IV NO’LU CENEVRE SÖZLEŞMESİ KAPSAMINDA SİVİLLERİN KORUNMASI

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 321 - 354, 27.12.2023

Fatma Betül Sehrawala

Öz

Geçtiğimiz yüzyılın başlarında, silahlı çatışmalarda yeknesak ve insani kurallar geliştirme fikri, hem 1899 ve 1907 tarihli La Haye Sözleşmeleri hem de 1949 tarihli Cenevre Sözleşmeleri ile ek protokollerinde gündeme getirilmiştir. Uluslararası silahlı çatışmalarda, sivillerin korunması, statüleri, enterne edilmeleri ve hakları konusu, makalemizin bel kemiğini oluşturan, 1949 tarihli “Savaş Sırasında Sivillerin Korunmasına İlişkin IV No’lu Cenevre Sözleşmesi (Sözleşme)”nin düzenleme alanına konu olmuştur. Sivillerin uluslararası silahlı çatışmalar sırasında dahi sahip olduğu yaşam hakkı, sağlık hakkı, kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkı, din ve vicdan özgürlüğü, eğitim hakkı ile çalışma hakkı, Sözleşme’nin değindiği hususlardan birkaçını oluşturmaktadır. Tüm bu hususlar, ilerleyen sayfalarda Sözleşme bağlamında irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Uluslararası Silahlı Çatışmalar, Sivil Statüsü, Enterne Rejimi, Sivillerin Hakları, IV No’lu Cenevre Sözleşmesi

Teşekkür

Makalenin konusunun seçiminde bana ilham olan ve desteklerini esirgemeyen çok değerli hocam, Dr. Öğr. Görevlisi Münevver AKTAŞ’a teşekkür ve saygılarımı sunarım.

Protection of Civilians under the Geneva Convention No. IV

Öz

At the beginning of the last century, the idea of developing uniform and humane rules in armed conflict was reflected in both the Hague Conventions of 1899 and 1907 and the Geneva Conventions of 1949 and their additional protocols. In international armed conflicts, the issue of the protection of civilians, civillian status, the internment of civillians and the rights of civilians, in particular, has been the subject of the 1949 Geneva Convention No. IV on the Protection of Civilians during War, which forms the backbone of our article. The right to life, the right to health, the right to personal freedom and security, the freedom of religion and conscience, the right to education and the right to work, which civilians enjoy even during international armed conflicts, are just a few of the points that the Convention addresses. All these issues will be discussed in the context of the Convention in the following pages.

Anahtar Kelimeler

International Armed Conflicts, Civilian Status, Internment Regime, Civilian’s Rights, Geneva Convention No. IV.

Kaynakça

• ARSAVA, A. Füsun (2021). Abluka ve Sivil Halkın Açlığa Mahkûmiyeti. Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, (1), 1-14.
• BATUR YAMANER, M. vd. (2009). 12 Ağustos 1949 Tarihli Cenevre Sözleşmeleri ve Ek Protokolleri: Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
• BOTHE, M. vd. (2013). New Rules for Victims of Armed Conflicts, (2. Baskı): Martinus Nijhoff Publishers.
• CHALABİZADA, G. (2021). Ermenistan’ın İkinci Karabağ Savaşı Sırasında Gerçekleştirdiği Uluslararası Silahlı Çatışmalar Hukuku İhlalleri. Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, 128(252), 133-152.
• ÇİÇEKLİ, B. (2009). Uluslararası Hukukta Mülteciler ve Sığınmacılar, Ankara: Seçkin Yayınları.
• DOST, S. (2018). Uluslararası Silahlı Çatışmalarda Gazetecilerin ve Medya Araçlarının Korunması. Ankara Barosu Dergisi, (8), 173-203.
• ERENDOR, Mehmet E. (2019). Silahlı Çatışma Hukuku İlkelerinin Değerlendirilmesi: Askeri Gereklilik, Gereksiz Acı ve Istırabın Önlenmesi ve Onur. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(2), 1991-2009.
• ERTUĞRUL, Ümmühan E. (2017). Silahlı Çatışmadan Kaçanların (Yerinden Edilenlerin) Uluslararası Hukukta Korunması. Ankara Barosu Dergisi, (1), 153-180.
• European Commission. ICRC- International Committee of the Red Cross, https://knowledge4policy.ec.europa.eu/organisation/icrc-international-committee-red-cross_en,
• HEATON, John R. (2004). Civilians at War: Reexamining the Status of Civilians Accompanying the Armed Forces, Washington: The Faculty of George Washington University Law School.
• International Committee of the Red Cross. Treaties, States Parties and Commentaries Turkey, https://ihl-databases.icrc.org/applic/ihl/ihl.nsf/vwTreatiesByCountrySelected.xsp?xp_countrySelected=TR,
• IŞIK, A. (2017). Uluslararası Silahlı Çatışmalar Hukukunda Hastanelerin, Tıbbi Personelin ve Tedavi Görenlerin Korunması. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 23(1), 159-194.
• KATILMIŞ, R. (2020). Günümüz Çatışmalarında Özgürlüğünden Yoksun Bırakılmış Kişilerin Korunması. Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, 40(1), 1-23
• KESKİN, F. (1997). Silahlı Çatışmalar Hukukunun B.M. Kuvvetlerine Uygulanması. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 52(1), 447-466.
• PAZARCI, H. (2016). Uluslararası Hukuk, (15. Bası), Ankara: Turhan Kitabevi.
• PAZARCI, H. (2016). Uluslararası Hukuk Dersleri 4. Kitap, (3. Bası), Ankara: Turhan Kitabevi.
• REİDY, A. (2002). Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 3.Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Kılavuz, (1. Baskı): Avrupa Konseyi Yayınları.
• RUBENSTEIN, Leonard S. ve Melanie D. BITTLE (2010). Responsibility for protection of medical workers and facilities in armed conflict. The Lancet Journal, 375(9711), 329-340.
• SCHMITT, Michael N. (Ed.) ve Heintschel von Heinegg WOLFF (Ed.) (2012). Detention and Occupation in International Humanitarian Law: Ashgate Publishing Limited.
• SUR, M. (2020). Uluslararası Hukukun Esasları, (Gözden Geçirilmiş 14. Baskı), İstanbul: Beta Yayınları.
• TAŞDEMİR, H., R. MÜDERRİSOĞLU ve H. TÜLÜCE (2003). 12 Ağustos 1949 Tarihli Cenevre Sözleşmelerine Ek Uluslararası Silahlı Çatışmaların Kurbanlarının Korunmasına İlişkin 1 No’lu Protokol ( I. Ek Protokol). Kamu-İş Dergisi, 7(2), 2-35.
• TAŞDEMİR, H. (2018). Silahlı Çatışmalarda Sivil Kişilerin ve Sivil Nesnelerin Korunması. Uluslararası İnsancıl Hukuk, (Ed. Fatma Taşdemir ve Ed. Gökhan Albayrak), Ankara: Adalet Yayınevi, 37-60.
• TATLIPINAR, Mehmet E. (2020). İnsancıl Hukuk İhlallerinde Sorumluluk, Ankara: Çankaya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• TEZCAN, D. vd., (2021). İnsan Hakları El Kitabı, (Güncellenmiş 9. Baskı), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Türkiye İnsan Hakları Vakfı (2015). İnsan Hakları Dokunulamaz, Devredilemez, Ertelenemez Bir Bütündür Ve Evrenseldir, https://tihv.org.tr/basin-aciklamalari/insan-haklari-dokunulamaz-devredilemez-ertelenemez-bir-butundur-ve-evrenseldir/,
• TÜTÜNCÜ, Ayşe N. (2012). İnsancıl Hukuka Giriş, (2. Baskı), İstanbul: Beta Yayınları.
• VITE, S. (2009). Typology Of Armed Conflicts in International Humanitarian Law: Legal Concepts And Actual Situations. Internatioal Review of the Red Cross, 91(873), 69-94.
• YUCM, Prosecutor-Dusko Tadic a/k/a “DULE”, 2 October 1995, The Judgement under Appeal, http://www.icty.org/x/cases/tadic/acdec/en/51002.htm,