GÜMÜŞHANE KİLİMLERİNDE KULLANILAN DAMGALARIN TARİHİ KÖKLERİ

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 2, 174 - 185, 10.08.2020

Mustafa Aksoy

Öz

Sanat, bir insanın veya insanların çevresini yorumlama tarzıdır. Başka bir deyişle, sanat eserleri sosyo-kültürel ortamlarda gerçekleştiğinden, insanların zihniyet dünyası ile yakından ilgilidir. Bu nedenle, sanat özeldir. Dolayısıyla bir halkın en özgün ve tarihi belgelerinden biri, halkın geleneksel eserlerinde görülür.

Aslında, bu kavram tam olarak ulusal kültürü tanımlamaktadır. Bilindiği gibi, genel olarak kültürel unsurlarının bazıları evrenseldir. Örneğin, beslenmek, giyinmek, evlenmek ve benzeri... Fakat bunları özel yapan, sosyal grupların kullandıkları ritüeller ile onlara verdikleri anlamlardır. Gümüşhane kilimlerini ise özgün yapan onların üzerindeki tarihi Türk damgalarıdır. 

Anahtar Kelimeler

Sanat, Milli Kültür, Sosyal DNA, Halı Kilim

Kaynakça

• AKÇOKRAKLI, Osman, Kırım’da Tatar Tamgaları (İlk baskı Kırım-Akmescit, 1926), İstanbul, 1983. AKSOY, Mustafa “Kültür Tarihi Açısından İran’da, Türk, Fars ve Kürt Halı-Kilimleri", Türk Dünyası Tarih Kültür Dergisi, Sayı 276, 2009. AKSOY, Mustafa,Tarihin Sessiz Dili Damgalar, İstanbul 2014. AKSOY, Mustafa, “Tarihin Bilinen İlk Pantolonundan Türkiye’ye Gelen Damga”, Türk Dünyası Tarih Kültür Dergisi, Sayı 346, 2015. AKSOY, Mustafa, “Türk Etnografya Eserlerinden Rize’yi Görmek”, Türk Dünyası Tarih Kültür Dergisi, Sayı 362, 2017. ARİSTOV, N. A.,Türk Haklarının Etnik Yapısı (Çev. D. A. Batur), İstanbul. BANG, W. - ARAT, R. Rahmeti, “Oğuz Kağan Destanı” (Almanca baskısı, Berlin, 1932), R. Rahmeti Arat, “Oğuz Kağan Destanı” (İstanbul, 1936), Reşit Rahmeti Arat, Makaleler, Cilt I (Haz. O. F. Sertkaya), Ankara, 1987. CASTAGNE, J.,“LesTamgasdesKirghizes (Kazaks)”, RevueduMondeMusulman, Volüme XLII, Octobre, 1921. GÜLENSOY, Tuncer, “Ahlat’ta Türk Damgaları”, Anadolu'da Türk Mührü (Haz. İ. Nalbantoğlu) Ankara, 1993. İBRAYEVA, K. KazahskiyOrnament, Almatı, 1994. İVANOV, S.,OrnamentNarodovSibiri Kak İstoriçeskiyİstoçnik, Moskva/Leningrad, 1963. KUBAN, Doğan, Türk İslam Sanatı Üzerine Denemeler, İstanbul, 1995, s. 26-27. KUZEYEV, R. G.,İtil-Ural Türkleri (Çev. A. Acaloğlu), İstanbul, 2005. MAKAROV, G. "Iruk (Uruk) Tamgası, Baş Kazığı, Daş Bilgi ve Tarihi Hatır Kokularımız”, Turan Dergisi, Sayı 7, 2009. MİLLER, A.,KovrovıyeİzdeliyaVostoka, Leningrad, 1924. MONGUŞ, D. A.,Tuvaca-Türkçe Sözlük, Kızıl, 2005. NOWGORODOWA, E.,Alt e Kunts der Mongolie, Leipzig, 1980. ORKUN, Hüseyin N.,Eski Türk Yazıtları, Ankara, 1987. YALGIN, A. Rıza, Anadolu'da Türk Damgaları: Uludağ'dan Toroslar’a, Bursa, 1943. YAZARI YOK, SlovarInostrannihSlov, Russkiy Yazık,Moskva. YAZARI YOK, DrevnetyurkskiySlovar, Leningrad, 1969.