TÜRKİYE’DE YENİLENEBİLİR ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİMİNİN BELİRLEYENLERİ

Yıl 2019, , 17 - 26, 25.10.2019

Özgür Uysal , Emriye Gümüş

https://doi.org/10.18092/ulikidince.495280

Öz

Bu çalışmanın amacı Türkiye’de yenilenebilir elektrik
enerjisi üretimine etki eden faktörleri araştırmaktır. Bu amaçla 1998-2014 yılları
arası Türkiye’nin yenilenebilir elektrik enerjisi üretimi, toplam elektrik
enerjisi tüketimi, toplam elektrik enerjisi tüketimi içerisinde yenilenebilir
enerji tüketiminin payı ve kişi başına Gayri Safi Yurt İçi Hâsıla yıllık büyüme
oranı verileri Dünya Bankası verilerinden elde edilmiştir. OLS tahmin modeli
kullanılarak yapılan analiz sonucunda Türkiye’de toplam elektrik enerjisi
tüketiminin, toplam elektrik enerjisi tüketimi içerisinde yenilenebilir enerji
tüketiminin payının ve kişi başına GSYH’nin yenilenebilir elektrik enerjisi
üretimine anlamlı ve pozitif yönde katkı sağladığı bulunmuştur. Yenilenebilir
elektrik enerjisi üretimi ile kişi başına GSYH büyüme hızı arasında pozitif
yönde çift yönlü nedensellik bulunmuştur. Dahası, toplam elektrik enerjisi
tüketimi değişkeni ile toplam elektrik enerjisi tüketimi içerisinde
yenilenebilir enerji tüketiminin payının değişkenleri hem yenilenebilir
elektrik enerjisi üretimini hem de kişi başına GSYH büyüme hızı değişkenlerini
tek yönlü olarak pozitif yönde etkilemektedir.

Anahtar Kelimeler

Yenilenebilir Enerji Kaynakları, Yenilenebilir Elektrik Enerjisi, Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması, VAR Analizi, Granger Nedensellik

DETERMINANTS OF RENEWABLE ELECTRIC ENERGY PRODUCTION IN TURKEY

Öz

Rapid depletion of traditional energy
resources and increased awareness of the damages to the environment and human
health caused by such resources are becoming increasingly important in the use
of renewable resources in production of electrical energy. The aim of this
study is to investigate the factors affecting the production of renewable
electric energy in Turkey. Turkey’s annual renewable electric energy
production, total electric energy consumption, share of renewable electric
energy consumption in total electric energy consumption and growth rate of GDP
per capita data are used in this paper for the period 1990-2015. These data are
obtained from World Bank Data Bank. We performed a unit root test and found
that the series were stationary in their first order differences.
Co-integration analysis showed that the series move together in the long run. As
a result of analysis using OLS estimate model, it is found that total electric
energy consumption, share of renewable electric energy consumption in total
electric energy consumption and growth rate of GDP per capita contribute
significantly and positively to the production of renewable electric energy in
Turkey.

Anahtar Kelimeler

Renewable Energy Resurces, Renewable Electricity Energy

Kaynakça

• Apergis, N. Ve Payne, J.E. (2010). Renewable Energy Consumption And Economic Growth: Evidence From A Panel Of Oecd Countries. Energy Policy 38 (1), 656–660.
• Arısoy, İ ve Ünlükaplan, İ. (2010). Türkiye’de Mali Açıkların Sürdürülebilirliği ile Kamu Gelirleri ve Harcamaları İlişkisinin Analizi. Maliye Dergisi, 159, s. 444-462.
• Bakırtaş, İ., ve Çetin, M.A. (2016). Yenilenebilir Enerji Tüketimi ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: G-20 Ülkeleri. Sosyoekonomi, 24(28), 131-145.
• Bayraktutan, Y., Arslan, İ., 2008. “Türkiye’de Sabit Sermaye Yatırımlarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Ko-Entegrasyon Analizi (1980-2006)”, KMU İİBF Dergisi, 10, s. 14.
• Bozdağlıoğlu, Y. ve Özpınar, Ö. (2011). Türkiye’ye Gelen Doğrudan Yabancı Yatırımların Türkiye’nin İhracat Performansına Etkilerinin Var Yöntemi İle Tahmini. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 3, Sayfa: 39-63.
• Büyükyılmaz, A. ve Mert, M. (2015). CO2 Emisyonu, Yenilenebilir Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin MSVAR Yaklaşımı ile Modellenmesi: Türkiye Örneği. Journal of World of Turks, 7(3), s. 103-118.
• Dal, E. (2017). Türkiye’de Elektrik Üretiminde Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Kullanımının Teknolojik, Politik ve Çevresel Kısıtlamalar ile Analizi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Granger, C. W. J. ve Newbold, P. (1974). Spurious Regressions in Econometrics. Journal of Econometrics, 2, s. 111-120.
• Gujarati, D. N. (1999). Temel Ekonometri (Çev. Ümit Şenesen ve Gülay Günlük Şenesen), İstanbul Literatür Yayınları:33.
• Karakaş E. (2018). Yenilenebilir Enerji Kaynakları Ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Ampirik Analizi. OECD Örneği, Kent Akademisi, 11 (33), Issue 1.
• Karagöl, T. E. ve Kavaz, İ. (2017). Dünyada ve Türkiye’de Yenilenebilir Enerji. SETA Analiz Dergisi,2017, 4(197), s. 5-32.
• Kumbur, H., Özer, Z., Özsoy, H.D. ve Avcı, E.D. (2005). Türkiye'de geleneksel ve yenilenebilir enerji kaynaklarının potansiyeli ve çevresel etkilerinin karşılaştırılması. III. Ulusal Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu, Mersin.
• Özer, M. ve Erdoğan, L. 2006. Türkiye'de İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkilerin Zaman Serisi Analizi. Gazi Üniversitesi Ekonomik Yaklaşım, Cilt 17, Sayı 60-61, s. 93-110.
• Özşahin Ş., Mucuk M. ve Gerçeker M. (2016). Yenilenebilir Enerji ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: BRICS-T Ülkeleri Üzerine Panel ARDL Analizi. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4(4).
• REN21, Renewables 2018 Global Status Report, Renewable Energy Policy Network for the 21st Century.
• Tarı R. ve Yıldırım, D. Ç. (2009). Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracata Etkisi: Türkiye İçin Bir Uygulama. Celal Bayar Üniversitesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt:16, Sayı:2, 95-105.
• Usta, C. ve Berber, M. (2017). Türkiye’de Enerji Tüketimi Ekonomik Büyüme İlişkisinin Sektörel Analizi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(1), 173-187.
• Zengin, A. (2000). Reel Döviz Kuru Hareketleri ve Dış Ticaret Fiyatları (Türkiye Ekonomisi Üzerine Ampirik Bulgular). Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2 (2), 27-41.