Ötekinin İnşası: On dokuzuncu Yüzyılın İlk Yarısında İngiliz Seyyahların Osmanlı Levantenlerine Bakışı

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 1, 58 - 75, 30.04.2025

Ufuk Özesmer

https://doi.org/10.52613/ujhc.1639511

Öz

Levantenler, Doğu ve Batı arasındaki sınırları temsil eden, kültürel olarak melez bir topluluk olarak ortaya çıkmıştır. Hem Osmanlı toplumu hem de Avrupalılar tarafından tam anlamıyla bir gruba ait görülmeyen bu topluluk, siyasi, ekonomik ve kültürel bağlamda sürekli olarak müzakere edilen bir kimlik inşa etmiştir. Levanten topluluklarının ortaya çıkışı tarihsel olarak tartışmalı olsa da Levanten kimliği özellikle on dokuzuncu yüzyılda daha belirgin bir hâl almış ve Batılı seyyahlar tarafından "ne Avrupalı ne de Osmanlı" olarak tanımlanmıştır.

Bu makale, on dokuzuncu yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu liman kentlerinde, özellikle İzmir ve İstanbul’da yaşayan Levantenlerin kimlik inşasını ve İngiliz seyyahlar tarafından nasıl “öteki” olarak konumlandırıldıklarını incelemektedir. Makale, Osmanlı'daki Levantenlerin Batılı ve Doğulu kimlikleri arasında sıkışmış olduklarını ve bu durumun onların her iki dünyada da marjinalleşmelerine yol açtığını vurgulamaktadır. Levanten topluluklarını İngiliz seyyahların anlatılarından hareketle yeniden tanımlamaya ve bu toplulukların Batılı algısında nasıl şekillendiğini gözler önüne sermeyi amaçlayan bu çalışma, Levantenlerin Batılıların gözünde nasıl ve hangi açılardan marjinalleşerek Batılı kimliğinden uzaklaşmış olarak değerlendirildiğini tartışmıştır.

Anahtar Kelimeler

Azınlıklar , Levanten , Osmanlı İmparatorluğu , Öteki , Seyahatname , Yakınçağ

The Construction of the Other: British Travelers' View of Ottoman Levantines in the First Half of the Nineteenth Century

Öz

The Levantines arose as a culturally hybrid community that straddled the boundaries between East and West. Seen by neither Ottoman society nor Europeans as belonging to a distinct group in a strict sense, they constructed an identity that was continually negotiated within the contexts of politics, economics, and culture. While the emergence of Levantine communities has been historically contested, the Levantine identity became more distinct, especially in the nineteenth century, and was described by Western travelers as “neither European nor Ottoman. This article examines the identity construction of Levantines living residing in the port cities of the Ottoman Empire, particularly in Izmir and Istanbul, in during the nineteenth century, and how they were positioned perceived as the “other” by British travelers. It emphasizes that Levantines in the Ottoman Empire were caught between their Western and Eastern identities, leading to their marginalization in both worlds. Seeking to redefine Levantine communities through the lens of British travelers and to reveal how Western perceptions shaped these communities, this study discusses how and in what ways Levantines were marginalized in the eyes of Westerners and how they were considered estranged from their Western identity.

Anahtar Kelimeler

Levantines , Late modern , Minorities , The other , Ottoman Empire , Travel writing

Kaynakça

• Eldem, E. (2006). Levanten kelimesi üzerine. In A. Yumul & F. Dikkaya (Eds.), Avrupalı mı Levanten mi? (pp. 11–22). Bağlam.
• Epik, M. R. (2006). Levant, Levanten ve Levantenlik ya da öteki’ni tanımlama bağlamında kavramların yeniden üretimi. In A. Yumul & F. Dikkaya (Eds.), Avrupalı mı Levanten mi? (pp. 55–58). Bağlam.
• Faroqhi, S., Fleet, K., & Faroqhi, S. (Eds.). (2006). The Cambridge history of Turkey: Volume 3. The later Ottoman Empire, 1603–1839. Cambridge University Press.
• Fellows, C. (1839). A journal written during an excursion in Asia Minor by Charles Fellows in 1838. Murray.
• Handj´eri, A. (1841). Dictionnaire français-arabe-persan et turc (Vol. 2). Universit´e Imp´eriale.
• Herv´e, F. (1837a). A residence in Greece and Turkey (Vol. 1). Whittaker & Co.
• Herv´e, F. (1837b). A residence in Greece and Turkey (Vol. 2). Whittaker & Co.
• MacFarlane, C. (1829). Constantinople in 1828 (Vol. 1). Saunders & Otley.
• Mansel, P. (2001). Levant: Splendour and catastrophe on the Mediterranean. Yale University Press.
• Pamir, A. (2002). Kapitülasyon kavramı ve Osmanlı Devleti’ne etkileri. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 51(1), 79–119.
• Pardoe, J. (1838). City of the sultan: And domestic manners of the Turks, in 1836 (2nd ed., Vol. 1). Colburn.
• Sami, Ş. (1896). Kamus-ül alam (Vol. 5).
• Sami, Ş. (1900). Kamus-ı Türki. Dersaadet.
• Slade, A. (1833). Records of travels in Turkey, Greece & c. and of a cruise in the Black Sea with the Capitan Pasha, in the years 1829, 1830, and 1831: In two volumes (Vol. 2). Saunders and Otley.
• Yorulmaz, Ş. (1994). Tarih sürecinde bir zümre: Levantenler. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 2(4), 129–136.