An Examination of Ismail Uyaroğlu's Work “Two Days of One Lira” from The Point Of View of Children's Literature

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 1, 66 - 77, 30.06.2024

Zehra Yıldız

https://doi.org/10.47770/ukmead.1456013

Öz

İsmail Uyaroğlu’nun “Bir Liranın İki Günü” Adlı Eserinin Çocuk Edebiyatı Açısından İncelenmesi

Öz

Çocuk edebiyatında verilen eserlerin çocuk gerçeğinden hareketle birtakım özelliklere sahip olması beklenir. Üretilen eserlerin hitap ettiği kitleye uygun olarak; çocukların gelişim düzeyine, seviyelerine ve ilgilerine odaklanan nitelikler barındırması gerekir. Bu özelliklere sahip eserlerin çocuk ile buluşturulması, buna paralel olarak kitap sevgisi ve okuma alışkanlığını da beraberinde getirecektir. Bu bağlamda çocuklar için oluşturulmuş eserlerin incelenmesi önemli bir husustur. Bu amaçla çalışmada çocuk edebiyatı alanında da eser vermiş olan İsmail Uyaroğlu’nun 1978-1979 Yunus Nadi Armağanı En Güzel Çocuk Romanı ödülünü aldığı “Bir Liranın İki Günü” adlı eserinin çocuk edebiyatı açısından uygunluğu incelenmiştir. Bu amaç doğrultusunda çalışma, nitel bir araştırma olup doküman incelemesi yöntemi ile yürütülmüştür. Eser dış yapı özellikleri açısından sırası ile; kitabın boyutu, kâğıt, kapak, cilt, resim, sayfa düzeni ve harf; iç yapı özellikleri açısından ise sırası ile tema/izlek, konu, plan, ileti, kahraman, dil ve anlatım olmak üzere incelenip değerlendirilerek yorumlanmıştır. Uyaroğlu tarafından kaleme alınan “Bir Liranın İki Günü” adlı eser dış yapı ve iç yapı özellikleri açısından ele alınıp değerlendirildiğinde çocuk okuyucular için uygun özelliklere sahip olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bir Liranın İki Günü, çocuk edebiyatı, çocuk, İsmail Uyaroğlu, çocuk kitapları

Kaynakça

• Alagöz, F. C. (2012). Cahit Uçuk'un masal kitaplarında temel değerlerin Türkçe eğitimine katkısı (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• Arıcı, A. F. (2016). Çocuk edebiyatı ve kültürü. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Belet, D. ve Deveci, H. (2008). VII. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu 2,3,4 Mayıs 2008 Bildiriler. Türkçe ders kitaplarının değerler bakımından incelenmesi (s.140-170). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Bunsuz, H. (2021). Sözlü kültür geleneğinde İslam. Konya: Tablet Kitabevi.
• Cemiloğlu, M. (2001). İlköğretim okullarında Türkçe öğretimi (3.baskı). İstanbul: Alfa Yayınları.
• Doğan, Ç. (2015). Sevim Ak’ın çocuk kitaplarının çocuk edebiyatının temel ögeleri yönünden incelenmesi ve Türkçe eğitimine katkısı (Yüksek Lisans Tezi). Erciyes Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Doğru, M., Saraç, N., Seven, H., ve Güngör, A. (2023). Edebî Metin Olarak Masalların Ana Dili Öğretimine Katkıları (Ayağına Diken Batan Serçe Örneği). Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi. (34), 512-524.
• Gökçe, B. (2008). Gülten Dayıoğlu’nun çocuk öykülerinde değer eğitimi ve öykülerin Türkçeye katkısı (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• İpşiroğlu, Z. (2008). Çağdaş çocuk ve gençlik yazının Türkiye’deki işlevi, gelişimi ve konumu çağdaş Türk yazını. İstanbul: Toroslu Kitaplığı.
• Karadoğan, U. C. (2019). Çocuk ve çocukluk kavramının tarihsel süreçte değerlendirilmesi. Çocuk ve Medeniyet, 4(7), 195-226.
• Kaya, M. (2012). Emine Işınsu'nun romanlarında değer eğitimi ve bu eserlerin Türkçe öğretimine katkısı (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• Kuru, H. ve Ünlü Kuru, B. (2021). Süleyman Bulut’un “Çocukların Hakları Var” adlı eserinin çocuk edebiyatı açısından incelenmesi. Bartın Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 6(2), 101-114.
• Kuru, H. ve Ünlü Kuru, B. (2020). İncila Çalışkan'ın "Babamın Kitap Sandığı" adlı çocuk kitabında değerler ve dil zenginliği. Bartın Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 5(2), 103- 117.
• Kuru, H. ve Ünlü Kuru, B. (2022). Nermin Şenol Kalyoncu’nun “Salkımsöğütteki Orkestra” adlı eserinin çocuk edebiyatı açısından incelenmesi. Bartın Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 7(2), 57-71.
• Kuru, H. (2018). Hamdullah Köseoğlu’nun “Küçük Ressam” ve “Elimi Bırakma Anne” adlı eserlerinin çocuk edebiyatı açısından incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 25-39. https://doi.org/10.30803/adusobed.371636
• Neydim, N. (2000). Çocuk ve edebiyat. İstanbul: Bu Yayınları.
• Oran, G. (2015). Yalvaç Ural’ın çocuk kitaplarında değer eğitimi ve bu eserlerin Türkçe öğretimine katkısı (Yüksek Lisans Tezi). Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak. Özşahin, H., Uluçay, M., Yetim, R., Gökçen, İ. (2018). Atasözleri deyimler ve özdeyişler, Ankara: Ata Yayıncılık.
• Sever, S. (2004). Türkçe öğretimi ve tam öğrenme. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sever, S. (2007). Çocuk edebiyatı öğretimi nasıl olmalıdır? S. Sever (Ed.), II. Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, s.41-56.
• Sever, S. (2008). Çocuk ve edebiyat. İzmir: Tudem Yayınları.
• Sever, S., Dilidüzgün, S., Neydim. N. ve Aslan. C. (Ed. Z.Güneş). (2007). İlköğretimde çocuk edebiyatı. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınevi.
• Sever, S. (2013). Çocuk edebiyatı ve okuma kültürü (1.baskı). İzmir: Tudem Yayınları.
• Sever, S. (2017). Çocuk ve Edebiyat. İzmir: Tudem Yayınları.
• Sınar, A. (2006). Türkiye’de çocuk edebiyatı çalışmaları. Türkiye Araştırmaları Dergisi,4(7), 175-225.
• Şirin, M.R. (2016). Edebiyat ve çocuk edebiyatı edebiyatın amacı ve işlevi. Türk Dili Dergisi, 110(780), 12-31.
• Şirin, M. R. (2019). Çocuk edebiyatına eleştirel bir bakış (2.baskı). İstanbul: Uçan At Yayınları.
• Şirin. M.R. (2000). 99 soruda çocuk edebiyatı (3.baskı). İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları
• Temizyürek, F., Şahbaz, N. K. ve Gürel, Z. (2016). Çocuk edebiyatı. Ankara, Pegem Akademi.
• Türkben, T. ve Avan, H. G. (2020). Mıchael Ende’nin “Momo” adlı eserinin çocuk edebiyatının temel ilkeleri açısından incelenmesi. Turkish Journal of Social Research/Turkiye Sosyal Arastirmalar Dergisi, 24(2), 451-468.
• Tür, G. ve Turla, A. (2005). Okul öncesinde çocuk, edebiyat ve kitap. İstanbul: Ya-Pa Yayın.
• Türk Dil Kurumu (TDK), (2024), edebiyat ne demek TDK Sözlük Anlamı (sozluk.gov.tr)
• Türk Dil Kurumu (TDK), (2024), çocukluk ne demek TDK Sözlük Anlamı (sozluk.gov.tr)
• Türk Dil Kurumu (TDK), (2024), çocuk ne demek TDK Sözlük Anlamı (sozluk.gov.tr)
• Türk Dil Kurumu (TDK), (2024), Türk Dil Kurumu Sözlükleri (sozluk.gov.tr)
• Uyaroğlu, İ. (2018). Bir liranın iki günü. İstanbul: Say Yayınları.
• Uz, M. ve Özcan, M. F. (2020). Behiç Ak'ın "Gülümseten Öyküler" Dizisindeki Hikâye Kitaplarının Kalıplaşmış Söz Varlığı Açısından İncelenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (47), 187-214.
• Yalçın, A. ve Aytaş, G. (2017). Çocuk edebiyatı (9. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, C. (2008). Yeni öğretim programlarına göre kuramdan uygulamaya Türkçe öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.