ÇALIŞMA YAŞAMINDAKİ SORUNLAR BAĞLAMINDA COVİD-19 PANDEMİSİNİN KADIN SAĞLIK ÇALIŞANLARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 2, 84 - 112, 10.08.2020

Burçak Nakışci Kavas , Abdülkadir Develi

Öz

Çalışma hayatı, insan yaşamının önemli bir kısmını kapsamaktadır. Çalışmak kadın erkek ayrımı gözetmeksizin tüm insanların hayatlarını idame ettirebilmek adına gelir elde etmelerinin yanı sıra kişilerin toplumsal ve kültürel olarak sosyalleşmelerine, psikolojik olarak kendilerini mutlu hissetmelerine, saygınlık ve tatmin duygusu kazanmalarına olanak tanımaktadır. Ancak erkekler ile kadınlar arasında iş yaşamına ilişkin bir eşitlik bulunmamaktadır. Her ne kadar kadınlar dünyada özellikle son yıllarda iş yaşamında nispeten daha fazla yer almaya başlamış olsalar da ataerkil zihniyetin ve toplumun kendilerine biçmiş olduğu cinsiyetçi roller nedeniyle çalışma hayatında erkeklerin gerisinde kalmaktadırlar.
Öte yandan istihdamda bulunan kadınlar için düşük ücretlerle çalıştırılma, işyerinde karar alma süreçlerinin dışında yer alma, niteliksiz ve verimsiz işlerde istihdam edilme, iş hayatı ile aile yaşamı arasında bir denge rolü üstlenme, fazla mesai, hafta sonu ve tatil günlerinde çalıştırılma gibi ağır şartlarda iş hayatında bulunma, kayıt dışı ve sosyal güvencesiz çalıştırılma, sözlü ve fiziksel cinsel taciz vakalarına maruz kalma ve hatta şiddet gibi birçok cinsiyet temelli sorun söz konusu olmaktadır.
2019 yılının Aralık ayında ilk kez Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan ve tüm dünyayı etkisi altına alan Corona virüsü, sağlık sektöründe istihdam edilen kadın çalışanlar için çalışma yaşamına ilişkin sorunların daha da derinleşmesine neden olmuştur. Corona virüs pandemisinden önceki süreçte zaten iş yaşamına dair cinsiyet temelli problemler yaşayan kadın sağlık çalışanları, salgının beraberinde getirdiği fiziksel ve psikolojik etkilere bağlı olarak daha fazla sorunla karşı karşıya gelmiştir.
Bu araştırmada kadınların çalışma hayatında özellikle cinsiyetçilik bağlamında karşılaştıkları sorunlar göz önünde bulundurularak, Covid-19 pandemisinin sağlık sektöründe çalışan kadınlar üzerinde yaratmış olduğu etkiler incelenmiştir. Bu doğrultuda kadınların iş yaşamına ilişkin cinsiyet temelli sorunları ve Corona virüsü salgının bu sorunları ne ölçüde derinleştirdiği, salgının kadın sağlık çalışanları üzerinde başkaca ne gibi etkiler yarattığını anlamak için Ankara ili içerisinde hizmet veren sağlık hizmet sunucularında Covid-19 polikliniklerinde görev yapan 10 kadın sağlık çalışanı ile mülakat yapılmış, bu hususta literatüre katkı sağlamak amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

kadın, cinsiyet ayrımcılığı, sağlık sektörü, covid-19, coronavirüs, Çalışma Yaşamı

Kaynakça

• Ak, Ö. (2020). Soğuk Algınlığından Ölümcül Salgına! Küresel Kabus Corona Virüs Ve Covid-19. Bilim ve Teknik Dergisi, 53: 14-47.
• Aksoy, A. Ve Şahin, M. (2005). Çalışan Kadınların İşyerindeki Sorunları: Erzurum Alışveriş Merkezlerinde Bir Araştırma. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 3(4): 282-300.
• Bayhan, P. Ve Arslan, M. (2005). Kadın Yöneticilerin Liderlik Tarzlarının Toplumsal Roller Açısından İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(2): 99-119.
• Buğra, A. Ve Keyder, Ç. (2018). Sosyal Politika Yazıları. (8. Baskı). İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• Çakır, Ö. (2008). Türkiye’de Kadının Çalışma Yaşamından Dışlanması. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31: 25-47.
• Dökmen, ZY. (2010). Toplumsal Cinsiyet. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Dedeoğlu, S. (2000). Toplumsal Cinsiyet Rolleri Açısından Türkiye’de Aile Ve Kadın Emeği. Toplum ve Bilim Dergisi, 86, 139-170.
• Erikli, S. (2018). Türkiye’de Kayıt Dışı İstihdam İle Kadın (Çalışan) Yoksulluğu Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi.http://www.isdunyasikayitsizkalmiyor.com/wpcontent/uploads/201 7/09/Ars_Gor_Suheyla_Erikli_Ulusal_Calistay_Bildirisi.pdf. 13 Mayıs 2020.
• Gün, S. (2016). Neoliberal Muhafazakârlığın İş Ve Aile Yaşamını Uzlaştırma Yaklaşımı. Mülkiye Dergisi, 40 (3): 35-54.
• Güner, ES. (2018). Kadın Çalışanlarda Cam Tavan Sendromu Ve Kariyer Planlaması İstanbul İli Üzerine Bir Araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, İstanbul.
• International Labour Organization (ILO). Labour statistics on women. https://ilostat.ilo.org/topics/ women/. Erişim:14 Mayıs 2020.
• Karabıyık, İ. (2012). Türkiye’de Çalışma Hayatında Kadın İstihdamı. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 32(I), 231-260.
• Karaca, A. (2007). Kadın Yöneticilerde Kariyer Engelleri: Cam Tavan Sendromu Üzerine Uygulamalı Bir Araştırma. (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü İşletme Bölümü, Konya.
• Karatuna I. ve Tınaz, P. (2010). İşyerinde Psikolojik Taciz, Sağlık Sektöründe Kesitsel Bir Araştırma. Ankara: Ziraat Grup Matbaacılık A.Ş.
• Kılıç, D. ve Öztürk, S. (2014). Türkiye’de Kadınların İşgücüne Katılımı Önündeki Engeller Ve Çözüm Yolları: Bir Ampirik Uygulama. Amme İdaresi Dergisi, 47(1), 107-130.
• Küçük, M. (2015). Çalışma Hayatında Kadınlar Ve Karşılaştıkları Sorunlar: Bir İşverene Bağlı Olarak Çalışan Emekçi Kadınlara İlişkin Bir Araştırma. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 7(1): 1-17.
• Makal, A. (2010). Türkiye’de Erken Cumhuriyet Döneminde Kadın Emeği. Çalışma ve Toplum Ekonomi ve Hukuk Dergisi, 2(25): 13-40.
• Metin, Ş. (2011). Kayıt Dışı İstihdam Ve Esnek Üretim Sürecinde Kadın Emeğinin Durumu: Türkiye’de Ev-Eksenli Çalışma. (Uzmanlık Tezi) T.C. Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Öğüt, A. (2006). Türkiye’de Kadın Girişimciliğinin Ve Yöneticiliğinin Önündeki Güçlükler: Cam Tavan Sendromu. COMÜ İbrahim Bodur Girişimcilik Uygulama ve Araştırma Merkezi, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 1(1): 56-78.
• Önder, N. (2013). Türkiye’de Kadın İşgücünün Görünümü. ÇSGB Çalışma Dünyası Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1, 35-61.
• Soysal, A. (2010). Türkiye'de Kadın Girişimciler: Engeller Ve Fırsatlar Bağlamında Bir Değerlendirme. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65(01): 83-114.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi (2020). Koronavirüs Covid-19 Dünya Haritası. https://corona.cbddo.gov.tr/., Erişim: 18 Mayıs 2020.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü (2020). Çin’de Sebebi Bilinmeyen Pnömoni (Zatürre). https://www.seyahatsagligi.gov.tr/Site/HaberDetayi/2197. Erişim: 17 Mayıs 2020.
• Tutar, H. (2004). “İşyerinde Psikolojik Şiddet Sarmalı: Nedenleri ve Sonuçları”, Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2): 101-128.
• Türkiye Bilimler Akademisi (TUBA). (2020). Covid-19 Pandemi Değerlendirme Raporu. http://www. tuba.gov.tr/files/images/2020/kovidraporu/Covid19%20Raporu-Final+.pdf., Erişim: 17 Mayıs 2020.
• Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu. Türkiye’de Kadın İşçi Gerçeği: Daha Fazla Ayrımcılık, Düşük Ücret, Güvencesiz İstihdam. http://disk.org.tr/wp-content/uploads/2018/03/8-Mart-Kad%C4%B1nI%CC%87s%CC%A7c%CC%A7i-Gerc%C C%A7eg%CC%86i-Raporu-son.pdf., Erişim: 14 Mayıs 2020
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2020). İş Gücü İstatistikleri, Şubat 2020. http://www.tuik.gov.tr/ PreHaberBultenleri.do?id=33786., Erişim: 13 Mayıs 2020.
• Urhan, B. Ve Etiler, N. (2011). Sağlık Sektöründe Kadın Emeğinin Toplumsal Cinsiyet Açısından Analizi. Çalışma ve Toplum, 2(29): 191-215.
• Ünnü, NA., Baybars, M., Kesken, J. (2014). Türkiye’de Kadınların Üniversiteler Bağlamında Yetki Ve Karar Verme Mekanizmalarına Katılımı. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 42: 121-134
• World Health Organization (2020a). Covid-19 Hakkındaki Basın Toplantısında DSÖ Başkanı Açılış Konuşması. https://www.who.int/dg/speeches/detail/whodirector-general-s-opening-remarks-at-the-media-briefing-on-covid-19---11-March2020. Erişim:16 Mayıs 2020.
• World Health Organization (2020b). WHO Coronavirus Disease (COVID-19) Dashboard. https://covid19.who.int/., Erişim: 15 Mayıs 2020.