Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Libya’dan Sonra Koruma Sorumluluğu Doktrini: "Koruma Sırasında Sorumluluk" ve "Sorumlu Koruma" Yaklaşımları Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 248 - 287, 31.05.2021

Öz

2011 yılında Libya’ya yönelik olarak insancıl gerekçelerle gerçekleştirilen NATO müdahalesi yoğun eleştirilere konu olmuştur. Bu eleştirilerin başlıcaları rejim değişikliği yaratılması, tarafsızlık ilkesine riayet edilmeyerek çatışan taraflardan birinin desteklenmesi ve müdahalenin sonuçları bağlamında da başarısızlığa uğradığıdır. Tüm bu eleştiriler Brezilya tarafından önerilen Koruma Sırasında Sorumluluk (responsibility while protecting) ve Çin tarafından ortaya atılan Sorumlu Koruma (responsible protection) gibi yeni kavramlar altında koruma sorumluluğu doktrininin gözden geçirilmesine yol açmıştır. Bu çalışmada koruma sorumluluğu doktrinine yönelik olarak ortaya atılmış olan bu iki yaklaşım bağlamında Libya müdahalesi ve sonraki tartışmalar gündeme alınmaktadır. Çalışmanın temel argümanı bu yeni yaklaşımların koruma sorumluluğu kavramında içerilmeyen yeni bir öneri getirmediği ve bu bağlamda her iki yaklaşımın da Libya müdahalesine yönelik olarak yalnızca eleştirel yaklaşımlar olarak okunabileceğidir.

Kaynakça

  • 2005 World Summit Outcome, A/RES/60/1, 24 Ekim 2005. https://www.un.org/en/development/desa/population/migration/generalassembly/docs/globalcompact/A_RES_60_1.pdf (Erişim Tarihi: 25.03.2021)
  • A More Secure World: Our Shared Responsibility, 2005, https://www.un.org/peacebuilding/sites/www.un.org.peacebuilding/files/documents/hlp_more_secure_world.pdf (Erişim Tarihi: 25.03.2021)
  • About OCHA Libya, The United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs, https://www.unocha.org/libya/about-ocha-libya (Erişim Tarihi: 21.03.2021).
  • ANNAN, Kofi, “Two Concepts of Sovereignty”, The Economist, 16 Eylül 1999. http://www.economist.com/node/324795 (Erişim Tarihi: 24.03.2021)
  • BINDER, Martin, “Humanitarian Crises and the International Politics of Selectivity”, Human Rights Review, 2009.
  • BOYLE, Joseph, “Natural Law and International Ethics”, Ed. Terry Nardin, David R. Mapel, Traditions of International Ethics, Cambridge University Press, Cambridge 2002.
  • BUCHANAN, Allen, Human Rights, Legitimacy, and the Use of Force, Oxford University Press, New York 2010.
  • CHOMSKY, Noam, Yeni Askeri Hümanizm, Çev. Faruk Aydın, Pınar Yayınları, İstanbul 2002.
  • ÇAĞLAYAN, Sezai, “Koruma Sorumluluğunun Bir Eleştirisi: Koruma Öncelikli Sorumluluk”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, Sayı 12, 2018.
  • DARAGAHİ, Borzou, “Ten years ago, Libyans staged a revolution. Here’s why it has failed.”, Atlantic Council, 17 Şubat 2021. https://www.atlanticcouncil.org/blogs/menasource/ten-years-ago-libyans-staged-a-revolution-heres-why-it-has-failed/ (Erişim Tarihi: 21.03.2021).
  • DEMİRBAŞ, Çağrı Emin, “Uluslararası Etik, İnsancıl Müdahale ve Koruma Sorumluluğu: Libya ve Suriye Örnekleri Üzerinden Bir Çözümleme”, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale 2017 (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
  • EVANS, Gareth, “Can We Stop Atrocities wiyhout Launching an All-out War”, Foreign Policy, 18 Ekim 2011. http://foreignpolicy.com/2011/10/18/did-qaddafis-end-justify-the-means/ (Erişim Tarihi: 24.03.2021)
  • EVANS, Gareth; Mohamed Sahnoun, “Intervention and State Sovereignty: Breaking New Ground”, Global Governance, 7(2), 2001.
  • FALK, Richard, Humanitarian Intervention and Legitimacy Wars: Seeking Peace and Justice in the 21st Century, Routledge, New York 2015.
  • FORTE, Maximilian, “The Top Ten Myths in the War Against Libya”, Counterpunch, 21 Ağustos 2011. http://www.counterpunch.org/2011/08/31/the-top-ten-myths-in-the-war-against-libya/ (Erişim Tarihi: 21.03.2021).
  • Global Centre for the Responsibility to Protect, https://www.globalr2p.org/resources/ (Erişim Tarihi:25.03.2021).
  • HOLST, Fredrik A.; Martin D. Fink, “A Legal View on NATO’s Campaign in Libya”, Ed. Kjell Engelbrekt v.d., The NATO Intervention in Libya: Lessons Learned from the Campaign, Routledge, New York 2014.
  • How Libya is slowly becoming 'Somalia on the Med”, The Guardian, 14 Eylül 2016. https://www.theguardian.com/world/2016/sep/14/libya-civil-war-future-dark-fate-government-sealed-uk-cameron (Erişim Tarihi: 21.03.2021).
  • Implementing the Responsibility to Protect, Report of the Secretary-General, A/63/677
  • KHAN, Imran, “‘Oil, arms sales, money’: What became of Libya’s revolution?”, Al Jazeera, 17 Şubat 2021. https://www.aljazeera.com/features/2021/2/17/oil-arms-sales-money-what-became-of-libyas-revolution (Erişim Tarihi: 21.03.2021).
  • KUPERMAN, Alan J., “A Model Humanitarian Intervention?: Reassessing NATO’s Libya Campaign”, International Security, 38(1), 2013.
  • KUPERMAN, Alan J., “Obama’s Libya Debacle: How a Well-Meaning Intervention Ended in Failure”, Foreign Affairs, Mart/Nisan 2015. https://www.foreignaffairs.com/articles/libya/2019-02-18/obamas-libya-debacle (Erişim Tarihi: 25.03.2021).
  • LEHMANN, Julian, “All Necessary Means to Protect Civilians: What the Intervention in Libya Says About the Relationship Between Jus in Bello and the Jus ad Bellum”, Journal of Conflict and Security Law, 17(1), 2012.
  • LIBYA 2019, Amnesty International, https://www.amnesty.org/en/countries/middle-east-and-north-africa/libya/report-libya/ (Erişim Tarihi: 21.03.2021).
  • Libya jets bomb rebels, French press for no-fly zone, Reuters, 14 Mart 2011. http://mobile.reuters.com/article/topNews/idUSTRE7270JP20110314?i=1&irpc=932 (Erişim Tarihi: 25.03.2021).
  • Libya: Events of 2020, Human Rights Watch, https://www.hrw.org/world-report/2021/country-chapters/libya (Erişim Tarihi: 24.03.2021).
  • Libya'da siyasi dengeyi değiştiren General Halife Hafter kimdir?, Euronews, 23 Haziran 2020. https://tr.euronews.com/2019/12/31/libya-da-siyasi-dengeyi-degistiren-general-halife-hafter-kimdir (Erişim Tarihi: 21.03.2021).
  • MAPEL, David R., “The Contractarian Tradition and International Ethics”, Ed. Terry Nardin, David R. Mapel, Traditions of Internaitonal Ethics, Cambridge University Press, Cambridge 2002.
  • MURRAY, Robert W., “Humanitarianism, Responsibility or Rationality? Evaluating Intervention as State Strategy”, Aidan Hehir ve Robert W. Murray Ed., Libya, the Responsibility to Protect and the Future of Humanitarian Intervention, Palgrave Macmillan, New York, 2013.
  • NYGREN, Anders, “Executing Strategy from the Air”, Ed. Kjell Engelbrekt v.d., The NATO Intervention in Libya: Lessons Learned from the Campaign, Routledge, New York 2014.
  • OBAMA, Barack; David Cameron; Nicolas Sarkozy, “Libya’s Pathway to Peace”, The New York Times, 14 Nisan 2011. http://www.nytimes.com/2011/04/15/opinion/15iht-edlibya15.html (Erişim Tarihi: 21.03.2021)
  • Responsibility while protecting: elements for the development and promotion of a concept, BM Genel Kurulu ve Güvenlik Konseyi A/66/551–S/2011/701
  • ROBERTS, Hugh, “Who Said Gaddafi Had to Go”, London Review of Books, 33 (22), 2011, s.8-18.
  • TAKİ, Jihad, “Libyan Ambassador to UN urges international community to stop genocide”, Global Arab Network, 21 Şubat 2011. http://www.english.globalarabnetwork.com/201102219941/Libya-Politics/libyan-ambassador-to-un-urges-international-community-to-stop-genocide.html (Erişim Tarihi: 25.03.2021).
  • TESON, Fernando, “The Liberal Case for Humanitarian Intervention”, Public Law and Legal Theory Working Paper No:39, 2001.
  • THAKUR, Ramesh, “Libya and the Responsibility to Protect: Between Opportunistic Humanitarianism and Value-Free Pragmatism”, Security Challenges , 7(4), 2011.
  • The Kosovo Report: Conflict, Internaitonal Response, Lessons Learned, Oxford University Press, 2000, s.163-176.
  • The Responsibility to Protect, Report of The International Commission on Intervention and State Soverignty, Aralık 2001. http://responsibilitytoprotect.org/ICISS%20Report.pdf (24.03.2021).
  • United Nations General Assembly A/RES/63/308 (2009).
  • United Nations Security Council Resolution, S/RES/1674 (2006).
  • United Nations Security Council Resolution, S/RES/1706 (2006).
  • United Nations Security Council, S/RES/1970 (2011).
  • United Nations Security Council, S/RES/1973 (2011).
  • WILLIAMS, Paul D., “The Road to Humanitarian War in Libya”, Global Responsibility to Protect, No.3, 2011.
  • WILLIAMS, Paul R.; Colleen Popken, “Security Council Resolution 1973 on Libya: A Moment of Legal and Moral Clarity”, Case Western Reserve Journal of International Law, 44(1), 2011.
  • ZONGZE, Ruan, “Responsible Protection”, China Daily, 15 Mart 2012. https://www.chinadaily.com.cn/opinion/2012-03/15/content_14838467.htm (Erişim Tarihi: 22.03.2021).
Toplam 46 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Siyaset Bilimi
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Çağrı Emin Demirbaş

Yayımlanma Tarihi 31 Mayıs 2021
Yayımlandığı Sayı Yıl 2021 Cilt: 5 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Demirbaş, Ç. E. (2021). Libya’dan Sonra Koruma Sorumluluğu Doktrini: "Koruma Sırasında Sorumluluk" ve "Sorumlu Koruma" Yaklaşımları Üzerine Bir Değerlendirme. Uluslararası Kriz Ve Siyaset Araştırmaları Dergisi, 5(1), 248-287.