Savaş Tarihi Yazımında Sözlü Tarihin Önemi: Pülümür Direnişi Örneği

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 15 - 35, 30.06.2019

Yusuf Arslan

Öz

Geleneksel tarih yazıcılığı içinde seslerini duyuramayanların ifade araçlarından biri sözlü tarih olmuştur. Çünkü sözlü tarih ile sıradan insanların deneyimlerinin bilimsel bir değer kazanmasına alan açılmıştır. Ülkemizde sözlü tarih denildiğinde buna en çok karşı çıkanlar yine tarihçilerdir. Bu kesim yazılı belge dışında kalan sözlü belgelere üstten bakmak gibi bir tutumdan nadiren uzak kalabilir. Daha okul sıralarında yazılı kaynaklara belge denilmesi yönündeki ısrarlı vurgu buna yol açar. Ancak sözlü tarihçiler sözlü kaynaklar olmadan yazılan tarihin doğru bir aktarım yapamadığı gibi kısıtlı bir içeriğin adına tarih denildiği konusunda anlaşmaktadır. Pülümür örneğindeki savaş hatıralarını konu alan bu makale yeni bilgiler sunması bakımından tarihi bir belgedir.  Ayrıca tarih ders kitaplarında bahsedilmeyen bir savaşa dair pek çoğu hayatta olmayan tanıklıkların da açık edilmesidir. Diğer taraftan sözlü kaynaklar olmaksızın yapılan tarih yazıcılığının sınırlarını ifşa etmesi bakımından aynı konuyu işleyen öteki makalelerle mukayeseye yarayan bilimsel bir  metindir.

Anahtar Kelimeler

Pülümür, Sözlü Tarih

Kaynakça

• Arslan, Y. (2017). Tarih ve Sosyoloji Bölümleri İçin Yeni Arayışlar: Geronto Tarih ve Geronto Sosyoloji. Uluslararası Anadolu sosyal Bilimler Dergisi.C.1. S.1.Ss.5-15. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi (Internatıonal Anatolian Social Sciences Journal) -Mustafa AKSOY ARMAĞANI- 33 Cilt: 3 Sayı: 1 Yıl: 2019 Aygün, H. (2010). Dersim 38 Resmȋyet ve Hakikat. Ankara: Dipnot. Bilgin, A. (2012). Samsun'daki Kıbrıs Gazilerinin Gözüyle 1974 Kıbrıs Barış Harekatı Üzerine Bir Sözlü Tarih Çalışması. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Cengiz, D. (2010). Dizeleriyle Tarihe Tanık Dersim Şairi Sey Qaji, İstanbul:Horasan. Çakmak, F. (2005). Birinci Dünya Savaşı’nda Doğu Cephesi Harekatı, (Haz. Ahmet Tetik, Sema Kiper, Ayşe Seven. Genelkurmay. Çakmak, H. (2001). Munzur Dergisi, Yıl:2. Sayı: 5. Çem, M. (1999). Dersim’de Alevilik. İstanbul: Peri. Danacıoğlu, E. (2008). Geçmişin İzleri, Yanı Başımızdaki Tarih İçin Bir Klavuz. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt. Dersimi, N. (1997). Kürdistan Tarihinde Dersim. İstanbul: Doz. Erdoğan, H. (2009). Tunceli Gerçeği. İstanbul: Ayrıkotu. Evsile, M. (1996). Birinci Dünya Savaşında Kafkas Cephesi’nde Aşiret Mensuplarından Oluşturulan Milis Birlikleri. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi. Cilt:12. Sayı:36. Ss. 911-926. Fakir, C. (2010). Şimal Yıldızı Son Kore Gazileri. İstanbul: NTV Yayınları. Fırat, M. Ş. (1983). Doğu İlleri ve Varto Tarihi. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü. Gezik, E. (2000). Alevi Kürtler. Ankara: Kalan. Karabekir, K. (1939). Karabekir, Erzincan ve Erzurum’un Kurtuluşu, Koşkun Basımevi. Kyvıg, D. E. ve Marty, M. A. (2011). Yanıbaşımızdaki Tarih. (Özsoy, M., (Çev.). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt. Oğuz, A. (2012). Sözlü Tarih Çerçevesinde Kore Gazilerinin Kore Savaşıyla İlgili Hatıraları. Milli Folklor. Sayı:94, Sayfa: 123-136. Sevgen, N. (1999). Zazalar ve Kızılbaşlar. Ankara: Kalan. Sılan, N. S. (2010). Doğu Anadolu’da Toplumsal Mühendislik, Dersim-Sason. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt. Cilt: 3 Sayı: 1 Yıl: 2019 Somersan, S. (2007). Sözlü Tarih, Araştırmacılık ve Tarih Yazımına Katılım. Özbaran, S. (Haz.). Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları. Ss.368-379. İzmir: Tarih Vakfı. Özgül, V. (2010). Balabanlılar/Dimetoka'dan Erzincan'a Bir Alevi Aşiret. İstanbul: Pan. Taşkın, Ç. Ve Tuncel, C. O. (2017). Kıbrıs Türk Milli Mücadelesinde Erenköy Direnişi: Bir Sözlü Tarih Çalışması. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 18, S. 33, s. 555-586. Thompson, P. (1999). Geçmişin Sesi: Sözlü Tarih. Layıkel, Ş. (Çev). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt. TBMM Gizli Celse Zabıtları, Cilt 2, Devre 1, İctima 2. Yıldız, Ö. ve Doğramacı, H. (2014). Muğla-Milas Kore Gazilerinin Anıları Işığında Kore Savaşı Üzerine Bir Değerlendirme. Tarih Okulu Dergisi. Sayı: 17. Sayfa: 545-570. Yılmazçelik, İ. (2010). Dersim Sancağının Kurulmasından Sonra Karşılaşılan Güçlükler ve Dersim Sancağı ile İlgili Bu Dönemde Yazılan Raporlar (1875-1918). Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Dergisi. C:28. S:28. Ss.163-214.