
- Türkiye Fındık İhracatçıları Birliğin’den, (1950, 21 Mart), Cumhuriyet.
- Türkiye Fındık Ziraatının Kalkınmasına Dair Rapor, (Fındık Ticaret ve Endüstrisine Dair Rapor ekinde) Aydınlık Basımevi, İstanbul:1938,
- Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği, Türkiye Ekonomisinde Fındık,1959
- Yunanlılar ve Fındık Mahsulümüz, (1930, 13 Mart), Cumhuriyet, s.2
- Zirai Kongreler İhracatçıların da Fikirleri Alınacak, (1938, 16 Haziran) Cumhuriyet, s.3
- BAŞBAKANLIK CUMHURİYET ARŞİVİ
- -BCA, 30-18-1-2_126-53-1_2
Ayrıntılar
| Bölüm | Cilt: 1 Sayı: 2 |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 7 Şubat 2018 |
| Gönderilme Tarihi | 9 Haziran 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 Cilt: 1 Sayı: 2 |
Publication Principles
1. Manuscripts submitted to The Journal of Ünye Faculty of Economics and Administrative Sciences must not have been published anywhere before and should not have been submitted for publication.
2. Articles written in either Turkish or English languages are published in the journal. The scientific and linguistic responsibility of the studies published in the journal belongs to the author(s).
3. In our journal, not only studies coming from academicians but also studies coming from researchers will be evaluated.
4. Studies that had been presented at conferences before and have not been published in full text, only had been published abstracts, can be accepted into the publication evaluation process provided that it is stated in the study.
5. Articles should be submitted to our journal electronically. To submissions of articles online through the website and follow the stage of the article in the referee evaluation process, it is necessary to be a member and log in to the Journal. The personal information entered on the journal's website will only be used for the stated purposes of the journal and will not be accessible for any other purpose or to any party.
6. The authors are informed about the refereeing process of the articles submitted to The Journal of Ünye Faculty of Economics and Administrative Sciences through the system and the evaluation reports can be easily followed by them via the system.
7. When applying, an article file without author information will be uploaded to the system.
8. The journal is based on the blind peer-review process. In the articles to be sent to the referee, the confidentiality of the information regarding the author's identity is ensured.
9. The articles submitted to the journal are sent to at least two referees after the preliminary examination in terms of form and content. Manuscripts that receive positive feedback from the referees are included in the publication process. If one positive and one negative report is received from the referees, the study is sent to a third referee by the Journal Editor.
10. It is aimed that the articles submitted to the journal will complete the referee process within two months. However, the authors of the articles for which corrections are requested must make the relevant corrections within one month and send them to the editorial board.
11. In line with the reports from the referees, it is decided to publish the article, to request revisions, additional information and abbreviations from the authors within the framework of the report, or not to publish it, and this decision is announced to the authors through the system. The authors are answerable for making all changes requested by the referees. Studies will not be published without constructing the desired changes.
12. The articles whose evaluation process is completed are queued by the journal editorial office and published in the relevant issue of the journal.
13. Manuscripts that do not comply with the journal's subject, spelling or grammar rules are returned to the authors after the preliminary review without being sent to the referees. All kinds of changes in form and content may be requested from the authors of the manuscripts received for preliminary evaluation.
14. All publication rights of the articles accepted and published in the journal in written and electronic media belong to The Journal of Ünye Faculty of Economics and Administrative Sciences.
15. No royalties are paid to the authors for the works published in the journal and the author does not have any claim rights.
16. The opinions in the articles published in the journal are subject to the responsibility of the corresponding authors.
17. In line with the reports received from the referees, it is decided to publish the article, to request corrections, additional information and abbreviations from the authors within the framework of the report, or not to publish the article, and this decision is notified to the authors via the system. Authors are obliged to make all changes requested by the referees. The manuscripts are not published until the requested changes are made.
18. All publication rights of the articles accepted and published in the journal in written and electronic media belong to The Journal of Ünye Faculty of Economics and Administrative Sciences.
19. No royalties are paid to the authors for the works published in the journal and the author does not have any claim rights.
20. The opinions in the articles published in the journal are subject to the responsibility of the relevant authors.
21. Articles accepted for publication cannot be reproduced and published in any way without the written permission of The Journal of Ünye Faculty of Economics and Administrative Sciences. However, it can be quoted provided that the source is cited.
22. If a research study has been supported by any institution or produced from the thesis, this should be indicated as a footnote on the same page by placing (*) on the last word of the title of the work.