Geçmişi Kullanma Kılavuzu Tarih, Bellek, Politika

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 96 - 103, 30.04.2020

Salich Tzampaz

Öz

İtalyan sosyal bilimci Enzo Traverso’nun Fransızca kaleme aldığı ve Işık Ergüden tarafından Geçmişi Kullanma Kılavuzu Tarih, Bellek, Politika şeklinde Türkçeye çevrilmiş Le Passé, Modes d'emploi Histoire, Mémoire, Politique isimli eseri, İkinci Dünya Savaşı sonrasının en önemli mevzularından biri olan ‘bellek’ konusunu ele almaktadır. Bellek, öznel bir nitelik taşıdığı için paradigmal dönüşüm açısından da kayda değer bir konudur. Zira İkinci Dünya Savaşı sonrası tam da Batı Metafiziği’nin kendini sorgulamaya başladığı, dolayısıyla sosyal bilimlerde de pozitivist, determinist, naturalist eğilimlerin yerini yorumsamacı, çoğulcu, göreci vb. eğilimlere bıraktığı dönemdir. Daha açık konuşmak gerekirse insanların tarihi başkaları tarafından veyahut makro bir unsur tarafından “kader” biçiminde dayatılmak yerine aktörlerin kendi belleklerine yoğunlaşılmaya başlanmıştır. Yazarın da Walter Benjamin’e matuf “aktarılan deneyim (Erfahrung)” ve “yaşanılan deneyim (Erlebnis)” şeklinde yaptığı ayrımda olduğu gibi artık “yaşanılan deneyime” odaklanılmaktadır. Holokost örneğine baktığımızda, bir zamanlar kimsenin sesini çıkarmadığı, hatta meşru gerekçelerle işlenen soykırım günümüzde kınanan bir olgu haline gelmiştir.

Geçmişi Kullanma Kılavuzu Tarih, Bellek, Politika

Öz

İtalyan sosyal bilimci Enzo Traverso’nun Fransızca kaleme aldığı ve Işık Ergüden tarafından Geçmişi Kullanma Kılavuzu Tarih, Bellek, Politika şeklinde Türkçeye çevrilmiş Le Passé, Modes d'emploi Histoire, Mémoire, Politique isimli eseri, İkinci Dünya Savaşı sonrasının en önemli mevzularından biri olan ‘bellek’ konusunu ele almaktadır. Bellek, öznel bir nitelik taşıdığı için paradigmal dönüşüm açısından da kayda değer bir konudur. Zira İkinci Dünya Savaşı sonrası tam da Batı Metafiziği’nin kendini sorgulamaya başladığı, dolayısıyla sosyal bilimlerde de pozitivist, determinist, naturalist eğilimlerin yerini yorumsamacı, çoğulcu, göreci vb. eğilimlere bıraktığı dönemdir. Daha açık konuşmak gerekirse insanların tarihi başkaları tarafından veyahut makro bir unsur tarafından “kader” biçiminde dayatılmak yerine aktörlerin kendi belleklerine yoğunlaşılmaya başlanmıştır. Yazarın da Walter Benjamin’e matuf “aktarılan deneyim (Erfahrung)” ve “yaşanılan deneyim (Erlebnis)” şeklinde yaptığı ayrımda olduğu gibi artık “yaşanılan deneyime” odaklanılmaktadır. Holokost örneğine baktığımızda, bir zamanlar kimsenin sesini çıkarmadığı, hatta meşru gerekçelerle işlenen soykırım günümüzde kınanan bir olgu haline gelmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kollektif Bellek, Kılavuzu Tarih, Bellek, Politika

Kaynakça

• Traverso, E. (2019). Geçmişi Kullanma Kılavuzu Tarih, Bellek, Politika (Çev. Işık Ergüden). İstanbul: İletişim Yayınları.