TÜRKÇE ÖĞRETİMİ BAĞLAMINDA HASAN LÂTİF SARIYÜCE’NİN ŞİİRLERİ

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 3, 568 - 588, 02.10.2024

Cahide Taşdelen

https://doi.org/10.47525/ulasbid.1473261

Öz

Türkçe öğretimi; Türk dilinin zenginlikleri, birikimleri, yapısı, kültürel değerleri gibi birçok alanı kapsar. Bu yönüyle temel beceriler olarak tanımlanan dinleme, konuşma, okuma ve yazma Türkçe öğretiminde ön plana çıkar. Türkçe derslerinde izlenecek yolların genel çerçevesini Türkçe Öğretim Programı (MEB, 2019) çizer. Bu programla birlikte ilkokul ve ortaokullarda işlenecek Türkçe derslerinin niteliği ve kazanımları açıkça belirlenmiştir. Türkçe dersi öğretim programında metin türleri üç ana başlık altında toplanmıştır: Bilgilendirici metinler, hikâye edici metinler ve şiir. Bu temel başlıkların altında şiir türüne her kademede yer verdiği görülür. Her yaş seviyesine göre uygun şiirlerin kullanılması ve oluşturulması çocuk edebiyatı açısından önemlidir. Dönemine uygun şiirlerle karşılaşan çocuğun fiziksel ve ruhsal gelişimi olumlu desteklenir. Çocuğun hayal dünyasını ve estetik algısını olumlu etkileyen şiir, eğlendirirken öğreten bir kimlik taşımaktadır. Bu çalışmada Hasan Lâtif Sarıyüce’nin çocuklar için kaleme aldığı üç şiir kitabı incelenerek çocuk dünyasına uygunluğunun değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. İncelenen şiirlerin Türkçe öğretiminde kullanılabileceği alanlar üzerinde durulmuştur. Araştırma sonucunda Hasan Lâtif Sarıyüce’nin şiirlerinden Türkçe öğretiminde materyal olarak faydalanılabileceği, bu şiirlerin ilkokul ve ortaokul Türkçe dersi kitaplarında uygun tema başlıkları altında işlenebileceği saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hasan Lâtif Sarıyüce, Türkçe Öğretimi, Çocuk, Şiir

HASAN LÂTIF SARIYÜCE’S POEMS IN THE CONTEXT OF TURKISH LANGUAGE TEACHING

Öz

Turkish language teaching encompasses various aspects, including the richness, accumulation, structure, and cultural values of the Turkish language. Basic skills such as listening, speaking, reading, and writing are emphasized in the teaching of Turkish. The Turkish Curriculum (2019) outlines the general framework for the approaches to be followed in Turkish lessons. This program clearly defines the nature and objectives of Turkish lessons to be taught in primary and secondary schools. The curriculum categorizes text types under three main headings: informative texts, narrative texts, and poetry. Poetry is included at every educational level within these categories. Using and creating appropriate poems for all age levels is significant for children's literature, as it supports the physical and mental development of children who encounter age-appropriate poems. Poetry, which positively influences children's imagination and aesthetic perception, serves as an educational tool that also entertains. This study aims to evaluate the suitability of Hasan Lâtif Sarıyüce’s three poetry books written for children. The document analysis method was used in the research. The study highlights the areas where these poems can be utilized in Turkish language teaching. The findings indicate that Hasan Lâtif Sarıyüce’s poems can be effectively used as material in Turkish language teaching and can be integrated into primary and secondary school Turkish course books under appropriate themes.

Anahtar Kelimeler

Hasan Lâtif Sarıyüce, Turkish Teaching, Child, Poetry

Kaynakça

• Açık Önkaş, N. (2009). Çocuk edebiyatı kitaplarında şiirin yeri. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (İLKE), (23), 1-12.
• Aksan, D. (2016). Şiir dili ve Türk şiir dili. (2. Baskı), Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Alabay Yolcu, T. (2019). Hasan Lâtif Sarıyüce’nin Anadolu masallarının eğitsel değerler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzincan.
• Aldı, M. (2014). Bizim çok güzel bir masal dilimiz var. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi Çocuk ve İlk Gençlik Dönemi Edebiyatı Özel Sayısı. 107 (756), 248-252.
• Artun, E. (2009). Ortak Türk kültürü ürünlerinin çocuk edebiyatına katkıları. 1-8. Erişim adresi https://turkoloji.cu.edu.tr (Erişim tarihi: 18.12.2023).
• Bolat, Y. (2016). Sosyal değerleri ve değerler eğitimini anlamak. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. (29), 322-348.
• Çolak, M. T. (2022). Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki şiirlerin çocuğa görelik ilkeleri açısından incelenmesi ve tavsiye şiirler seçkisi (Yüksek lisans tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı, Samsun.
• Dilçin, C. (2013). Örneklerle Türk şiir bilgisi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Güleryüz, H. (2002). Yaratıcı çocuk edebiyatı. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Mangır, M. (2012). İlköğretim 5. sınıf Türkçe ders kitabındaki deyim varlığının öğrencilerin alıcı söz varlığına katkısı. Turkish Studies, 7/(4), 2371-2385.
• Sarıekiz, H. (2023). Hasan Latif Sarıyüce’nin çocuk şiirlerinin çocuk edebiyatı ve Türkçe öğretimi bakımından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Anabilim Dalı, Afyonkarahisar.
• Sarıyüce, H. L. (1975). Çocuk ve şiir. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Sarıyüce, H. L. (1999). Çocuklara şiirler. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Sarıyüce, H. L. (2006). Çocuklara şiirler. İstanbul: Nehir Yayınları.
• Sever, S. (2019). Çocuk edebiyatı ve okuma kültürü. (3. Baskı), Ankara: Tudem Yayın Grubu.
• Şahin, F. (2019). Hasan Lâtif Sarıyüce’nin Roman ve Hikâyelerinin Değerler Eğitimi Bağlamında İncelenmesi (Yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkçe Eğitimi Anabilim Dalı, Türkçe Eğitimi Bilim Dalı, Kayseri.
• Şirin, M. R. (2000). 99 soruda çocuk edebiyatı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Şimşek, T. (Ed.) (2012). Kuramdan uygulamaya çocuk edebiyatı el kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Kasımoğlu, H. (2019). Hasan Latif Sarıyüce. Erişim adresi https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/sariyuce-hasan-latif (Erişim tarihi: 17.12.2023).
• Tanpınar, A. H. (1977). Edebiyat üzerine makaleler. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Türkçe dersi öğretim programı. (2019). Ankara: T.C. Millî Eğitim Bakanlığı.
• Türkçe sözlük .(2009). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Uslupehlivan, E. (2018). Hasan Latif Sarıyüce'nin çocuk romanlarında değer eğitimi ve söz varlığı (Yüksek lisans tezi). Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkçe Eğitimi Anabilim Dalı, Uşak.