Thomas Luckmann’ın Görünmeyen Din Kavramsallaştırmasına Genel Bir Bakış

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 73 - 91, 31.12.2021

İbrahim Tur Furkan Kaya

Öz

Birçok sosyolog modern toplumlarda dinin konumu ve işlevleri hakkında fikirlerini beyan etmektedir. Kimisi sekülerleşmeye vurgu yaparak dinin toplumsal hayattan çekileceğini iddia etmekteyken kimisi de bu görüşlere karşı çıkmaktadır. Biz bu makalemizde, ele aldığımız konunun daha iyi anlaşılması için evvela modernite ile beraber dinin gerileyip yok olacağı şeklindeki klasik sekülerleşme tartışmalarını kısaca betimlemeye çalışacağız. Ardından Thomas Luckmann’ın “görünmeyen din” kavramsallaştırması adı altında bu kuramlara getirdiği eleştirileri inceleyeceğiz. Böylece biz klasik sekülerleşme kuramcılarının ortaya koydukları “dinin eninde sonunda yok olacağı” şeklindeki görüşlerinin, iddia ettikleri gibi genel geçer bilimsel bir bulgu olup olmadığını “görünmeyen din” perspektifinden tetkik edeceğiz. Aynı zamanda Luckmann’ın sekülerleşme tartışmalarındaki önemine dikkat çekmeye çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Modernite, Sekülerleşme, Bireysel Dindarlık, Görünmeyen Din, Luckmann

نظرة عامة على تصور توماس لاكمان للدين غير المرئي

Öz

يعبر العديد من علماء الاجتماع عن آرائهم حول موقع ووظائف الدين في المجتمعات الحديثة. بينما يدعي البعض أنه سيتم سحب الدين من الحياة الاجتماعية من خلال التأكيد على العلمنة ، فإن البعض الآخر يعارض هذه الآراء. سنحاول في هذا المقال أن نصف بإيجاز النقاشات الكلاسيكية حول العلمنة بأن الدين سوف يتراجع ويختفي مع الحداثة من أجل جعل الموضوع الذي ناقشناه أكثر قابلية للفهم. بعد ذلك ، سوف نفحص انتقادات توماس لاكمان لهذه النظريات في إطار مفهوم "الدين غير المرئي". وبالتالي ، سوف نفحص من منظور "الدين غير المرئي" ما إذا كانت آراء منظري العلمنة الكلاسيكيين القائلة بأن "الدين سيختفي في النهاية" اكتشافًا علميًا مقبولًا بشكل عام ، كما يدعون. بالإضافة إلى كل ذلك ، سنحاول لفت الانتباه إلى أهمية لاكمان في مناقشات العلمنة.

Anahtar Kelimeler

الحداثة, العلمنة, التدين الفردي, الدين غير المرئي, لاكمان

An Overview of Thomas Luckmann's Conceptualization of Unseen Religion

Öz

Many sociologists express their opinions about the position and functions of religion in modern societies. While some claim that religion will be withdrawn from social life by emphasizing secularization, others are against these views. In this article, we will try to briefly describe the classical secularization debates that religion will decline and disappear with modernity in order to make the subject we discussed more understandable. Then, we will examine Thomas Luckmann's criticisms of these theories under the conceptualization of "invisible religion". Thus, we will scrutinize from the perspective of "invisible religion" whether the views of classical secularization theorists that "religion will eventually disappear" are a generally accepted scientific finding, as they claim. In addition to all these, we will try to draw attention to the importance of Luckmann in secularization debates.

Anahtar Kelimeler

Modernity, Secularization, İndividual Religiosity, İnvisible Religion, Luckmann

Kaynakça

• Akgül, Mehmet. “Modernlik-Modernleşme, Postmodernlik, Sekülerleşme ve Din”. Din Sosyolojisi El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları, 5. Basım, 2018.
• Bayer, Ali. “Sekülerleşme Din İlişkisi: Kuramsal Bir Yaklaşım”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 16 (2010), 149-190.
• Berger, Peter Ludwig - Luckmann, Thomas. “Bilgi Sosyolojisi ve Din Sosyolojisi”. çev. M. Rami Ayas 30/1 (1998), 375-385.
• Berger, Peter Ludwig - Luckmann, Thomas. Modernite, Çoğulculuk ve Anlam Krizi: Modern İnsanın Yönelimi. Ankara: Heretik Yayınları, 1. Basım, 2015.
• Cevizci, Ahmet - Küçükalp, Kasım. Batı Düşüncesi: Felsefi Temeller. Ankara: TDV Yayınları, 5. Basım, 2018.
• Çapçıoğlu, İhsan - Akyüz, Niyazi. “Din Sosyolojisinin Doğuşu ve Gelişimi”. Din Sosyolojisi El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları, 5. Basım, 2018.
• Giddens, Anthony - Sutton, Philip W. Sosyoloji. çev. Mesut Şenol. İstanbul: Kırmızı Yayınları, 7. Basım, 2016.
• Luckmann, Thomas. Görünmeyen Din: Modern Toplumda Din Sorunu. çev. Ali Coşkun vd. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2. Basım, 2016.
• Marshall, Gordon (ed.). Sosyoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 1. Basım, 1994.
• Repstad, Pal - Furseth, Inger. Din Sosyolojisine Giriş: Klasik ve Çağdaş Kuramlar. çev. İhsan Çapçıoğlu - Halil Aydınalp. Ankara: Atıf Yayınları, 2. Basım, 2020.
• Ritzer, George - Stepnisky, Jeffery. Sosyoloji Kuramları/Sociological Theory. çev. Himmet Hülür. Ankara: De Ki Basım Yayın LTD., 9. Basım, 2014.
• Ünal, Mehmet Süheyl. “Dinsel Bireycilik, Tehdit Mi, Fırsat Mı?” Dini Araştırmalar 13/37 (2010), 5-18.