THE PHENOMENON OF TRADITIONALISM IN TURKISH FOLK DANCES CARRIED FROM THE FIELD TO THE STAGE WITHIN THE SCOPE OF TURKISH FOLK DANCES DEPARTMENTS OF CONSERVATORIES

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 2, 559 - 569, 30.06.2025

Kübra Bozkurt , Umut Erdoğan

https://doi.org/10.47525/ulasbid.1692327

Öz

Folk dances are also an important tool in transferring a society's cultural memory. Today, the fact that staging is at the forefront of the concern for aesthetic perception and its effects on folk dances brings about the discussion of whether the folk dances carried from the field to the stage are based on tradition. This study analyzes what conservatories pay attention to, what priorities they act with, and how the practice is carried out while transferring folk dances from the field to the stage. The research was conducted using an in-depth interview, one of the qualitative research methods. The research group consists of 4 choreographers and artistic directors who are specialized and prominent in the field, working at Ege University State Conservatory of Turkish Music, Sakarya University State Conservatory of Turkish Music, Istanbul Technical University State Conservatory of Turkish Music, and Gaziantep University State Conservatory of Turkish Music Turkish Folk Dances department in the 2024-2025 academic year. Within the scope of the data obtained from the research, it was stated that traditionalism was tried to be preserved in the staging process of folk dances. However, originality was compromised due to aesthetic and fictional requirements. In addition, it has been stated that these adaptations contribute positively to cultural continuity and may negatively affect the original structures due to external interventions. As a result, for traditional folk dances to preserve their meaning on the stage, cultural context and movements should be included in the training and presentation processes.

Anahtar Kelimeler

Folk dances , Tradition , Staging.

KONSERVATUVARLARIN TÜRK HALK OYUNLARI BÖLÜMLERİ KAPSAMINDA ALANDAN SAHNEYE TAŞINAN TÜRK HALK DANSLARINDA GELENEKSELLİK OLGUSU

Öz

Halk dansları, bir toplumun kültürel belleğinin aktarılmasında da önemli bir araçtır. Günümüzde, halk danslarında estetik algı kaygısı ve etkileriyle sahnelemenin ön planda olması, alandan sahneye taşınan halk danslarının, gelenekselliğe dayalı olup olmadığı tartışmasını beraberinde getirmektedir. Bu araştırmada, konservatuvarların, halk danslarını alandan sahneye taşırken nelere dikkat ettiği, hangi önceliklerle hareket ettiği ve uygulamanın nasıl yapıldığı incelenmiştir. Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden derinlemesine görüşme tekniği ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma grubunu, 2024-2025 akademik yılında Ege Üniversitesi Devlet Türk Müziği Konservatuvarı, Sakarya Üniversitesi Devlet Konservatuvarı, İstanbul Teknik Üniversitesi Türk Müziği Devlet Konservatuvarı ve Gaziantep Üniversitesi Türk Müziği Devlet Konservatuvarı Türk Halk Oyunları bölümünde görev yapan, alanda uzmanlaşmış ve öne çıkmış 4 koreograf ve sanat yönetmeni oluşturmaktadır. Araştırmadan elde edilen veriler kapsamında, halk danslarının sahneleme sürecinde gelenekselliğin korunmaya çalışıldığı ancak estetik ve kurgusal gereksinimler nedeniyle özgünlükten ödün verildiği ifade edilmiştir. Ayrıca, bu uyarlamaların kültürel sürekliliğe hem olumlu katkılar sağladığı hem de özgün yapılar üzerinde dış müdahaleler nedeniyle olumsuz etkiler yaratabileceği belirtilmiştir. Sonuç olarak geleneksel halk danslarının sahnede anlamını koruyabilmesi için, hareketlerin yanı sıra kültürel bağlamın da eğitim ve sunum süreçlerine dahil edilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Halk dansları , Geleneksellik , Sahneleme.

Kaynakça

• Altun, R. Ö. (2019). Türk halk oyunlarında doğaçlama ve kurgu ikilemi. Ahenk Müzikoloji Dergisi, 5, 1-14.
• Bor, O. (2022). Gelenekselli̇k ve modernli̇k arasında gençli̇k: bi̇ngöl üni̇versi̇tesi̇ öğrenci̇leri̇ üzeri̇ne bi̇r çalışma [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Fi̇rat Üni̇̇versi̇̇tesi̇̇ Sosyal Bi̇̇li̇̇mleri̇̇ Ensti̇̇tüsü, Elazığ.
• Boyce, C., & Neale, P. (2006). Conducting in-depth interviews: A guide for designing and conducting in-depth interviews for evaluation input (Vol. 2). Watertown, MA: Pathfinder international.
• Creswell, J. W. (2015). Nitel araştırma yöntemleri beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (2. Baskı). (Çeviri Editörleri: M. Bütün ve S. B. Demir), Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Elcik, P. (2009). "Ekin" gösterileri örneğinde halk danslarının gösteri danslarına dönüştürülmesinde sahne etmenlerinden yararlanma biçimleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir.
• Eralp, A. H. (2022, Ekim). Kütahya zeybek alayı. (Anekdot).
• Havi̇land, W. A. (2002). Kültürel antropoloji. İnanç H. ve Çiftçi S. (Çeviren). Kaknüs Yayınları.
• Koca, C. (2017). Spor bilimlerinde nitel araştırma yaklaşımı. Spor Bilimleri Dergisi, 28(1), 30- 48.
• Kurt, B. (2013, Ocak). Geleneksel danslar, sahne ve değişen estetik. Mi̇mesi̇s Dergi̇. https://www.mimesis-dergi.org/2013/01/geleneksel-danslar-sahne-ve-degisen-estetik/
• Muradova, T. (2024). Azerbaycan kadın halk danslarının sahne icrasında imaj sorununun çözümü. Eurasian Journal of Music and Dance, 25, 322-332. doi: 10.31722/ejmd.1414699
• Nahachewsky, A. (1995). Participatory and presentational dance as ethnochoreological categories. Dance Research Journal, 27(1), 1-15. New York: Congress on Research in Dance.
• Nahachewski, A. (2001). Ukrainian dance: A cross-cultural approach. McFarland & Company.
• Oltmann, S. M. (2016). Qualitative interviews: A methodological discussion of the interviewer and respondent contexts. Qualitative Social Research, 17(2), 1-16.
• Öztelli, C. (1975). Bektaşi Gülşenî şiirleri. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (M. Bütün ve S. B. Demir, çev.). Ankara: Pegem Akademi.
• Tura, Y. (2000). Türk halk müziği ve problemleri. İstanbul: Pan Yayıncılık.
• Uzunkaya, E. (2016). Türk halk danslarının millileşme ve sahnelenme aşamasında modarnizasyon çabaları ve değişim süreci. Eurasian Art & Humanities Journal, 4, 18-25. doi: 10.17740/eas.art.2016‐V4‐02
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.