Engellilerin Sahip Olduğu Taşıtlara Tanınan Motorlu Taşıtlar Vergisi İstisnasının Anayasal Vergilendirme İlkeleri Kapsamında İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 2, 55 - 62, 02.12.2025

Metin Kocatepe

Öz

Engellilerin sahip olduğu taşıtlar için tanınan motorlu taşıtlar vergisi istisnasına ilişkin kurallar 197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu (MTVK) m.4/1-c’de düzenlenmektedir. Bu düzenleme uyarınca, engellilik oranı %90 ve daha fazla olan malûl ve engellilerin adlarına kayıt ve tescil edilmiş taşıtlar ile diğer malûl ve engellilerin, engel durumlarına uygun hale getirilmiş özel tertibatlı taşıtları motorlu taşıtlar vergisinden istisna tutulmuştur. Özel tüketim vergisi istisnasının tamamlayıcısı olarak değerlendirilebilecek ve engellilerin daha özgür, erişebilir ve ulaşabilir olmasına katkı sunacak bu istisna düzenlemesinin anayasal vergilendirme ilkeleri bakımından mali güce göre vergilendirme ve vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımı ilkeleri ile genel olarak uyumlu olduğu anlaşılmaktadır. Ancak anılan ilkelerle uyumsuzluk arz eden bir durum olarak, engellilik derecesi %90’dan az olmakla birlikte engel durumu itibariyle herhangi bir taşıtı engelliliğe uygun tertibatla dahi kullanma imkânı bulunmayan engellilerin kapsam dışı bırakıldığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

sosyal devlet ilkesi , mali güce göre vergilendirme ilkesi , vergi adaleti , motorlu taşıtlar vergisi , engelli hakları

Examination of the Motor Vehicle Tax Exemption Granted to Vehicles Owned by Persons with Disabilities within the Scope of Constitutional Taxation Principles

Öz

The rules regarding the motor vehicle tax exception granted for vehicles owned by persons with disabilities are set forth in Article 4/1-c of the Motor Vehicle Tax Law No. 197. Under this regulation, which can be considered a complement to the special consumption tax exemption, vehicles registered in the names of disabled persons with a disability rate of 90% or more, as well as specially equipped vehicles adapted to the disability status of other disabled persons, are exempt from motor vehicle tax. This exception regulation, which contributes to the freedom, accessibility, and mobility of persons with disabilities, is understood to be generally consistent with the constitutional taxation principles of taxation according to financial capacity and the fair and balanced distribution of the tax burden. However, it has been determined that persons with disabilities whose disability level is less than 90% but who, due to their disability, are unable to use any vehicle even with disability-adapted equipment, are excluded from the scope of the regulation, which is inconsistent with the aforementioned principles.

Anahtar Kelimeler

welfare state principle , taxation according to the financial power , tax justice , motor vehicles tax , disability rights

Kaynakça

• Aşcı Akıncı, N. (2013). Türk ve Avrupa Birliği Hukukunda Dolaysız Vergilerde Ayrımcılık Yasağı. Beta Yayıncılık. İstanbul.
• Çağan, N. (1982). Vergilendirme Yetkisi, Kazancı Hukuk. İstanbul.
• Erkin, G. (2012). “Vergilendirme Yetkisinin Tabi Olduğu Anayasal İlkeler”. Ankara Barosu Dergisi, 3, 237-249.
• Gençtürk, Y. K. (2025). “Ayrımcı Bir Düzenleme Örneği: Engellilere Yönelik ÖTV Muafiyeti”. XIII. Genç Vergi Hukukçuları Sempozyumu, Yılmaz Furtuna E. & Altonok D. (Ed.). Yetkin Yayıncılık. Ankara, 94-128.
• Kaneti, S., Ekmekci, E., Güneş, G. & Kaşıkcı, M. (2021). Vergi Hukuku, 2. Baskı. Filiz Kitabevi. İstanbul.
• Karakoç Y. (2013). “Anayasal Vergilendirme İlkeleri Üzerine Bir Değerlendirme”. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Özel Sayı: Prof. Dr. Polat Soyer’e Armağan, 15 (Özel sayı), 1259-1308.
• Kumrulu, A. (1979). “Vergi Hukukunun Birkısım Anayasal Temelleri”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 36 (1), 147-162.
• Lang, J. (2000). “Vergi Adaletinin Anayasal Temelleri”, (Çev. Funda Başaran), XIII. Türkiye Maliye Sempozyumu (Anayasal Mali Düzen), Marmara Üniversitesi Maliye Araştırma ve Uygulama Merkezi, Yayın No:12, İstanbul, 3-34.
• Öncel, M., Kumrulu, A., Çağan, N. & Göker, C. (2020). Vergi Hukuku, 29. Baskı. Turhan Kitabevi. Ankara.
• Saban, N. (2021). Vergi Hukuku, 11. Baskı. Beta Yayıncılık. İstanbul.
• Sonsuzoğlu, E. (1997). Ödeme Gücüne Göre Vergileme İlkesi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul.
• Şenyüz, D., Yüce, M. & Gerçek, A. (2020). Türk Vergi Sistemi, 17. Baskı. Ekin Yayıncılık. Bursa.
• Üstün, Ü. S. (2003). “Vergi Hukuku ile İlgili Anayasal İlkeler”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S.Ü. Hukuk Fakültesi 20. Yıl Armağanı. 11 (1-2), 251-271.
• Yaltı, B. (2013). “İbadethane Bağışlarının Vergi Matrahından İndirimi: Vergide Eşitsizlik Örneği”. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 19 (2), 429-452.
• Yaltı, B. & Özgenç, A. S. (2005). Vergi Hukuku Pratik Çalışma El Kitabı. Beta Yayıncılık. İstanbul.
• Yaltı Soydan, B. (1998). “Vergi Adaleti Kavramında Soyuttan Somuta: Türk Anayasa Mahkemesi Kararlarını Eşitlik, Özgürlük ve Sosyal Devlet Kavramları ile Okumak”. Vergi Sorunları Dergisi, 119, 98-118.
• Yılmaz, B. & Batı, M. (2025). Türk Vergi Sistemi, 6. Baskı. Seçkin Yayıncılık. Ankara.