Avrupa’da Göçmen Karşıtı Tutum ve İslamofobi

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 140 - 166, 29.05.2023

Selinay İlgaz

Öz

Kelime anlamı olarak İslam korkusu anlamına gelen İslamofobi, Müslümanlara ve İslam dinine karşı oluşan önyargı ve ayrımcılıktan kaynaklanmaktadır. Özellikle 11 Eylül 2001 terör saldırılarından sonra Müslümanlara karşı önyargılar artmış bulunmaktadır. Soğuk Savaş sonrası dönemde aşırı sağ partilerin yükselmesiyle ırkçılık olgusu gündeme gelmiş ve Müslümanları toplumdan dışlamaya yönelik bir şekil almaya başlamıştır. Beraberinde İslam karşıtlığına giden yolda ırkçılık ve yabancı düşmanlığı önemli rol oynamıştır. Başka bölgelerde olduğu gibi Avrupa’da da sürekli artış gösteren İslamofobi olgusundan bahsedebilmekteyiz. Bu doğrultuda çalışmada; İslamofobi olgusu, oluşum şartları, yaşanan göç sorunları ve bu bağlamda İslam karşıtlığı sorunu ele alınacak, bu olgu ve süreçlerin Müslümanların yaşamını nasıl etkilediği konusu incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Avrupa, Göç, İslamofobi, Irkçılık, Yabancı Düşmanlığı

Kaynakça

• AKÇA, Mehmet Avrupa’da Irkçılığın Değişen Yüzü: İslamofobi. Karabük Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karabük 2016, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• AKÇA, Mehmet & Kedikli, Umut, “Soğuk Savaş Sonrası Avrupa’da Artan İslamofobi” TESAM Akademik Dergisi, Cilt 4 (1), 2017, s. 57-95.
• AKTAŞ, Murat, “Avrupa’da Yükselen İslamofobi ve Medeniyetler Çatışması Tezi” Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, Cilt 13 (1) 2014, 31-54.
• ASKER, Ali, “Rusya’da Yabancılar ve Yabancılaşan Vatandaşlar Zenofobi Kıskacında”, TYB Akademi, 2016, s. 173-186.
• ASLAN, Seyfettin & KAYACI, Müslüm & ÜNAL, Rukiye Rojda, “İslamofobi ve Batı Dünyasındaki Yansımaları”, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, YIL-8, S.16 Nisan 2016, ss. 451-463.
• AYDIN, Mehmet Zeki & Yardım, Müşerref, “Belçika’da İslamofobi ve Müslümanlara Yönelik Ayrımcılık”, C.Ü İlahiyat Fakultesi Dergisi, Cilt 12 (1) 2018, s.8-32.
• BAŞLAMIŞ, Cenk, (2004, Haziran 17). Rusya’da “dazlak” tehlike. dw.com: https://www.dw.com/tr/rusyada-dazlak-tehlike/a-2526444, (Erişim Tarihi: 01.04.2022).
• BatıRaporu, “Hollanda’nın İslam Karşıtlığı Raporu Yayımlandı”, Batıraporu, https://batiraporu.com/islamofobi/hollandanin-islam-karsitligi-raporu-yayimlandi/, (Erişim Tarihi: 22.03.2022).
• BAYRAKLI, Enes & Hafez, Farid, European Islamophobia Report. setav.org, İstanbul 2018.
• Brookings, “Anti Muslim Populism in Hungary From the Margins to the Mainstream, Brookings, https://www.brookings.edu/research/anti-muslim-populism-in-hungary-from-the-margins-to-the-mainstream/, (Erişim Tarihi: 02.04.2022).
• BOZLAK, Arzu, Batı’da İslamofobik Temalar Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş 2019.
• BUTTERWEGGE, Chistoph, “Globalismus, Neoliberalismus und Rechtsextremismus”, Utopie creativ, H.135, 2002, s. 55-67.
• BÜYÜKTAVŞAN, Hatice Zehra, “Güney Afrika’daki Irkçı Apartheid Rejimi: 1948 - 1994”, Africania-İnönü Üniversitesi Uluslararası Afrika Araştırmaları Dergisi, 1 (1) , 26-41.
• CEYHAN, Nurcan, 21. Yüzyılda İslamofobi ve Avrupa, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2018, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• CCIF, “Rapport CCIF”, Collectif Contre L’Islamophobie en France, France, 2018.
• CANATAN, Kadir “İslamofobi ve Anti-Semitizm: Kavramsal ve Tarihsel Bir Yaklaşım”, ed. Kadir Canatan ve Özcan Hıdır, Batı Dünyasında İslamofobi ve Anti-İslamizm. Ankara: Eski Yeni Yayınları, 2007.
• Chatham House, “What Do Europeans Think About Muslim Immigration?,” Chatham House, https://www.chathamhouse.org/2017/02/what-do-europeans-think-about-muslim-immigration, (Erişim Tarihi: 05.04.2022).
• Council Of Europe. ( Tarih Yok). Combining Diversity And Freedom In 21st-Century Europe. rm.coe.int: https://rm.coe.int/16806b97c5, (Erişim Tarihi: 11.03.2022).
• Dailysabah, “Mix of Muslim Christian Society Not Possibly Peaceful Hungarys Orban Says”, Dailysabah, https://www.dailysabah.com/world/europe/mix-of-muslim-christian-society-not-possibly-peaceful-hungarys-orban-says, (Erişim Tarihi: 02.04.2022).
• DEMİRKAN, Tarık, (2018, Mart 14). Grafiklerle: Avrupa’da Göçmen Karşıtlığının En Yüksek Olduğu Ülkeler. bbc.com: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-43392262 (Erişim Tarihi: 16.03.2022).
• DÜĞER, Yunus, “Bir İnsan Hakkı İhlali Olarak Yabancı Düşmanlığı Ve Rusya'da Yabancı Düşmanlığının Tarihsel Kökeni” Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, Cilt 5, Sayı 10, Haziran 2020, ss.53-72.
• ECE, Ekrem, Günümüz Avrupasında İslamofobi ve Yansımaları: Almanya ve Fransa Örneği, Bahçeşehir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2019, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• European Parliament. (2019, March). The migration issue. europarl.europa.eu, (Erişim Tarihi: 16.03.2022).
• GAFUROĞULLARI, Sebahattin, Avrupa’da İslamofobi: Almanya, Avusturya ve Fransa Örneği, Bahçeşehir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2019, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Göç, TDK, https://sozluk.gov.tr/, (Erişim Tarihi: 04.03.2022).
• HACKETT, C. (2017, November 29). 5 facts about the Muslim population in Europe. pewresearch.org: https://www.pewresearch.org/fact-tank/2017/11/29/5-facts-about-the-muslim-population-in-europe/, (Erişim Tarihi: 14.03.2022).
• HIDIR, Özcan, İslamofobi-ırkçılık-“kültürel ırkçılık” ilişkisi. Ombudsman Akademik, (7), 2017, 23-49.
• House of Commons, Home Affairs Comittee, “Terrorism and Community Relations,” (Sixth Report of Session 2004-05), https://publications.parliament.uk/pa/cm200405/cmselect/cmhaff/165/16507.htm#a23, (Erişim Tarihi: 05.04.2022).
• Hurriyet.com, “Danimarka’da İftar” Hürriyet, https://www.hurriyet.com.tr/avrupa/iftari-basip-kuran-yaktilar-41233695, (Erişim tarihi: 13.03.2022).
• Independent, “Danimarka'da 60 kişiye “Örtünme Yasası’nı” ihlal cezası verildi”, Independent Türkçe, https://www.indyturk.com/node/220606/dünya/danimarkada-60-kişiye-örtünme-yasasını-ihlal-cezası-verildi, (Erişim Tarihi: 14.03.2022).
• IOM. (2020). World Migration Report. publications.iom.int, (Erişim Tarihi: 23.02.2022).
• İBRAHİMAĞAOĞLU, Esra, Balkan Koridorundaki Ülkelerin Göçmen Politikaları, İlkeanaliz, https://www.ilkeanaliz.net/2022/02/15/balkan-koridorundaki-ulkelerin-gocmen-politikalari/, (Erişim Tarihi: 23.03.2022).
• iom.int. (2019). Who Is A Migrant . International Organization for Migration: https://www.iom.int/who-is-a-migrant, (Erişim Tarihi: 23.02.2022).
• ERDEN KAYA, Emine, Yeni Irkçılık Ekseninde İslamofobi, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2021.
• KIRMAN, Ali “İslamofobinin Kökenleri: Batılı mı, Doğulu mu?”, Journal of Islamic Research; 21 (1), 2010, ss. 21-39.
• KUMRU, Çoşkun, “Huntıngton’ın “Medeniyetler Çatışması” Üzerine Değerlendirmeler” ulakbilge, Cilt 6 (4) 2018, s. 603-614.
• Levada.ru. (2016). Russia’s Friends and Enemies. Levada Center.
• LEWİS, Bernard. (1990). The Roots of Muslim Rage. The Atlantic Monthly, 47-60.
• Media-Diversity, “Exploıtıng the Closest “Enemy”: How Hungary’s State Medıa Takeover Paved The Way For One of the Most Extreme Perpetrators of Islamophobıa” media-diversity, https://www.media-diversity.org/exploiting-the-closest-enemy-how-hungarys-state-media-takeover-paved-the-way-for-one-of-the-most-extreme-perpetrators-of-islamophobia/, (Erişim Tarihi: 02.04.2022).
• Milligazete.com.tr. (2009, Haziran 29). Türk’ü Öldüren Rus Dazlağa 7 Yıl. milligazete.com.tr: https://www.milligazete.com.tr/haber/1183453/turk-u-olduren-rus-dazlaga-yedi-yil, (Erişim Tarihi: 02.03.2022).
• Milliyet.com.tr. (2002, Mayıs 12). Rus Dazlakların Hedefi Türk oldu. Milliyet.com.tr: https://www.milliyet.com.tr/pembenar/rus-dazlaklarin-hedefi-turk-oldu-5216549, (Erişim Tarihi: 01.03.2022).
• OPYAR, Zehra & KENEPEK, Büşra “Avrupa’da Göç ve İslamofobi”, Diaspora Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (DİAM), Sakarya 2007.
• ÖZMEN, Nebile, Karikatür Krizi: Danimarka’da Homojen Kültür Söylemi ve İslamofobi’nin Tezahürü, Diyanet İlmi Dergisi, Cilt 53 (2), 2017, s101-118.
• ÖZMETE, Emine & Yıldırım, Halime & Duru, Serdarhan, “Yabancı Düşmanlığı (Zenofobi) Ölçeğinin Türk Kültürüne Uyarlanması: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması” Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, Sayı: 40/2, 2018, s. 2148-9424.
• sabah.com.tr. (2018, Nisan 2). sabah.com.tr. Avrupa’nın İslamofobi raporunda korkunç gerçekler: https://www.sabah.com.tr/dunya/2018/04/02/avrupanin-islamofobi-raporunda-korkunc-gercekler, (Erişim Tarihi: 14.03.2022).
• Tell MAMA, “A Constructed Threat: Identity, Intolerance and the Impact of Anti-Muslim Hatred” Annual Report 2016, https://tellmamauk.org/constructed-threat-identity-intolerance-impact-anti-muslim-hatred-tell-mama-annual-report-2016/, (Erişim Tarihi: 13.03.2022).
• TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanlığı. (2015). Avrupa’da Türkiye Kökenlerine Yönelik Irkçı ve Yabancı Düşmanlığı İçerikli Eylemler 2014 Yılı Raporu. Ankara: TBMM.
• TÜRKSOY, Berna U. & YILDIZ TÜRKERİ, Büşra & DİNÇOK, İrem, İLGAZ, Selinay, vd. “Göç Hikayeleri” Ed. Batuhan Erdi Şahin, Ümit Topcuoğlu, Zeynes Reklam Basım Yayın, 2021.
• Un.org. (2019, Eylül 17). International Migrant Stock 2019. Un.org: https://www.un.org/development/desa/en/news/population/international-migrant-stock-2019.html, (Erişim Tarihi: 04.03.2022).
• UZUN, Nihat, Avrupa’da İslamofobi. İstanbul: Pınar Yayınları, İstanbul 2012.
• ÜNVER, Can, Alman Kışı Neo-Liberal Çağın Almanya’sında Irkçılığın Hedefindeki Göçmenler, Nika Yayınevi, Ankara 2015.
• VALK, Ineke “2016 Avrupa İslamofobi Raporu, Hollanda’da İslamofobi”, SETAV, (2016).
• YILMAZ, Fatma Avrupa’da Irkçılık ve Yabancı Düşmanlığı. Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu, 2008.