ARŞİV BELGELERİYLE MIZIKA-İ HÜMÂYÛN’DA KLARNET VE TÜRK KLARNET İCRÂCILARI

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 4, 177 - 193, 31.12.2020

Muhammed Gani Şahinoğlu

https://doi.org/10.47525/ulasbid.822246

Cited By: 1

Öz

Müzik tarihine ilişkin çalışmalar, müziğin bugününü ve geleceğini besler. Türk müziği tarihi söz konusu olduğunda ise 1928 Harf İnkılâbı’ndan önceki tüm yazınsal literatüre hâkim olmak Osmanlı Türkçesi’ni bilmeye bağlıdır.
Türk müziğine Mızıka-i Hümâyûn’la girerek birçok Türk icrâcı tarafından kullanılan klarnet çalgısının müzik eğitim ve icrâ tarihimizdeki yerini en açık ve doğru şekilde tespit etmek de Osmanlı belgelerini okuyup değerlendirmekle mümkün olacaktır.
Bu çalışma; klarnetin Türk müziği icrâsına, eğitimine ve icrâ ortamlarına girişini arşiv belgelerine dayanarak ilk defa ortaya koyması bakımından önemlidir. Ayrıca bu çalışma sayesinde Türk müziği açısından klarnet icrâsının ilk temsilcileriyle ilgili belgeler müzik bilimine kazandırılmış, böylece sosyal ve idârî erkin bu çalgıya verdiği önem ortaya çıkarılmıştır.
Çalışmanın amacı; klarnetin Türk müziği icrâsı ve eğitimine girişini ve kabul edilme sürecini arşiv belgeleriyle müşahhas olarak ortaya koymaktır.
Türk müziği tarihi evreninden klarnet çalgısının Türk müziğindeki yerini örneklem olarak alan bu çalışmada kaynak tarama, arşiv tarama ve çeviri gibi nitel yöntemler kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk müziği, İcrâ tarihi, Klarnet, Mızıka-i Hümâyûn, Türk Klarnet İcrâcıları

CLARINET AND TURKISH CLARINET PERFORMERS IN MIZIKA-İ HÜMÂYÛN WITH ARCHIVE DOCUMENTS

Öz

Studies about the history of music feed the present and future of music. For the history of Turkish music, having a command of all the literature before the 1928-Literacy Revolution depends on knowing Ottoman Turkish. To clearly and accurately determine the place in our musical education and performance history of the clarinet instrument used by many Turkish performers by entering Turkish music with Mızıka-i Hümâyûn will be possible by reading and evaluating Ottoman documents. This study is important in that it reveals the introduction of the clarinet to Turkish music performance, education and performance environments, based on archive documents for the first time. In addition, thanks to this study, documents related to the first representatives of the clarinet performance in terms of Turkish music were brought to musicology, thus the importance given to this instrument by social and administrative power was revealed. The aim of the study is to concretely reveal the introduction of the clarinet to Turkish music performance and education and its acceptance process, with archive documents.
In this study, which takes the place of the clarinet instrument in Turkish music as a sample from the history of Turkish music were used qualitative methods such as source scanning, archive scanning and translation.

Anahtar Kelimeler

Turkish Music, History of Performance, Clarinet, Mızıka-i Hümâyûn, Turkish Clarinet Performers

Kaynakça

• Akkaş, S. (2015). Türkiye’de Cumhuriyet Dönemi Kültür ve Müzik Politikaları, İstanbul: Son Çağ Yayınları.
• Aksu, C. (2013). “İlk Mûsikî Ders Programları ve Zâtî Bey’in Talim-i Kıraat-ı Mûsikî İsimli Eserinin Analizi”, Turkish Studies, 8/3, 705-718. Altar, M.C. (1989). Opera Tarihi, Cilt IV, İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• BOA: HAT.296.17610 BOA; I.DH.336.22071 BOA: C.SM.147.7373 BOA: İ.TAL.79.36 BOA: İ.TAL.5.2 BOA: İ.DH.673.46904 BOA: A}MKT.MHM.464.74 BOA: İ.DH.827.66614 BOA: İ.TAL.84.48 BOA: İ.TAL.265.37 BOA: İ.HUS.169.11 BCA: 30-11-1-0 / 87 - 17 - 7 BCA: 30-18-1-2 / 86 - 26 – 6
• Erdoğan, S. (2017). Tarihsel Süreç İçerisinde Bando ve Orkestralarda Klarnetin Yeri ve Önemi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü
• Ergin, N. (1999). Yıldız Sarayında Müzik “Abdülhamid II Dönemi”. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı.
• Gazimihal, M.R. (2019). Türk Askerî Muzıkaları Tarihi. İstanbul: Doğu Kütüphanesi.
• Gençoğlu, M. S. H. (2020). Osmanlı Belgelerinde Türk Mûsikîsi, Ankara: Akademisyen Kitabevi.
• Kaygısız, M. (2000). Türkler’de Müzik, İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Say, A. (Ed.). (1998). Türkiye’nin Müzik Atlası. İstanbul: Borusan Kültür ve Sanat Yayınları.
• Sevengil, R.A. (1959). Opera Sanatı İle İlk Temaslar. İstanbul: Maarif Basımevi.
• Yönetken, H. B. (1927). “Mûsikîşinâslarımız: Klârnetist Zâtî Bey”. Hayat Mecmuası, Cilt 1, sy 12, 234-235