"Kur'ân Dili ile Bilim Dilinin Kesişme Noktasında "Yedi Gökyüzüne Dair Âyetlerin Yorumu"•

Yıl 2022, , 127 - 152, 31.12.2022

Adem Yerinde , Rıdvan Durak

https://doi.org/10.56108/ujte.1213381

Öz

Kur’ân’da 750 kadar âyet pozitif bilimlere işaret eder ki bunlar kevnî âyetler diye tabir edilir. Bu âyetlerde genellikle temel ilkelere değinilmekle birlikte bazen insanın yaratılış merhaleleri gibi ayrıntılara girildiği de görülür. Her şeye rağmen Kur’ân; bir ayrıntılar kitabı değildir. O, ilkeler ve esaslar kitabıdır. O yüzden Kur'ân, pozitif bilimlere dair ayrıntıların tespit ve tetkikini insana yükler.
Kur'ân'ın sarahaten veya zımnen işaret ettiği kevnî olaylar, esasen pozitif bilimlerin ilgi alanına girmektedir. Bilimin, Kur'ân'ın nazil olduğu günden bu yana devrimsel evreler geçirdiği ve baş döndürücü biçimde geliştiği inkâr edilemez. Bu noktada cevap aranması gereken sorular da şunlar olmaktadır: Amaç ve yöntem bakımından bilim ile Kur'an arasında nasıl bir ilişki vardır? Kur'ân'ın tabii fenomenlere dair verdiği bilgilerle bilimin ulaştığı sonuçlar arasında bir tutarsızlık mevcut mudur? Mevcutsa bu nasıl izah edilmelidir? Kur'ân'da değişik bağlamlarda işaret edilen fizik âleme ait bilgilerin ya da değinmelerin bugünkü karşılıkları nelerdir? Neler olmalıdır?
Dünün insanı için meçhul ve ürkütücü olan bir çok fenomen, bugünün insanı için bilimsel gelişmeler sayesinde malum hale gelerek sıradanlaşmıştır. İnsanoğlu, dün çıplak gözle ancak uzaktan izleyebildiği gizemli ve ürkütücü uzayın bugün derinliklerine yolculuk edebilmekte ve gök cisimlerini daha yakından gözlemleyebilmektedir. Nesnelerin genleriyle oynayarak yeni türler üretebilmektedir. Dolayısıyla fizik âlemle ilgilenen doğa biliminin tecrübeyle ulaştığı sonuçlar, kendi sınırları içinde birer hakikattir. Kur'ân âyetleri de ilahi kelam olarak mutlak hakikati ifade etmektedir, en azından inananlar nezdinde böyledir. Dolayısıyla inananlar açısından aynı olguya dair ilahî bilgi ile bilimsel bilgi arasında bir tutarsızlık ve çelişki bulunmamalıdır.
Bu böyle olmakla birlikte Kur'ân'ın zahirî bir bakış açısıyla okunması halinde kimi kevnî âyetler ile bilimsel gerçekler arasında, bazı zihinlerde sanki çelişki ve tutarsızlık varmış gibi bir algı oluşabilir. Müşkilü'l-Kur'ân ilminin ilgilendiği bu tür hallerin izalesi için te'vil ve telif yöntemi devreye girer ve kevnî âyet ile bilimsel gerçeklik telif edilir/edilmelidir. Kur'ân'ın mevsûkiyeti ve ilahîliği hakkında, bilim insanlarını ikna etmek ya da bu konuda akıllarında kuşku uyandırmamak için bu hem dinî hem de ilmî bir zorunluluktur.
Bildiride; biri ilahiyatçı, diğeri fizikçi iki araştırmacının ortak çalışmasıyla dini bilgi ile bilimsel bilginin mahiyeti de dikkate alınarak bazı kevnî âyetlerin klasik yorumları ile çağdaş bilimsel hipotezler arasında örneklem yöntemiyle bir mukayese yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Adem Yerinde,, Gökyüzü,, Semavat,, Yeryüzü,, Gezgenler,, Kevni Ayetler

Kaynakça

• Kur’ân-ı Kerim
• Adıvar, Adnan, Bilim ve Din, İstanbul 1980;
• Altheide, D. L., & Johnson, J. M. “Criteria for assessing interpretive validity in qualitative research”.), Handbook of Qualitative Research, eds. N. K. Denzin & Y. S. Lincoln, pp. 485-499, Thousand Oaks, CA, US: Sage Publications, Inc. 1994;
• Aydın, Mehmet, Din Felsefesi, Ankara 1996 (5. baskı);
• Baljon, J. M. S., Kur’an Yorumunda Çağdaş Yönelimler (Şaban Ali Düzgün), Ankara 1994;
• Bolay, Süleyman Hayri, Bilimin Değeri Meselesi, Ankara 2010;
• Brown, Hanbury, The Wısdom of Science; Its Relevance to Culture and Religion, Cambridge 1986;
• Bucaille, Maurice, Kitab-ı Mukaddes, Kur’ân ve Bilim (trc. Suat Yıldırım), İzmir 1998;
• Einstein, Albert, The Fundamentals of Theoretical Physics, Science 91, 1940;
• Elmalılı Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’an Dili, I-X, İstanbul: Eser Kitabevi, t.y.
• F.J. Fraenkel and N.E. Wallen, How to Design and Evaluate Research in Education. Qualitative Research (7th ed.). McGraw-Hill Higher Education, 2009;
• Feynman, Richard P., What Is Science? The Physics Teacher 7, 313 (1969); doi: 10.1119/1.2351388.
• Fox, Karen C., The Big Bang Theory, What It Is, Where It Came From, and Why It Works, John Wiley & Sons, Inc. 2002;
• İbn Âşûr, Muhammed Tahir b. Âşûr, et-Tahrîr ve’t-tenvîr, I-XXX, Tunus: ed-Dârü’t-Tûnisiyye li’n-neşr 1984;
• İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim b. Kuteybe ed-Dîneverî, Te'vilü Müşkili’l-Kur’ân, (nşr. Seyyid Ahmed Sakr), Kahire 1393/1973;
• Jansen, J. J. G., Kur’ân’a Bilimsel-Filolojik-Pratik Yaklaşımlar (trc. Halilrahman Açar) Ankara 1993;
• Kaler, James B., The Little Book of Stars, Springer-Verlag New York in 2001 ;
• Karasar, Niyazi, Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara: Nobel yayıncılık 2002;
• Kırca, Celal, Kur’ân ve Bilim, İstanbul 1996;
• ------- , Kur’ân-ı Kerim’de Fen Bilimleri, İstanbul 1989;
• Nasr, Seyyid Hüseyin, İslam ve İlim (çev. İlhan Kutluer) İstanbul, 1989;
• Râzî, Ebû Abdillâh Fahrüddîn Muhammed b. Ömer er-Râzî, Mefâtihu’l-gayb, I-XXXII, 3. Bsk. Beyrut: Dârü ihyâi’t-türâsi’l-Arabî, 1420; Sâbûnî, Nureddin es-Sâbûnî, el-Bidâye fî usûli’d-diyâne (nşr. Bekir Topaloğlu), Ankara 1979;
• Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr et-Taberî Camiu’l-beyân an te’vîli âyi’l-Kur’ân (thk. Ahmed Muhammed Şakir), I-XXIV, Müessesetü’r-risâle, 1420/2000;
• Tantâvî Cevherî, el-Cevâhir fi tefsiri’l-Kur’âni’l-Kerim, 2. Bsk. Kahire: Mustafa el-Halebî 1350; Taylan, Necip, “Bilgi” DİA (Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi), İstanbul 1992, VI, 157-161. Yılmaz, İrfan ve dğr., Yeni Bir Bakış Açısıyla İlim ve Din, İstanbul 1998;