Köylere Hizmet Götürme Birliklerinin Yapısı ve Kırsal Kalkınma İle İlişkisi

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 2, 18 - 36, 23.12.2024

Gülnur Ataklı Demiralp

Öz

Ülkemizde dağınık bir şekilde çok sayıda kırsal yerleşim yerinin bulunması, buralara yol, su, elektrik telefon, sağlık tesisi, eğitim tesisi gibi temel altyapı hizmetlerinin götürülmesini zorlaştırmaktadır. Bu zorluk mahalli birlikler aracılığı ile kırsal kalkınmanın gerçekleştirilmesinde itici bir güç oluşturmuştur. Bu çalışma mahalli idare birliklerinin hizmet birimi kapsamında yer alan Köylere Hizmet Götürme Birliklerinin, kurumsal örgütlenmeye giden sürecini, yasal dayanağını, idari ve mali yapısını, işleyişini, görevlerini ve kırsal kalkınmadaki rolünü incelemeye yönelik olarak yapılmıştır. Köylere Hizmet Götürme Birlikleri, köylerin yollarını, içme suyu, kanalizasyon ve benzeri altyapı hizmetlerini yapmak ve yaptırmak üzere ilçe düzeyinde oluşturulmuş yapılardır. Köylere Hizmet Götürme Birliği modeli ile köylerin hizmet beklentilerine yerinde, hızlı ve uygun çözümler sunulması; yapılacak hizmetlerin rasyonel bir şekilde tespit edilmesi; bütünlük içinde değerlendirilmesi ve sonuçlandırılması hedeflenmiştir. Köylere Hizmet Götürme Birlikleri köylerin altyapısının geliştirilmesi bağlamında etkin hizmetler vermekte ve kırsal kalkınmanın gerçekleştirilmesinde aktif rol oynamaktadır. Bu birlikler düzenlenen yasal zemin ve gerçekleştirilen projelerle, kendi gelirlerini merkezi yönetimin sağladığı yardımlarla birleştirerek, yerinde, etkili, verimli ve hızlı bir şekilde çözümler sunabilmektedir. Köylere Hizmet Götürme Birliğinin çalışmaları kırsal kalkınmanın gerçekleşmesine önemli bir yer teşkil etmektedir ve kırsal kalkınmada bir aracı rolü üstlenmektedir. Bu rolün daha da güçlendirilmesi ile Köylere Hizmet Götürme Birlikleri tarafından ağırlıklı olarak altyapı ve bina yatırımları şeklinde sağlanan katkının, ekonomik, sosyal ve kültürel alanda da artırılabileceği değerlendirilmektedir. Kırsal kalkınma için altyapı çalışmaları önemli ancak yeterli değildir. Köylere Hizmet Götürme Birliklerinin çalışmalarına ekonomik, sosyal ve kültürel bileşenlerin eklenmesiyle bu birliklerin kırsal kalkınmaya olan katkısının artacağı değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kamu Yönetimi, Kırsal Kalkınma, Mahalli İdare Birlikleri, Köylere Hizmet Götürme Birliği, KÖYDES

Structure of Village Service Unions and Relationship with Rural Development

Öz

The presence of a large number of rural settlements in a scattered manner in our country makes it difficult to provide basic infrastructure services such as roads, water, electricity, telephone, health facilities, educational facilities to these places. This difficulty has formed a driving force in the realization of rural development through local unions. This study was conducted to examine the process of institutional organization, legal basis, administrative and financial structure, functioning, duties and role of Village Service Unions, which are within the scope of the service unit of local government unions, in rural development. Village Service Delivery Unions are structures created at the district level to make and make roads, drinking water, sewerage and similar infrastructure services for villages. By providing on-site, fast and appropriate solutions to the service expectations of villages with the Village Service Union model; determining the services to be performed in some way; it is aimed to be evaluated and finalized in its entirety. Village Service Delivery Unions provide effective services in the context of the development of the infrastructure of villages and play an active role in the realization of rural development. These unions are able to provide solutions on-site, effectively, efficiently and quickly by combining their own income with the assistance provided by the central government with the legal grounds organized and projects implemented. The work of the Union for Providing Services to Villages constitutes an important place in the realization of rural development and plays an intermediary role in rural development. It is evaluated that by further strengthening this role, the contribution provided by the Village Service Unions, mainly in the form of infrastructure and building investments, can also be increased in the economic, social and cultural fields. Infrastructure works for rural development are important but not sufficient. It is evaluated that by adding economic, social and cultural components to the work of Village Service Unions, the contribution of these unions to rural development will increase.

Anahtar Kelimeler

Public Administration, Rural Development, Local Government Unions, Village Service Unions, KOYDES

Kaynakça

• 442 Sayılı Köy Kanunu. (1924, 18 Mart). Resmî Gazete (Sayı: 68). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.442-20130712.pdf. Erişim Tarihi: 10.01.2023
• 1580 Sayılı Belediye Kanunu. (1930, 14 Nisan). Resmî Gazete (Sayı: 1471). http://www.mku.edu.tr/files/200-a5f3980a-2402-4a4a-96b8-7ced2a07631e.pdf. Erişim Tarihi: 03.01.2023.
• 5355 Sayılı Mahalli İdare Birlikleri Kanunu. (2005, 26 Mayıs). Resmî Gazete (Sayı: 25842). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5355.pdf. Erişim tarihi:05.01.2023
• Arıkboğa, E. 2017. Yerel Yönetim Birlikleri Üstüne. Şehir ve Toplum, 8, 77-87.
• Arslan, Y. 2003. Köylere Hizmet Götürme Birlikleri, Problemleri ve Çözüm Önerileri. Türk İdare Dergisi, 438, 209-223.
• Aydemir, C. (2013). Türkiye’de İşgücü Yapısı, İşsizlik ve Kırsal Alan. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(1), 115-138.
• Bakırcı, M. 2007. Türkiye'de Kırsal Kalkınma, Kavramlar, Politikalar, Uygulamalar, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Batuhan, T. (2022). Türkiye’de Kırsal kalkınma Politikaları, Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
• Bozlağan, R. ve Demirkaya, Y. (2008). Türkiye’de Yerel Yönetimler, 1. Baskı, Nobel Basımevi, Ankara.
• Bütçe Kanunu Teklifi (2022). https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2021/10/2022_Yili_Merkezi_Yonetim_Butce_Kanunu_Teklifi_ve_Bagli_Cetveller.pdf. Erişim Tarihi: 11.01.2023.
• Can, M. ve Esengün, K. (2007). Avrupa Birliği kırsal kalkınma programlarının Türkiye’nin kırsal kalkınması açısından incelenmesi: SAPARD ve IPARD örneği. Journal of Agricultural Faculty of Gaziosmanpaşa University (JAFAG), 2007(2), 43-56.
• Canpolat, H. (1998). Cumhuriyetin 75. Yılında Rakamlarla Mahalli İdarelerimiz, Mahalli İdareler Gn. Müd., Ankara.
• Çelik, Z. (2005). Planlı dönemde Türkiye’deki kırsal kalkınma politika ve uygulamaları üzerine bir değerlendirme. Planlama Dergisi, 2 (32), 61-71.
• Çetin, Z. Ö. (2020). Köylerin Kalkınması Sorunsalında Köylere Hizmet Götürme Birliklerinin Önemi: Uşak Banaz İlçesi Köylere Hizmet Götürme Birliği Örneği. Turkish Studies- Economics, Finance.
• Çiftçi, S. ve Aydınlı, H. (2015). Türkiye’de Kır-Kent Kavramlarının Değişen Niteliği ve Mevzuatın Sürece Etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(54). Politics, 15(4).
• Diraor, B. M. (2008). Katılım Öncesi AB Fonları ve Kırsal Kalkınma- Fırsatlar, Sorunlar ve Türkiye İçin Öneriler. DPT Uzmanlık Tezleri, Yayın No:2764, Ankara.
• Doğan, H. H. (2019). Türkiye’de Kalkınma Planlarının Kırsal Yerleşme Düzenine Yaklaşımları. Kırsal Kalkınma ve Kooperatifçilik (Editörler Ayşegül Mengi ve Deniz İşçioğlu).
• Geray, C. (1974). Planlı Dönemde Köye Yönelik Çalışmalar, TODAİE Yayınları, Ankara.
• Geray, C. (1975). Türkiye’de Kırsal Yerleşme Düzeni ve Köy Kent Yaklaşımı. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 70(1): 45, 49, 65
• Geray, C. (1999), İşlendirme Açısından Kırsal Gelişme Yöneltilerimiz, AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 54/2, Nisan- Haziran, ss. 61-100.
• Gönül, M. (1977). Yerel Yönetim Birlikleri, TODAİE Yayınları, Ankara.
• Gül, K. V. (1965). Köy ve Mahalle İdaresi, Kardeş Matbaası, Ankara.
• Gülçubuk, B. (2005). “Kırsal Kalkınma”, İçinde (Ed. Prof. Dr. Fahri Yavuz) Türkiye’de Tarım, (ss.68-93), Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Aralık, 2005.
• Gündüzöz, İ. (2011). Kırsal Kalkınma Ekseninde Köydes Projesi ve Köy Reformu. Türk İdare Dergisi, 117.
• Gümgüm, Y.S.U. (2010). Türkiye’de kırsal kalkınma politikaları ve KÖYDES Projesi uygulaması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İller İdaresi Genel Müdürlüğü. (2023). https://www.icisleri.gov.tr/illeridaresi/birlikler. Erişim Tarihi: 17.01.2023.
• İnan, Z. Y. M. O. ve Konyalı Ö. Ü. S. (2021). Köydes ve Kırdes Projelerinin Kırsal Kalkınma Açısından Değerlendirilmesi. XV. Ibaness International Balkan And Near East Congress Series On Economics, Busines And Managementat: Plovdiv, Bulgaria.
• Kaldırım, F. (2012). Türkiye'de kırsal kalkınma politikaları: Yerel yönetimlere katkısı kapsamında KÖYDES Projesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kara, M. ve Görün, M. (2008). Kırsal Kalkınmada İl Özel İdarelerinin, Köylere Hizmet Götürme Birliklerinin ve İlçe Yönetimlerinin Rolü ve Bazı Uygulamalar. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13 (1), 411-433.
• Kara, M.ve Palabıyık H. (2005). Mahalli İdare Birlikleri Kanunu-Toplum Kalkınması ve Çanakkale Köy Birlikleri, Türk İdare Dergisi, Yıl: 78, Sayı: 450, ss. 95-115.
• Keleş, R. (1992). Yerinden Yönetim ve Siyaset, Cem Yayınevi, İstanbul.
• Keleş, R. (2002). Kentleşme Politikası, İmge Yayınevi, Ankara.
• Keleş, R. (2006). Yerinden Yönetim ve Siyaset, Genişletilmiş 5. Baskı, Cem Yayınevi, İstanbul.
• Keleş, R. (2009) Yerinden Yönetim ve Siyaset. 6. Baskı, Cem Yayınevi, İstanbul.
• Kongar, E. (1971). Toplum Kalkınması ve Toplum Örgütlenmesi, Amme İdaresi Dergisi, IV., Aralık 1971, S. 121- 123
• KÖYDES (2023). https://koydes.csb.gov.tr/. Erişim Tarihi: 16.01.2023.
• Nüfus Sayımı (1960). https://tr.wikipedia.org/wiki/1960_T%C3%BCrkiye_n%C3%BCfus_say%C4%B1m%C4%B1 . Erişim Tarihi: 15.01.2023.
• Ökten, Ş. ve Çeken, H. (2008). GAP Projesi'nin Türkiye'nin Kırsal Kalkınma Politikaları İçindeki Yeri ve Önemi. Tarım Ekonomisi Dergisi, 14(1 ve 2), 13-22.
• Özer, B. ve Tozak, E. (2017). Türkiye’de Kırsal Kalkınma ve Kırsal Kalkınma Politikaları. Bildiriler Kitabı, 47.
• Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Kırsal Kalkınma Özel İhtisas Raporu (DPT: 2522- ÖİK: 538, 2000), https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Kirsal-Kalkinma-OIK-Raporu.pdf. Erişim Tarihi: 17.01.2023.
• T.C. Anayasası. (1982, 9 Kasım). Resmî Gazete (Sayı: 17863). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2709.pdf. Erişim Tarihi: 17.01.2023.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (1963). Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, 1963- 1967. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/Kalkinma_Plani_Birinci_Bes_Yillik_1963-1967.pdf Erişim Tarihi: 18.09.2024.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2019). On Birinci Kalkınma Planı, 2019- 2023. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/On_Birinci_Kalkinma_Plani-2019-2023.pdf. Erişim Tarihi: 02.05.2024.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2024). On İkinci Kalkınma Planı 2024- 2028. 2024, http://onikinciplan.sbb.gov.tr/. Erişim Tarihi:02.05.2024.
• T.C. Kalkınma Bakanlığı (2018). On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023) Kırsal Kalkınma Özel İhtisas Komisyonu Raporu. https://www.sbb.gov.tr/wpcontent/uploads/2020/04/KirsalKalkinmaOzelIhtisasKomisyonuR aporu.pdf. Erişim Tarihi: 15.01.2024.
• Türkdoğan, O. (2006). Türkiye ‘de Köy Sosyolojisi. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• Sayın, D. (2000). Yerel yönetim birlikleri ve kavramsal, hukuksal sorunlar, Sayıştay Dergisi, Sayı:38, 103-127.
• Şengül, R. (2013). Köylere Hizmet Götürme Birliklerinin İşlevselliği Üzerine Bir Alan Araştırması: Bartın Örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 67-86.
• Ulusal Kırsal Kalkınma Stratejisi Duyurusu (2021). Tarım ve Orman Bakanlığı https://www.tarimorman.gov.tr/Duyuru/1372/Ulusal-Kirsal-Kalkinma-Stratejisi-_2021-2023_-Yayimlanmistir . Erişim Tarihi:18.01.2023.
• Yılmaz, H. (2016). 5355 Sayılı Kanun Işığında Yerel Yönetim Birlikleri: Kurumsal ve Yasal Bir İnceleme, Seçkin Yayıncılık.
• Yüksek Kurul Kararı (2022). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2006/03/20060301-21.htm , Erişim Tarihi: 16.01.2023.