A CONTEMPORARY ALPEREN: THE LIFE and PLACE in SÛFÎ TRADITION OF OSMAN HÂDİ (YÜCEBİLGİÇ) EFENDİ

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 4, 1205 - 1221, 31.12.2021

F. Cangüzel Güner Zülfikar Tuğçe Yücebilgiç

https://doi.org/10.47525/ulasbid.949872

Öz

Osman Hâdî Efendi is a sûfî appointed in the Rifâî, the Quadiri, and the Ussaki orders who lived in the last period of the Ottoman Empire. Hâdî Efendi who utilized the internal and the external education that he received until the end of his life time, in the front and in the struggle for the soul, was one of the important Sûfîs who came to the front from the lodge in times of need. Hâdî Efendi personally participated in the national struggle and fought together in the same solidarity with Mustafa Kemal in the Battle of Çanakkale After he became a veteran in the war, he joined one of the secret organizations Müsellâh Müdâfaa-i Milliye Group (Mim Mim), which took part in the liberation of Istanbul from the enemy occupation with the order of his fellow soldier Mustafa Kemal. Based on the information obtained from interviews with the family members, scannings of newspaper and magazine archives, interviews with those who have information about Osman Hâdî Efendi in the Rifâî, the Quadiri and the Usşaki traditions and the Hâdî Dîvânı written by himself, the information about the historical personality of Osman Hâdî Efendi has been mentioned.

Anahtar Kelimeler

Osman Hadi Yücebilgiç, National Struggle, Mustafa Kemal Atatürk, Hadi Divanı, Sufism

ÇAĞDAŞ ALPERENLERDEN ŞEYH OSMAN HÂDÎ (YÜCEBİLGİÇ) EFENDİ’NİN HAYATI

Öz

Osman Hâdî Efendi, Osmanlı Devleti’nin son döneminde yaşayan Rifai, Kadiri ve Uşşaki tarikatlarından müstahlef bir sufidir. Hayatının sonuna kadar aldığı zahiri ve batıni eğitimi cephede ve nefs mücadelesinde değerlendiren Hâdî Efendi ihtiyaç anında tekkeden cepheye çıkan Sufi örneklerindendir. Hâdî Efendi milli mücadeleye bizzat katılmış ve Çanakkale Savaşı’nda Mustafa Kemal’le aynı birlikte savaşmıştır. Savaşta gazi olmasından sonra silah arkadaşı Mustafa Kemal’in emri ile İstanbul’un düşman işgalinden kurtarılmasında görev alan gizli örgütlerden Müsellâh Müdâfaa-i Milliye (Mim Mim) grubuna katılmıştır. Bu makalede aile üyeleri ile yapılan röportajlardan, gazete ve dergi arşivi taramalarından, Rifai, Kadiri ve Uşşaki geleneklerinde Osman Hâdî Efendi ile ilgili bilgi sahibi olanlarla yapılan mülakatlardan ve kendisi tarafından yazılmış Hâdî Dîvânı’ndan elde edilen bilgilere dayanarak Osman Hâdî Efendi’nin tarihi şahsiyeti hakkında bilgi verilmiş ve tasavvuf geleneğindeki yeri ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Osman Hadi Yücebilgiç, Millî Mücadele, Mustafa Kemal Atatürk, Hadi Divanı, Alperen

Kaynakça

• Altuntaş, İ. (2010), Hz. Şeyh Seyyid Abdullah El Haşimi El Mekki Er Rifai k.s Arap Şeyh, İstanbul: Gözde Matbaacılık.
• Cebecioğlu, E. (2014), Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, 6, Ankara: Otto Yayınları. Döğüş, S. (2007), Osman Gazi’den Gazi Mustafa Kemal’e Anadolu Gazileri, Sosyal Bilimler Dergisi, 25-50.
• Ekinci, N. (1994), Kurtuluş Savaşı’nda İstanbul ve Anadolu’daki Türk ve Düşman Gizli Faaliyetleri, Atatürk Yolu Dergisi, 167-184.
• Eren, G. (1999), “İkinci Abdülhamit”, Osmanlı Ansiklopedisi On İki Hanedan, C:12, 232-238.
• İlter, E. (2002), Milli İstihbarat Teşkilâtı Tarihçesi, Ankara: Milli İstihbarat Müsteşarlığı Mit Basım Evi.
• İnalcık, H. (2018), Devlet-i ‘Aliyye, Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar IV Âyânlar, Tanzimat, Meşrutiyet, 5, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• İnalcık, H. (2018), Devlet-i ‘Aliyye, Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar I, Klâsik Dönem, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Karakoç, E. (2005), Milli Mücadele’de Üsküdar, Üsküdar Sempozyumu Bildirileri, 151-159.
• Köseoğlu, M. (2013),İstanbul’da Rifai Tekkeleri, Keşkül Dergisi, 111-119.
• Köstüklü, N. (2002), Vatan Savunmasında Gönül Erleri: Mücahidin-i Mevlevi Alayı, Selçuk Üniversitesi, Onuncu Milli Mevlâna Kongresi, 213-223.
• Küçük, Hülya, (2003), Kurtuluş Savaşı’nda Bektâşîler, Kitap Yayınevi, İstanbul.
• Onat, A. (1965)Başlangıç, Hâdî Dîvânı, 3-9.
• Onat, F. (1984), Pîr Hasan Hüsâmeddin Uşşaki k. s. ve Hülefâsı, İstanbul.
• Osmanzâde, H. (2006), Sefîne-i Evliyâ, haz. Mehmet Akkuş-Ali Yılmaz, İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Ögke, A. (2015), Ahmed Şemseddîn-i Marmaravî, İzmir: Şehzadeler Belediyesi Yayınları.
• Özcan, A. (1996), Gazi, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C:13, 443-445.
• Özdamar, M. (2001), Hüsameddin Uşşaki ve Uşşakiler, İstanbul: Kırkkandil Yayınları.
• Özkan, A. (2015), İşgal İstanbul’unda İstihbarat ve Eylem: Mim Mim Grubu, İstanbul: Salkımsöğüt Yayınları.
• Özkök, K. (2015), Takdim, Seyyid Ebu’l-Hüdâ es Sayyâdî, Rifai-Sayyâdî Seyyidleri, İstanbul: Revak Kitabevi,1-10.
• Rifai, K. (2015), Seyyid Ahmed Er Rifai, 2, İstanbul: Cenan Eğitim, Kültür, Sağlık Vakfı Neşriyatı.
• Sarıkoyuncu, A. (2010), Atatürk Din ve Din Adamları, 10, Ankara: Türkiye Diyanet Yayınları.
• Şen, S. (2012), Orta Asya’nın İlk Türk-İslâm Metinlerinde Kadim Gelenekten İslâmî Döneme Din Algısı: ‘Türk Tanrısı’ndan ‘Tanrı’nın Türkleri’ne” (Ed. Muhammet Savaş Kafkasyalı) Orta Asya’da İslam, Temsilden Fobiye, Türk’ün Tanrısından, Tanrının Türk’üne, Cilt II, 728. Güzel, H. vd. (2002), Türkler Ansiklopedisi C. 21, s. 2.
• Uludağ, S. (1989), Ahmediyye, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi,C: 2, s.171.
• Yılmaz, M. (1999),Tarihî Seyri İçinde Bulgaristan Türklerinin Durumu ve Türkiye’nin Bölge Türklerine Yönelik Politikaları, Bilig, 61-65.
• Yıldırım, M. (2015), Son Osmanlı Mersiyehânı Sebilci Hüseyin (Okurlar) Efendi’nin Bestelerindeki Tavır Özellikleri, Ankara: Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Yücebilgiç, T. (2020), Çağdaş Alperenlerden Osman Hâdî (Yücebilgiç) Efendi’nin Hayatı ve Dini - Tasavvufi Görüşleri, İstanbul: Üsküdar Üniversitesi, Tasavvuf Enstitüsü.
• Zürcher, E. (2000), Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, çev. Yasemin Saner Gönen, İstanbul: İletişim Yayınları.