EVALUATION OF PRIMARY SCHOOL ADMINISTRATORS' SELF-EFFICACY LEVELS AND SCHOOL LEADERSHIP PRACTICES

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 3, 640 - 657, 30.09.2023

Serdal Işıktaş , Kübra Özsat , Hülya Şenol , Recep Abakan

https://doi.org/10.47525/ulasbid.1294641

Öz

The aim of this study is to evaluate the self-efficacy levels and school leadership practices of school administrators working in primary schools affiliated to the TRNC Ministry of National Education and Culture. The universe of the research consists of teachers and school administrators working in primary schools affiliated to the Ministry of National Education and Culture, Primary Education Department in the 2020-2021 academic year. The Universe of the research consists of 90 primary school, 1717 primary school teachers and 186 administrators. A total of 400 individuals, 350 teachers and 50 school administrators, were included in the study, selected by randomized sampling method. The data were collected through the survey consisting of Demographic Information Form, the Self-Efficacy Perception Scale and the School Leadership Scale. Both groups were given the Demographic Information Form prepared by the researchers, and the Administrator Self-Efficacy Perception Scale was presented to the school administrators, and the School Leadership Scale was presented to the teachers. SPSS 25 package program was used for statistical analysis of the data. Kruskal-Wallis H and Man Whitney-U tests were used to analyze the data. The analysis of data showed that the self-efficacy perceptions of the administrators were high. In the study, it was determined that there was no statistically significant difference between the self-efficacy perceptions of the administrators and the variables of gender, working time at the school, and the task variables, while the difference between the education level and the scores obtained from the Ethical Self-Efficacy sub-dimension in the Administrator Self-Efficacy Scale was statistically significant; It has been determined that the Ethics sub-dimension scores of the managers with a graduate degree are higher than those with a bachelor's degree. However, in the study, it was found that the self-efficacy levels of the managers differed according to their seniority in management; It was revealed that the scores of the administrators with low seniority from the Psychological Self-Efficacy sub-dimension in the Administrator Self-Efficacy Scale were higher than the school administrators with high seniority. The school leadership practices of the administrators were examined according to the opinions of the teachers and it was concluded that the school leadership scores of the administrators were high in the dimensions of support, cooperation and openness. In the study, it was also determined that there was no statistically significant difference between the gender, faculty graduated, tenure at the school, branch and seniority variables, and the school leadership scores of the administrators. It has been determined that scores of the teachers with a graduate education level from the school leadership scale are higher than the teachers with a bachelor's degree. It is important to organize in-service training courses in order to increase the self-efficacy perceptions of managers. It will be beneficial for both teachers and administrators to implement the necessary incentive programs for teachers and administrators to develop themselves professionally by the Ministry of National Education.

Anahtar Kelimeler

Primary School, Leadership, Teacher, School leadership, School administration, Self-efficacy

İLKÖĞRETİM YÖNETİCİLERİNİN ÖZ-YETERLİK DÜZEYLERİ İLE OKUL LİDERLİK UYGULAMALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Bu çalışmanın amacı KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığına bağlı ilköğretim okullarında görev yapan okul yöneticilerinin öz-yeterlik düzeyleri ile okul liderlik uygulamalarını değerlendirmektir. Araştırmanın evrenini KKTC’de Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı İlköğretim Dairesi’ne bağlı ilköğretim okullarında 2020-2021 eğitim yılında görev yapan öğretmenler ve okul yöneticileri oluşturmaktadır. Çalışmaya randomize örneklem yöntemi ile seçilen 350 öğretmen ve 50 okul yöneticisi olmak üzere toplam 400 birey dahil edilmiştir. Çalışmada elde edilen veriler Kişisel Bilgi Formu, Öz-yeterlik Algısı Ölçeği ve Okul Liderliği Ölçeği aracılığıyla toplanmıştır. Her iki gruba araştırmacılar tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu verilmekle birlikte okul yöneticilerine yanıtlamaları için Yönetici Öz-yeterlik Algısı Ölçeği, öğretmenlere ise Okul Liderliği Ölçeği sunulmuştur. Verilerin istatistiksel çözümlenmesinde SPSS 25 paket programından yararlanılmıştır. İstatistiki yöntemlerden Kruskal-Wallis H ve Man Whitney-U testleri kullanılmıştır. Analizler sonucunda elde edilen bulgular incelendiğinde yöneticilerin öz-yeterlik algılarının yüksek olduğu görülmüştür. Çalışmada yöneticilerin öz-yeterlik algıları ile cinsiyet, görev yaptığı okuldaki çalışma süresi ve görev değişkenleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmadığı tespit edilirken eğitim düzeyi ile Yönetici Öz Yeterlilik Algısı Ölçeğinde bulunan Etik Öz Yeterlilik alt boyutundan alınan puanlar arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu; Lisansüstü mezunu olan yöneticilerin Etik alt boyut puanlarının lisans mezunu olanlara göre daha yüksek olduğu saptanmıştır. Bununla birlikte çalışmada yöneticilerin yöneticilikteki kıdemlerine göre öz yeterlik düzeylerinin farklılaştığı; kıdemi düşük olan yöneticilerin Yönetici Öz Yeterlilik Algısı Ölçeğinde bulunan Psikolojik Öz Yeterlik alt boyutundan aldıkları puanların kıdemi yüksek olan okul yöneticilerine kıyasla daha yüksek olduğu ortaya çıkarılmıştır. Çalışmada öğretmen görüşlerine göre yöneticilerin okul liderlik uygulamaları incelenmiş ve yöneticilerin okul liderlikleri puanlarının destek, işbirliği ve açıklık boyutlarında yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmada ayrıca öğretmenlerin cinsiyet, mezun olunan fakülte, okuldaki görev süresi, branş ve kıdem değişkenleri ile yöneticilerin göstermiş oldukları okul liderlikleri puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmadığı tespit edilirken öğretmenlerin eğitim düzeyleri farklılaştıkça yöneticilerin algılanan okul liderlikleri puanlarının da farklılaştığı; eğitim düzeyi lisansüstü olan öğretmenlerin yöneticilerin göstermiş oldukları okul liderlikleri puanlarının lisans mezunu olan öğretmenlere göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Yöneticilerin öz-yeterlik algılarının arttırılması adına hizmet içi eğitim kurslarının düzenlenmesi önemlidir. MEB tarafından öğretmen ve yöneticilerin kendilerini mesleki açıdan geliştirebilmeleri için gerekli teşvik programlarının uygulanması hem öğretmenler hem de yöneticiler için faydalı olacaktır.

Anahtar Kelimeler

İlkokul, Liderlik, Öğretmen, Okul liderliği, Okul yöneticiliği, Öz-yeterlik

Kaynakça

• Acat, M. B., Özyurt, O., & Karadağ, E. (2011). İlköğretim okul müdürlerinin mevzuat görevleri öz-yeterlilik düzeylerinin değerlendirilmesi. Education Sciences, 6(1), 605-620.
• Aksoy, E., & Işık, H. (2008). İlköğretim okul müdürlerinin öğretim liderliği rolleri. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(19), 235-249.
• Arıcı, M. (2019). Okul yöneticilerinin kişilik özelliklerinin duygusal zekâları ve öz-yeterlikleri açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Aunga, D. A. ve Masare, O. (2017). Effect of leadership styles on teacher’s performance in primary schools of Arusha district Tanzania. International Journal of Educational Policy Research and Rewiev, 4(4), 45-52.
• Avcı, A. (2015). Öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin liderlik stilleri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 12-2(24), 161-189.
• Aylar, F. & Aksin, A. (2011). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öz-yeterlilik inanç düzeyleri ve problem çözme becerileri üzerine bir araştırma (Amasya örneği), Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 299-313.
• Baltacı, A. (2017). Okul müdürlerinin öz-yeterlik algıları ve mesleğe yönelik tutumları arasındaki ilişki. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 35-6. doi: 10.29065/usakead.306507.
• Baltacı, A. (2020). Yönetici öz yeterlik algısı ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Karamanoğlu Mehmetbey Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2 (1), 8-16. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ukmead/issue/55651/673912
• Balyer, A. (2013). Okul müdürlerinin öğretimin kalitesi üzerindeki etkileri. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 19(2), 181-214.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. NewYork: Freeman.
• Bandura, A. (2001). Social cognitive theory: An agentic perspective. Annual Review of Psychology, 52, 1-26. Bass,
• B. M. ve Avolio, B. J. (1994). Improving organizational effectiveness through transformational leadership. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Beycioğlu, K. (2009). İlköğretim okullarında öğretmenlerin sergiledikleri liderlik rollerine ilişkin bir değerlendirme (Hatay ili örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Beycioğlu, K., Özer, N., Uğurlu, C. T., & Köybaşı, F. (2018). Okul liderliği ölçeği (OLÖ) geçerlik ve güvenirlik çalışması. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 21-42.
• Bümen, N. T., & Özaydın, T. E. (2013). Adaylıktan göreve öğretmen özyeterliği ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlardaki değişimler. Eğitim ve Bilim, 38(169).
• Champoux, J. E. (2016). Organizational behavior: Integrating individuals, groups, and organizations. New York: Routledge.
• Creswell, J. (2014). Research Desing: Qualitative, Quantitative and Mixed Methods Approaches. Uniden States Of America: Sage Puplications.