Din Görevlilerinin Sünnet Eksenli Dindarlık Düzeyleri Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma: Tutak ve Kaynarca İlçeleri Örneği

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 1, 325 - 349, 30.06.2021

Mustafa Safa

Öz

Bu çalışmada, İslam dininin inanç, ibadet ve ahlak esaslarını topluma anlatmak ve topluma din hizmeti vermekle yükümlü olan din görevlilerinin dindarlık boyutu kendi hayatlarında sünneti yaşama düzeyleri üzerinden incelenmiştir. Din görevlileri, Kur’an-ı Kerim’in Allah’a imandan sonra Hz. Muhammed’e imanı emrettiğini; Allah’a itaatin Hz. Muhammed’e itaat etmekle gerçekleşeceğini topluma anlatırlar. Kur’an-ı Kerim’i rehber, Hz. Peygamberi örnek olarak topluma anlatan din görevlileri, vahyi insan hayatıyla buluşturan Hz. Peygamberin söz, davranış ve onayları olan sünnetin günümüzde topluma anlatılması ve aktarılması görevini üstlenmiş devlet memuru rehberlerdir. Bu çalışmada, topluma sünneti anlatan ve aktarmaya çalışan din görevlilerinin dindarlık düzeyleri sünneti kendi hayatlarında yaşama ve temsil etme boyutunda beşli likert ölçeğine göre kapalı uçlu sorulara verdikleri cevaplar üzerinden tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu çerçevede din görevlilerinin kendi hayatlarında sünnet yaşam düzeylerinin ne olduğu ve meslek hayatlarında Hz. Peygamber gibi örnek oluşturup oluşturamadıkları araştırılmıştır. Araştırmanın örneklemini Ağrı’nın Tutak ve Sakarya’nın Kaynarca ilçe müftülüklerine bağlı ilçelerde ve köylerinde imamlık yapan din görevlileri oluşturmaktadır. Din görevlilerinin sünnete dayalı dindarlık düzeyleri, beşli likert ölçeğine göre hazırlanan bağımlı değişken sorulara verdikleri cevapların sosyo-demografik bağımsız değişkenler bağlamında incelenerek analiz edilmesiyle elde edilmiştir. Elde edilen verilerin analiz edilmesi sonunda, İmam-Hatip Lisesi, Ön Lisans ve Lisans mezunu gibi farklı eğitim seviyelerine sahip din görevlilerinin sünneti yaşama düzeylerinde anlamlı bir farklılığın olmadığı; görev yaptıkları bölgeye göre sünneti yaşama düzeylerinde anlamlı farklılık olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi, Tutak, Kaynarca, Din Görevlisi, Sünnet, Dindarlık.

Kaynakça

• Bedir, M. (2010). Sünnet, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (c. 38, ss. 150-153). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Bozkurt, N. (2010). Sünnet. TDV İslam Ansiklopedisi (c. 38, ss. 157-159). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Buhari, Ebu Abdullah Muhammed b. İsmail. Sahih-Buhari, el-Kütübü’s-Sitte, Mevsûatü’l-Hadis eş-Şerif içinde: 1-631. Haz. Salih b. Abdülaziz. Riyad: Daru’s-Selam, 2000.
• Büyüköztürk, Ş. vd. (2019). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Çelebi, İ. (2010). Sünnet. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (c. 38, ss. 153-154). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Ebu Davud es-Sicistani, Süleyman b. Eş’as b. İshak el-Ezdi, Sünen-i Ebu Davud, ss. 1221-1625; El-Kütübu’s-Sitte, (Mevsuatü’l-Hadis eş-Şerif içinde, Haz. Salih b. Abdulaziz). Riyad: Daru’s-Selam, 2000.
• Ece, H. K. (2017). İslam’ın Temel Kavramları. İstanbul: Beyan Yayınları.
• Ertürk, M. (2018). Sünnetin Güncelleştirilmesi. Ankara: Fecr Yayınları.
• Erul, B. (2012). Veda Hutbesi. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (c. 42, ss. 591-593). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Günay, Ü. (1999). Erzurum ve Köylerinde Dini Hayat. İstanbul: Erzurum Kitaplığı.
• Hadislerle İslam (Komisyon), (2015). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Hutbeler: https://www2.diyanet.gov.tr/DinHizmetleriGenelMudurlugu/ Erişim, 05.02.2021
• Karasar, N. (1982). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları, 1982.
• Keleş, A. (2019). Din Görevlilerinde Dindarlık ve Mutluluk Arasındaki İlişki (Sivas Örneği). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Kirman, M. A. (2016). Din Sosyolojisi Sözlüğü, Adana: Karahan Kitabevi.
• Koca, F. (2010). Sünnet. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (c. 38, ss. 154-155). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Kurt, A. (2017). Din Sosyolojisi, Bursa: Sentez Yayınları.
• Kurt, A. A. (Edt.) (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Müslim, Ebu’l-Hüseyin, el-Kuşeyri en-Nisaburi Müslim b. el-Haccac, Sahih-i Müslim, ss. 673-1202; El-Kütübu’s-Sitte, (Mevsuatü’l-Hadis eş-Şerif içinde, Haz. Salih b. Abdulaziz). Riyad: Daru’s-Selam, 2000.
• Okumuş, E. (2018). Din Sosyolojisi. Ankara: Maarif Mektepleri.
• Şavran, T. G. (Edt.) (2014). Sosyolojide Bilimsel Araştırma Yöntem ve Teknikleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Tekin, M. (2013). Sünnet Sosyolojisi. İstanbul: Eski Yeni Yayınları.
• Tirmizi, Ebu İsa Muhammed b. İsa b. Sevre es-Sülemi, Sünen-i Tirmizi, ss. 1629-2061; El-Kütübu’s-Sitte, (Mevsuatü’l-Hadis eş-Şerif içinde, Haz. Salih b. Abdulaziz). Riyad: Daru’s-Selam, 2000.
• Yıldırım, E. (2009). Kur’an ve Sünnet Eksenli Dindarlık. Diyanet Aylık Dergi. Sayı: 217, ss. 4-8. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.