TÜRK EĞITIM SISTEMI İÇIN YENIDEN ELE ALINMIŞ BIR POLITIKA MODELI OLARAK KÖY ENSTITÜLERI

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 289 - 308, 28.02.2021

Ali Buğra Küçük

Öz

Köy Enstitüleri, Cumhuriyet tarihinin en tartışmalı konularından biridir. Köy Enstitülerine Yönelik olumlu veya olumsuz tüm önyargılar, kristalize olmuş ve dolayısıyla objektiflikten uzak hâle gelmiştir. Enstitülere karşı olanlar ne kadar suçlayıcı ve acımasızsa, enstitüleri savunanlar da aynı ölçüde romantik ve idealize eder bir biçimde konuyu ele almaktadırlar. Dolayısıyla Köy Enstitüleri tarihin tozlu sayfalarındaki yerlerini aldıktan sonra dahi, hala sert tartışmaların ve siyasi çekişmelerin odağında yer alabilmektedir. Üzerinde bu kadar çok tartışılan başka bir eğitim programı veya sosyo-ekonomik proje bulunmamaktadır.
Türk eğitim tarihinde kendine özgü bir yeri olan ve günümüzde UNESCO tarafından önerilen bir eğitim modeli olarak Köy Enstitüleri, tüm olumsuzluklarına rağmen dikkat çekici başarılı çıktılar da üretmiştir. Enstitüler, başarılı çıktı üretebilen bu olumlu özellikleri örnek alınarak günümüze adapte edilebilir ve vaktiyle kendilerine yöneltilen eleştiri maddeleri dikkate alınarak çağdaş eğitim sistemimize uyarlanabilir bir alt yapı sunmaktadır. Bu çalışma Türk eğitim tarihi içerisinde Köy Enstitülerinin nasıl bir yer tuttuğunu ve sosyo-ekonomik bir proje olarak Köy Enstitülerinin günümüz eğitim sistemi için ne ifade ettiğini incelemektedir. Böylece Köy Enstitülerinin hakettiği ilgiye kavuşması ve Türkiye’nin kronikleşmiş eğitim sorunlarına yeni bir çözüm yolu olarak tekrar gündeme gelebilmesi için bir çerçeve sunulması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Köy Enstitüleri, Eğitim, Cumhuriyet, Köy, Öğretim

VILLAGE INSTITUTES AS A REWORKED POLICY MODEL FOR THE TURKISH EDUCATION SYSTEM

Öz

Village Institutes are one of the most controversial topics in the history of the Republic. All prejudices, positive or negative, towards the Village Institutes have crystallized and thus become far from objectivity. The more accusing and brutal those who are against the institutes, the advocates of the institutes are equally romantic and idealizing. Therefore, even after the Village Institutes take their place in the dusty pages of history, they can still be at the center of harsh discussions and political conflicts. There are no other educational programs or socio-economic projects discussed so much.
As an education model, which has a unique place in the history of Turkish education and is recommended by UNESCO today, Village Institutes have produced remarkable successful outputs despite all its negativities. Institutes offer an infrastructure that can be adapted to our contemporary education system by taking into consideration these positive features that can produce successful output, and by taking into consideration, the criticisms directed to them. This study examines the place of Village Institutes in Turkish education history and what Village Institutes mean as a socio-economic project for today’s education system. Thus, it is aimed to provide a framework for Village Institutes to draw the attention they deserve and to be brought to agenda as a new and reworked solution for Turkey’s chronic educational problems.

Anahtar Kelimeler

Village Institutes, Education, Republic, Village, Training

Kaynakça

• Akçay, C. (2006). Türk Eğitim Sistemi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Altunya, N. (2005). Köy Enstitüleri Sistemine Toplu Bir Bakış. Ankara: Kelebek Matbaası.
• Arayıcı, A. (1999, Haziran). “Village Institutes in Turkey. Prospects: Quarterly Review of Comparative Education”, 2(29), 267-280.
• Avşaroğlu, A. (1970). Eğitim Sorunlarımız. Ankara: Ege Matbaası.
• Ayas, N. (1948). Türkiye Cumhuriyeti'nde Milli Eğitim. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Aydın, A. (2016). Eğitim Psikolojisi: Gelişim - Öğrenme - Öğretim. Ankara: Pegem Akademi.
• Aydın, B. M. (2007). Köy Enstitüleri ve Toplum Kalkınması. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Aysal, N. (2005). Anadolu'da Aydınlanma Hareketinin Doğuşu: Köy Enstitüleri. (9).
• Aytaç, K. (1972). Avrupa Eğitim Tarihi. Ankara: Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Yayınları.
• Başaran, İ. E. (2006). Türk Eğitim Sistemi ve Okul Yönetimi. İstanbul: Ekinoks Yayınları.
• Başgöz, İ. (1995). Türkiye'nin Eğitim Çıkmazı ve Atatürk. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları Başbakanlık Basımevi.
• Bourdieu, P. (2006). Patik Nedenler. (H. U. Tanrıöver, Trans.) İstanbul: Hil Yayın.
• Çakır, R., Bozan, İ., & Talu, B. (2004). İmam Hatip Liseleri: Efsaneler ve Gerçekler. İstanbul: Tesev Yayınları.
• Demirtaş, H., & Özer, N. (2015). “Eleştirel Kuram Açısından Eğitim ve Eğitim Yönetimi”. Journal of Teacher Education and Educators, 4, 205-222.
• Ekmekçi, M. (1996). Öksüz Yamalığı. İstanbul: Çağdaş Yayınları.
• Eren, M. A. (2009). Bir Eğitimcinin Düşünce ve Anıları. Ankara: Kardelen.
• Ergun, D. (1987). Sosyoloji ve Eğitim. Ankara: V Yayınlar.
• Ertuğrul, F. (2002). Köy Enstitüleri Sistemi ve Düşündürdükleri. Ankara: Güldikeni Yayınları.
• Fırat, M. (2008). Emperyalizm Kıskacında Türk Eğitim Sistemi. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayınları.
• Gediklioğlu, Ş. (1971). Evreleri Getirdikleri ve Yankılarıyla Köy Enstitüleri. Ankara: İş Matbaası.
• Görür, E. D. (2015). “İnas Rüşdiye Mektepleri: Yanya Hamidiye İnas Rüştiye Mektebi Örneği”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(36), 311-322.
• Gültekin, A. A. (2019, Mayıs). “‘Gettolaşma’ Söylemi Bağlamında Sosyo-mekânsal Sürgün Yerleri”. İDEALKENT, 10(26), 254-277.
• Gurney, O. R. (1964). The Hittites. Harmondsworth: Penguin Books.
• Güvenç, B. (1998). History of Turkish Education. Education and Science, 22(108).
• Hancock, L. (2011, Eylül). Why Are Finland’s Schools Successful? Retrieved from Smithsonian Magazine: https://www.smithsonianmag.com/innovation/why-are-finlands-schools-successful-49859555/
• Hilav, S. (2008). Düşünce Tarihi (1908-1980). S. Akşin (Ed.), Türkiye Tarihi 4: Çağdaş Türkiye 1908-1980 (pp. 383-414). İstanbul: Cem Yayınevi.
• Horkheimer, M. (2005). Otorite ve Aile. Geleneksel ve Eleştirel Kuram (M. Tüzel, Trans.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• İlk ve Orta Tedrisat Muallimlerinin Terfi ve Tecziyeleri Hakkında Kanun, 1702 (6 29, 1930).
• Kant, I. (2005). Aydınlanma Nedir? In Kant Fikir Mimarları - 2 (N. Bozkurt, Trans.). İstanbul: Say Yayınları.
• Katoğlu, M. (2008). Cumhuriyet Türkiyesi'nde Eğitim, Kültür Sanat. S. Akşin (Ed.), Türkiye Tarihi 4: Çağdaş Türkiye 1908-1980 (pp. 417-519). İstanbul: Cem Yayınevi.
• Kavaklı, A. E. (2015). Evde ve Okulda Başarılı Eğitimin Sırları. İstanbul: Nesil Yayın.
• Kolektif. (1946). Cumhurbaşkanları, Başbakanlar Ve Milli Eğitim Bakanlarının Milli Eğitim İle İlgili Söylev Ve Demeçleri (Vol. 1-3). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Türk Devrim Tarihi Enstitüsü Yayınları.
• Küçük, Ö. (2019). “Feodal Düzenin Tasfiyesinde Bir Özgürleşme Hareketi Olarak Köy Enstitüleri”. M. Şahin, & M. A. Başar (Ed.), Köy Enstitüleri Felsefesini Geleceğe Taşımak (pp. 19-39). Çanakkale: Rating Academy Yayınları.
• Marcuse, H. (1997). Tek-Boyutlu İnsan. (A. Yardımlı, Trans.) İstanbul: İdea Yayınevi.
• Özalp, R., & Ataünal, A. (1977). Türk Milli Eğitim Sisteminde Düzenleme Teşkilatı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Russell, B. (2001). Eğitim Üzerine. (N. Bezel, Trans.) İstanbul: Say Yayınları.
• Şahin, İ., & Fındık, T. (2008, Aralık). “Türkiye'de Mesleki ve Teknik Eğitim: Mevcut Durumu, Sorunlar ve Çözüm Önerileri”. TSA (Sayı: 3).
• Sakaoğlu, N. (2003). Osmanlı'dan Günümüze Eğitim Tarihi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Tonguç, İ. H. (1932). Eğitim Yolu İle Canlandırılacak Köy. İstanbul.
• Topses, G. (1982). Eğitim Felsefesi Temel Sorunları. İstanbul: Dayanışma Yayınları.
• Turan, Ş. (1999). Türk Devrim Tarihi (Vol. 4). Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Türk, E. (Ed.). (2015). Türk Eğitim Sistemi ve Ortaöğretim. Ortaöğretim Genel Müdürlüğü.
• Türkoğlu, A. (2007). Kent Enstitüleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Türkoğlu, P. (1997). Tonguç ve Enstitüleri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Uyanık, E., & Çam, İ. (2012). “Balkan Savaşlarının Türk Eğitim Düşüncesinin Dönüşümüne Etkileri”. III. Uluslararası Balkanlarda Türk Varlığı Sempozyumu Bildirileri, 2, 409-418.
• Yalman, A. E. (1990). Yarının Türkiye'sine Seyahat. İstanbul: Cem Yayınları.
• Yılmaz, Ö. (1977). “Schools for Developing Countries: The Turkish Village Institutes. Educational Planning”, 3(4), 72-80.