Toplumsal Birliği Sağlamada Hz. Peygamber’in Örnekliği

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 2, 331 - 356, 31.12.2020

Mahmut Yazıcı

Öz

Bütün peygamberlerin en önemli ve başat görevi, gönderilmiş oldukları toplumları şirkten arındırıp tevhîd akidesini yerleştirmek olmuştur. Hz. Peygamber de diğer peygamberler gibi şirk düşüncesinin yaygın olduğu bir toplumda dünyaya gelip insanları tevhide çağırmıştır. Yaşadığı topluma bakıldığında ise teolojik parçalanmışlığın toplumsal yapıyı da etkilediği hak, hukuk, adalet ve eşitlik yerine gücün ve güçlünün egemen olduğu bir yönetim anlayışının ve toplumsal yapının mevcut olduğu bilinmektedir. Hz. Peygamber’in hayatı incelendiğinde sadece teolojik olarak tevhîd akidesinin yerleşmesi için mücadele etmediği toplumsal vahdeti sağlayacak uygulamalarda bulunduğu da görülmektedir. Kur’ân-ı Kerîm’de mü’minlere “güzel örnek” olarak takdim edilen Rasûlüllah’ın (s.a.s.) hayatı ve yaptığı uygulamalarda başta kendisine inananlar olmak üzere insanların her bir ferdi ve toplumlar için model alınmaya uygun sayısız örnekler bulunmaktadır. Bu çalışmada ilk dönem siyer kaynaklarını referans alarak Hz. Peygamber’in siyasi, sosyal, idari, iktisadi ve eğitimle ilgili hususlarda toplumsal birliği sağlamak amacıyla attığı örnek adımlar incelenmiştir. Netice olarak Rasûlüllah’ın (s.a.s.) Medine’de kardeşleştirme/muâhât projesiyle sosyal birliği, Mescid-i Nebevî’nin inşasıyla mekân birliğini, Mekke’de Dâru’l-Erkam ile Medine’de ise Suffe mektebiyle eğitimde birliği, Medine sözleşmesiyle siyasi birliği, Medine’de oluşturduğu yeni çarşıyla Müslümanların ekonomik birliğini sağlamaya çalıştığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Hz. Peygamber’in örnekliği, Hz. Peygamber’in hayatı, Toplumsal Birlik, Tevhîd, Vahdet

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel, Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî. Müsnedü’l-İmâm Aḥmed b. Ḥanbel. thk. Şu‘ayb el-Arnavûd vd. 50 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2001.
• Alpkıray, Abdülcelil. Sahâbenin Yerleşim ve Vefat Yerleri. Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans, 2005.
• Baktır, Mustafa. “Suffe”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA). 37/469-470. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2009.
• Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyin b. Ali. Delāilü’n-nübüvve ve maᶜrifetu aḥvāli ṣāhibi’ş-Şerīᶜa. thk. Abdülmu‘tî Kal‘acî. 7 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1998.
• Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyin b. Ali. es-Sünenü’l-kübrā. thk. Muhammed Abdülkadir Atâ. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2003.
• Bozkurt, Nebi. Hadis’te Folklor Eğlence. İstanbul: Marmara İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 1997.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmâil. el-Cāmi‘u’l-müsnedü’ṣ-ṣaḥîḥu’l-muḫtaṣar min umūri Rasūlillāh ve sünenihî ve eyyāmih. thk. Muhammed Züheyr b. Nâsır. 9 Cilt. Beyrut: Dâru Tavki’n-Necât, 2001.
• Bûtî, M. Said Ramazan. Fıkhu’s-Siyre Peygamberimiz (a.s.)’in Uygulamasıyla İslam. çev. Ali Nar - Orhan Aktepe. İstanbul: Selam Yayınları, 1984.
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eş‘as es-Sicistânî. Sünen-i Ebî Dāvūd. thk. Şu‘ayb el-Arnavûd. 7 Cilt. Beyrut: Dâru’r-Risâle el-‘Âlemiyye, 2009.
• Emin, Emin. Küresel Adaletsizlik: Dünya Yoksulluk ve Eşitsizlik Raporu 2018. İNSAMER, 2018.
• Erul, Bünyamin. “Hz. Muhammed: Tevhid ve Vahdet”. Hz. Peygamber Tevhid ve Vahdet. 33-45. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2016.
• Görmez, Mehmet. “Klasik Oryantalizmi Hadis Araştırmalarına Sevk Eden Faktörler Üzerine”. İslamiyât 3/1 (2000), 11-31.
• Hamidullah, Muhammed. “Hilfü’l-fudûl”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA). 18/31-32. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 1998.
• Hamidullah, Muhammed. İslam Peygamberi. çev. Salih Tuğ. 2 Cilt. İstanbul: İrfan Yayımcılık, 1993.
• İbn Abdilber, Ebû Ömer Cemaleddin Yûsuf b. Abdullah b. Muhammed el-Kurtubi. Cāmiᶜu beyāni’l-ᶜilmi ve fażlih. thk. Ebü’l-Eşbâl ez-Züheyrî. 2 Cilt. Suudi Arabistan: Dâru İbnü’l-Cevzî, 1994.
• İbn Abdilber, Ebû Ömer Cemaleddin Yûsuf b. Abdullah b. Muhammed el-Kurtubi. el-İstîᶜāb fî maᶜrifeti’l-aṣḥāb. thk. Ali Muhammed Bicâvî. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Cîl, 1992.
• İbn Ebî Âsım, Ebû Bekr Ahmed b. Amr b. ed-Dâhhâk. el-Āhād ve’l-mes̱ānî. thk. Bâsim Faysal Ahmed. 6 Cilt. Riyad: Dâru’r-Râye, 1991.
• İbn Habîb, Ebû Ca’fer Muhammed b. Habib İbn Ümeyye b. Amr el-Haşimi el-Bağdâdî. el-Muḥabber. thk. Ilse Lichtenstadter. Beyrut: Dârü’l-Âfâkı’l-Cedîde, ts.
• İbn Hacer, Ahmed b. Ali b. Hacer el-Askalânî. el-İṣâbe fî temyîzi’ṣ-ṣaḥābe. thk. Adil Ahmed Abdülmevcûd - Ali Muhammed Mu‘avvid. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1994.
• İbn Hişâm, Ebû Muhammed Abdülmelik b. Hişâm. es-Sîretü’n-Nebeviyye. thk. Mustafa es-Sekâ. Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 2005.
• İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî. Sünenu İbn Māce. thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. 2 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-‘Arabî, t.y.
• İbn Sa‘d, Ebû Abdillah Muhammed b. Sa‘d b. Menî‘. eṭ-Ṭabaḳātü’l-kübrā. thk. Muhammed Abdülkadir Atâ. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1990.
• İbn Şebbe, Ebû Zeyd Ömer b. Şebbe Zeyd b. Ubeyde b. Rayta el-Basrî. Tārīḫu’l-Medīne. thk. Mahmûd Şeltût. Cidde: Seyyid Habib Mahmud Ahmed’in katkısıyla, 1979.
• Köksal, M. Asım. “Erkam’ın Evi II”. Diyanet Dergisi 21/1 (1985), 27-29.
• Köse, Saffet. “Kardeşlik Hukuku (Fıkıh Boyutu)”. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2013.
• Küçükköy, İrfan. Peygamber Şehri Medine-i Münevvere. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2013.
• Müslim, Ebü’l-Hasen Müslim b. el-Haccâc el-Kuşeyrî. el-Müsnedü’ṣ-ṣaḥîḥu’l-muḫtaṣar bi nakli’lᶜadli ᶜani’l-ᶜadli ilā Rasūlillāh. thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-’Arabî, t.y.
• Nesâî, Ebû Abdirrahman Ahmed b. Şu‘ayb. el-Müctebā es-Sünenü’ṣ-ṣuġrā. thk. Abdülfettâh Ebû Gudde. 9 Cilt. Haleb: Mektebu’l-Matbû‘âti’l-İslâmiyye, 1986.
• Salihî, Muhammed b. Yûsuf eş-Şâmî. Sübülü’l-hüdā ve’r-raşād fî sîreti Ḫayri’l-ᶜibâd ve ẕikri feżāilihî ve aᶜlāmi nübüvvetihî ve efᶜālihî ve aḥvālihî fi’l-mebdei ve’l-me‘ād. thk. Adil Ahmed Abdülmevcûd - Ali Muhammed Mu‘avvid. 12 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1993.
• Sarıçam, İbrahim. Hz. Muhammed ve Evrensel Mesajı. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2004.
• Semhûdî, Nûruddîn Ebü’l-Hasen Ali b. Abdillah b. Ahmed el-Hasenî. Vefāu’l-vefā bi aḫbāri dāri’l-Muṣṭafā. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1998.
• Sinanoğlu, Mustafa. “İbadet”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA). 19/233-235. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 1999.
• Süheylî, Ebü’l-Kâsım Abdurrahman b. Abdillah. er-Ravżu’l-ünf fî Şerhi es-Sîreti’n-Nebeviyye li İbn Hişām. thk. Ömer b. Abdisselâm es-Selâmî. 7 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, 2000.
• Tirmizî, Muhammed b. İsâ b. Serve. el-Cāmi‘u’l-kebîr Sünenü’t-Tirmiẕî. thk. Beşşâr ‘Avvâd Ma‘rûf. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ğarbi’l-İslâmî, 1998.
• Uyar, Gülgün. “Nakib”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA). 32/321-322. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2006.
• Yıldırım, Muhammed Emin. Nebevî Eğitim Modeli Darü’l-Erkam Vahyin Nuzül Sürecinde Şahsiyet Eğitimi. İstanbul: Siyer Yayınları, 2016.
• Yılmaz, Hayati. Hz. Muhammed’in Aile ve Akraba Atlası. İstanbul: Nun Yayıncılık, 2012.