KANT’IN EĞİTİM FELSEFESİNDE TALİM VE TERBİYE KAVRAMLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 1, 99 - 110, 30.03.2025

Feysel Taşçıer

https://doi.org/10.47525/ulasbid.1613469

Öz

Bu incelemede, Immanuel Kant’ın eğitim felsefesinde başat bir yere sahip olan talim ve terbiye kavramları analiz edilmektedir. Kant, eğitimi hem bireyin potansiyelini gerçekleştirmesi hem de toplumsal düzenin ahlaki temeller üzerinde inşası için bir araç olarak görmüştür. Ona göre, talim bireye bilgi ve beceri kazandırma sürecini ifade ederken terbiye ahlaki değerlerin ve karakterin geliştirilmesiyle ilgilenir. Kant, bu iki süreci birbiriyle uyum içinde işlemeyen bir eğitim anlayışının bireyin özgürleşmesini engelleyeceğini bunun da toplumun ahlaki düzenini zedeleyip olumsuz etkileyeceğini savunmuştur.
Çalışma, Kant’ın eğitim anlayışındaki bu iki kavramın rolünü inceleyerek, onların modern eğitim teorileri ve uygulamalarına nasıl ışık tuttuğunu da kısaca değerlendirmektedir. Tartışılmaz bir gerçek olarak eğitim, daha “iyi” hayat arayışı için insanlık tarihinin en etkili araçlarından biri olagelmiştir. Bu yönüyle günümüzde insanlığın karşılaştığı problemlerin temelinde eğitimin çözümler geliştirebileceği düşüncesi temellendirilmeye çalışılmıştır. Savımız Kant’ın eğitim anlayışının çağdaş eğitime ve içinde bulunduğumuz sorunlara önemli eleştirel çözüm ve öneriler sunduğu düşüncesinden hareket etmektedir.

Anahtar Kelimeler

talim, terbiye, insan, eğitim felsefesi, Immanuel Kant

A STUDY ON THE CONCEPTS OF INSTRUCTION AND TRAINING IN KANT'S PHILOSOPHY OF EDUCATION

Öz

This study analyzes the concepts of instruction (talim) and moral education (terbiye), which hold a central place in Immanuel Kant’s philosophy of education. Kant viewed education as a means not only for individuals to realize their potential but also for establishing the moral foundation of societal order. According to him, ‘talim’ refers to the process of imparting knowledge and skills, while ‘terbiye’ focuses on the development of moral values and character. Kant argued that an educational system failing to harmonize these two processes would hinder the individual's path to freedom, thereby undermining the moral fabric and stability of society. The study examines the role of these two concepts in Kant’s philosophy of education and briefly evaluates how they illuminate modern educational theories and practices. Throughout history, education has been a powerful tool in humanity's pursuit of a “better” life. In this regard, the study explores the idea that education can provide solutions to the fundamental challenges facing humanity today. This argument is based on the belief that Kant’s philosophy of education offers critical insights and meaningful solutions to contemporary educational challenges.

Anahtar Kelimeler

instruction, Immanuel Kant, Philosaphy of education, human, moral education

Kaynakça

• Clarken, R. H. (2006). “Wholistic Education: Toward a Definition and Description”, The 2006 Annual Meeting of the American Educational Research Association. San Francisco.
• Dewey, J. (1916). Democracy and Education: An Introduction to the Philosophy of Education. New York: Macmillan.
• Ferrer, F. (1908). The Modern School. New York: Putnam.
• Kant, I. (1803). Über Pädagogik [On Education]. (Trans. Annette Churton). Boston: D.C. Heath & Co.
• Kant, I. (1781). Critique of Pure Reason. (Trans. Norman Kemp Smith). London: Macmillan.
• Kant, I. (1788). Critique of Practical Reason. (Trans. Mary Gregor). Cambridge: Cambridge University Press.
• Kant, I. (1790). Critique of Judgment. (Trans. Werner S. Pluhar). Indianapolis: Hackett Publishing Company.
• Kant, I. (1785). Grundlegung zur Metaphysik der Sitten [Groundwork of the Metaphysics of Morals]. (Trans. Mary Gregor). Cambridge: Cambridge University Press.
• Nussbaum, M. C. (1997). Cultivating Humanity: A Classical Defense of Reform in Liberal Education. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Kant, I. (2018). Eğitim Üzerine. (Çev. Emre Bekman). İstanbul: İz Yayıncılık.
• Kant, I. (1992). “An Answer to the Question: What is Enlightenment?”, Translation: Ted Humphrey, Hackett Publishing.
• Kohlberg, L. (1969). Handbook of Socialization Theory and Research, D. A. Goslin (ed.), “Stage and Sequence: The Cognitive – Development Approach to Socialization page.. 347 - 480. Rand McNally.
• Piaget, J. (1952). “The Origins of Intelligence ın Children”, Translation: Margaret Cook, New York: International Universities Press.
• Reboul, O. (1991). Eğitim Üzerine, (çev. Işın Gürbüz). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Rousseau, J.-J. (1762). Émile ya da Eğitim Üzerine. (Çev. V. Günyol). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Sartre, J. P. (2005). Varoluşçuluk, (çev. A. Bezirci). İstanbul: Say Yayınları.