SUN PRAYER IN DERSİM ALEVİSM - Gratefulness for the Religious Symbol-

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 699 - 706, 05.05.2021

Daimi Cengiz

https://doi.org/10.47525/ulasbid.886459

Öz

The history of symbols is as old as human history. They are elements of representation in the field of faith and thought. They form the codes for the historical heritage of societies. Some often express elements of the cosmic realm. The cosmic sacred elements of the pre-Islamic skydome turn into the cult of the Hz. Mohammed, Hz. Ali and the great personalities in the post-Islamic esoteric meaning.
The sun from these cosmic cults in the Dersim Alawite faith; heat and light have been transformed into cult as the source of life. It symbolized as the facial beauty and the light of Hz. Mohammed. The prayer of gratitude, wish and identification of the sun that women read in the morning in Dersim is remarkable as an interesting literary-faith based-oral history document that goes back to before Islam.

Anahtar Kelimeler

Sun Prayer, Symbols, Sun Prayer in Dersim, Sun and Prayer, Alewism, Esoteric

DERSİM ALEVİLİĞİNDE GÜNEŞ DUASI -Dini Sembole Minnet-

Öz

Sembollerin tarihi insanlık tarihi kadar eskidir. İnanç ve düşünce alanının temsiliyet unsurlarıdırlar. Toplumların tarihi mirasının kodlarını oluştururlar. Kimileri kozmik alemin unsurlarını sıklıkla ifade eder. İslamiyet öncesi gök kubbenin kozmik kutsal öğeleri, İslamiyet sonrası batıni tasavvufi manada Hz. Muhammed, Hz. Ali ve ulu şahsiyetlerin kültüne dönüşüverirler.
Batıni Dersim Aleviliği inancında bu kozmik kültlerden güneş; ısı ve ışığın, hayatın kaynağı olarak külte dönüştürüldü. Hz. Muhammed’in nuru ve cemali olarak sembolleşti. Dersim’de kadınların sabah okudukları güneşe minnet, temenni ve tanımlama duası kökleri İslamiyet öncesine giden ilginç edebi itikadi sözlü tarih belgesi olarak dikkat çekicidir.

Anahtar Kelimeler

Güneş Duası, Dersimde Güneş Duası, Semboller, Alevilik, Batınilik

Kaynakça

• Aksoy, Gürdal(2006), Dersim Alevi Kürt Mitolojisi,Komal Yayınları,İstanbul.
• Aksoy, Gürdal(2019), Dersim, Alevilik, Ermenilik, Kürtlük. İletişim Yayınları, İstanbul.
• Bayat; Fuzuli(2007), Türk Mitolojik Sistemi 1, Ötüken Yayınları, İstanbul.
• Bozkurt, Fuat(2005), Toplumsal Boyutları ile Alevilik. Tekin Yayınları, İstanbul.
• Cengiz, Daimi(2010), Dizeleriyle Tarihe Tanık Dersi Şairi Sey Qaji, Horasan Yayınları, İstanbul.
• Deniz, Dilşa(2012), Yol/Re: Dersim İnanç Sembolizmi Antropolojik bir Yaklaşım, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Eliade, Mircea(2003), Dinler Tarihine Giriş, Kabalcı Yayınları, İstanbul.
• Gardin, Nanon ve Olorenshaw. R(2014), Semboller Sözlüğü, Bilge Kültür Sanat Yayınları, İstanbul.
• Geertz,Cliffort(2010), Kültürlerin Yorumlanması, Dost Yayınları, Ankara.
• Köktürk, Milay(2014), Kültür ve Sembol, Aktif Düşünce Yayınları, İstanbul.
• Özmen İsmail(1998), Alevi-Bektaşi Şiirleri Antolıjisi 1-5, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Öztelli, Cahit(2004), Pir Sultan Abdal, Özgür Yayınları, İstanbul.
• Parlatır, İsmail(1998), TDK Türkçe Sözlük C.2, Ankara.
• Salt, Alpaslan(2017), Semboller. Ruh ve Madde Yayınları, İstanbul.
• Schimmel, Annemariye(2004), Tanrının Yeryüzündeki İşaretleri, Kabalcı Yayınları, İstanbul.
• Uluç, Tahir(2009), İbn-i Arabi ve Sembolizm, İnsan Yayınları, İstanbul.
• Yıldırım, Ergün(2016), Simurgun Kanatları, Tezkire Yayınları, İstanbul