TÜRKİYE’DE ULUSLARARASI MUHASEBE STANDARTLARI’NIN UYGULANABİLİRLİĞİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN MESLEK MENSUPLARINCA DEĞERLENDİRİLMESİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2011, Sayı: 7, 0 - , 13.05.2015

Fikret Çankaya Oğuzhan Hatipoğlu

Öz

Gelişmiş ekonomiler olarak ifade edilen ülkelerde ortaya çıkmış ve oluşturulmuş olan Uluslararası
Muhasebe Standartları (UMS/UFRS), muhasebe ve finans dünyası için devrim niteliğindeki bir gelişme
olarak görülmekte ve başta Avrupa Birliği (AB) ülkeleri olmak üzere, gelişmiş ve gelişmekte olan pek
çok ülkede belirli düzeylerde de olsa uygulamaya girmiĢ durumdadır. UMS/UFRS setinin kapsam ve
nitelik olarak gelişmiş ülkelerin ihtiyaçlarına ve koşullarına uygun olduğu söylenebilir. Ancak az gelişmiş
veya geliĢmekte olan ülkelere uygulanmasında sorunlar yaşanacağı gerçektir. Dolayısıyla UMS/UFRS
setinin gelişmekte olan bir ülke olan Türkiye’de uygulanabilirliğine ilişkin düşüncelerin veya
beklentilerin neler olduğunun belirlenmesi önem kazanmaktadır. Özellikle uygulayıcı durumundaki
muhasebecilerin düşünceleri ve karşılaştığı sıkıntıların tespit edilmesinin uygulama başarısına olumlu
katkılar yapacağı söylenebilir.
Bu çalışmada öncelikle ulusal ve uluslararası literatürde yapılmış olan çalıĢmalar incelenerek
UMS/UFRS’lerin benimsenmesi ve uygulanmasını etkileyen faktörler belirlenmiĢtir. Bu faktörler
çalıĢmada kullanmak üzere 4 temel faktöre (ekonomik ve hukuki çevre, standartlar, kültür ve eğitim)
indirgenmiştir. Oluşturulan anket formu ile Türkiye’deki muhasebe meslek mensupları üzerinde bir anket
çalışması gerçekleştirilmiştir. Çalışmada yapılan analizlerle Türkiye’deki muhasebe meslek
mensuplarının UMS/UFRS’lerin uygulanabilirliğine ilişkin düşünceleri veya beklentileri ortaya
konulmuştur. Sonuçlar yorumlanmış ve değerlendirmeler yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• ACAR, D., BAYRĠ, O., DALĞAR, H., ÖZDEMĠR, O.(2009); “Meslek
• Mensuplarının TMS/TFRS Uygulamalarına BakıĢ Açıları ve Farkındalık Düzeyleri:
• Bir Alan AraĢtırması”, XXVIII. Türkiye Muhasebe Eğitimi Sempozyumu Yakın
• Gelecek ve Muhasebe Eğitimi, 20-24 Mayıs 2009, Alaçatı-ÇeĢme.
• AĞCA, A. (2003); Uluslararası Muhasebe Standartlarının GeliĢmekte Olan
• Ülkelerde Uygulanabilirliği ve Kabul GörmüĢlüğü, YayınlanmamıĢ Doktora Tezi,
• Anadolu Üniversitesi- Sosyal Bilimler Enstitüsü, EskiĢehir, 2003.
• AKDOĞAN, N. (2007); “Türkiye Muhasebe/Finansal Raporlama
• Standartları’nın Uygulanma Süreci: Sorunlar, Çözüm Önerileri”, Mali Çözüm
• Dergisi, Sayı: 80, Mart Nisan 2007, ss. 101-118.
• BEKÇĠ, Ġ.(2007); “Muhasebe Meslek Mensuplarının Türkiye Muhasebe
• Standartları Hakkındaki GörüĢlerinin Değerlendirilmesine Yönelik Bir AraĢtırma”,
• Muhasebe ve Denetime BakıĢ Dergisi, Sayı 22, Mayıs 2007, ss.27-40.
• BÜYÜKÖZTÜRK, ġ.(2006); Sosyal Bilimler Ġçin Veri Analizi El Kitabı
• Ġstatistik, AraĢtırma Deseni, SPSS Uygulamaları ve Yorum, Pegem A Yayıncılık, 6.
• Baskı, Ankara.
• CENGĠZ, E., ÖZDEN B. (2003); “Perakendecilikte Büyük AlıĢveriĢ
• Merkezleri Ve Tüketicilerin Büyük AlıĢ VeriĢ Merkezleri Ġle Ġlgili Tutumlarını
• Tespit Etmeye Yönelik Bir AraĢtırma”, Ege Akademik BakıĢ, Ege Üniversitesi
• İktisadi İdari Siyasi Bilimler Dergisi, Sayı: 3,ss.64-79.
• CHAN, E.S.W. (2008); “Barriers to EMS in the hotel industry”, International
• Journal of Hospitality Management, Vol.27, pp. 187–196.
• CHAND, P.(2005); “Impetus to the Success of Harmonization: The Case of
• South Pacific Island Nations”, Critical Perspectives on Accounting, Vol: 16, No: 3,
• pp. 209-226.
• EVCİ, S.(2008); Türkiye Muhasebe (Finansal Raporlama) Standartları ve
• Uygulanmasında YaĢanan Sorunlar, YayınlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, GÜ, SBE,
• Ankara.
• GAO, T., SIRGY, M. J., JOHAR, J. S., (2009); “Developing a measure to
• capture marketing facult’s perceptions of unethical behavior”, Journal of Business
• Research, In Press, Corrected Proof, www.sciencedirect.com/science?ob
• =ArticleListURL&_method=list&_ArticleListID=927809438&_sort=d&view=c&_a
• cct=C000040818&_version=1&_urlVersion=0&_userid=736460&md5=9ac94e4f3c
• d1aff5b29b527c6496865Journal of Business Research, s.1-6.
• GÖNEN, S.,UĞURLUEL, G.(2007); “Türkiye’de Uluslararası Finansal
• Raporlama Standartları (UFRS) Uygulamalarına GeçiĢte KarĢılaĢılan Sorunlar ve
• Çözüm Önerileri”, Vergi Dünyası Dergisi, Sayı: 316, Aralık 2007, ss.229-236.
• GÜVEMLĠ, B.(2008); Uluslararası Muhasebe Standartları’nın ÇeĢitli
• Ülkelerin Muhasebe Kültürleri Ġle EtkileĢimi ve Türkiye Örneği, YayınlanmamıĢ
• Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ġstanbul.
• HATİPOĞLU, O.(2009); Türkiye’de Uluslararası Muhasebe Standartları’nın
• GeliĢimi, Gerekliliği ve Uygulanabilirliği Üzerine Bir AraĢtırma” Yayınlanmamış
• Yüksek Lisans Tezi, KTÜ, SBE, ĠĢletme Yüksek Lisans Programı, 2009
• IRVINE, H.,LUCAS, N.(2006); Globalized Accounting Standards: The Case
• of the United Arab Emirates”, Proceedings, 3th International Conference On
• Contemporary Business, Leura, New South Wales, Charles Sturt University,
• Australia, ro.uow.edu.au/cgi/ viewcontent.cgi?article=1229&context... –
• JERMAKOWICHZ, E.,TOMASZEVSKI, S.(2006); “Implementing IFRS
• from The Perspective of EU Publicly Traded Companies”, Journal of International
• Accounting, Auditing and Taxation, Vol:15, pp.170-196.
• LARSON, R.,STREET, D.(2004), “Convergence with IFRS in An Expanding
• Europe: Progress and Obstacles Identified by Large Accounting Firms’ Survey”,
• Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, Vol:13,2004,p.89-119.
• MIR, Z., RAHAMAN, S.(2005); “The Adoption of International Accounting
• Standards in Bangladesh an Exploration of Rationale and Process”, Accounting,
• Auditing & Accountability Journal, Volume: 18, Issue: 6, pp: 816-841.
• ONG, A.(2005); “Country-specific Barriers to International Convergence of
• Accounting Standards”, Financial Reporting, Regulation and Governance,
• Electronic Journal, V.4,No1, pp. 1-28, http://www.business.curtin.edu.au/
• files/V4No1Ong1.pdf.
• ÖZDEMĠR, O. (2007); Türkiye Finansal Raporlama Standartlarının Finansal
• Tablolar Üzerine Etkileri ve Göller Yöresi’ndeki KOBĠ’lerde Muhasebeden
• Sorumlu Yöneticiler Üzerine Bir AraĢtırma, YayınlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi,
• Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta, 2007.
• PORIA, S. V.(2009); “ IFRS Implementation and Challenges in India”,
• Maharashtra Economic Development Council-MEDC, Monthly Economic Digest,
• August 2009, www.gtgifrs.com/IFRS_Implementation_IN_India_VSP.pdf.
• PREOBRAGENSKAYA, G.,MCGEE,W.(2004);“Converting The
• Accounting System of A Transition Economy: A Case Study of Russia”, Andreas
• School of Business Working Paper Series, pp. 1-49, http://ssrn.com/abstract=546343
• or doi:10.2139/ssrn.546343.
• ROMIR Monitoring Research Holding(2004); “Accounting Reform IIComplex
• Survey Results”, pp. 1-94, www.accountingreform.ru.
• ROMIR Monitoring Research Holding(2007);“Accounting Reform -
• Complex Survey Results”,, pp. 1-59, www.accountingreform.ru.
• STREET, D.(2003); “GAAP Convergence 2002”, BDO, Deloitte Touche
• Tohmatsu, Ernst & Young, Grant Thornton, KPMG, PricewaterhouseCoopers,
• University of Dayton, First Quarter, 2003, pp. 1-28.
• TEK, N. , DALKILIÇ F.(2008); “TMS Uygulamalarında Mesleki Yargının
• Yeri ve Mesleki Yargı Kullanımını Gerektiren Alanlar”, 12. Türkiye Muhasebe
• Standartları Sempozyumu, 26-30 Kasım 2008 Kıbrıs, ĠZSMMMO, ss. 54-74.
• TURK, T., Blažič, B. J. and Trkman P. (2008); “Factors and sustainable
• strategies fostering the adoption of broadband communications in an enlarged
• European Union”,Technological Forecasting and Social Change, 75/ 7, pp. 933-951
• TYRRALL, D.,WOODWARD, D.,RAKHĠMBEKOVA, A.(2007); “The
• Relevance of International Financial Reporting Standards to a Developing Country:
• Evidence from Kazakhstan ”, The International Journal of Accounting, Vol: 42,
• , pp. 82-110.
• UNITED NATIONS(2008); “Practical Implementation of International
• Financial Reporting Standards-Leassons Learned-Country Case Studies On IFRS”,
• United Nations Conference On Trade and Development, 2008, New York and
• Geneva, http://www.unctad.org /en/ docs/diaeed20081_en.pdf.
• USTASÜLEYMAN, T. (2008); “Çevikliğin iĢletme performansına etkisine
• yönelik yapısal bir model önerisi”, Gazi ĠĠBF Dergisi, 10/2, ss. 161-178.
• WARSAME, M. (2006); An Empirical Analysis of The Impact of Adopting
• International Financial Reporting Standards: Evidence From Emerging African
• Capital Markets, Phd, Morgan State University.
• WONG, P. (2004); “Challenges and Successes in Implementing International
• Standards: Achieving Convergence to IFRSs and ISAs”, Report, IFAC
• (International Federation of Accountants), 2004, www.iasplus.com/
• resource/0409ifacwongstudy.pdf.
• ZEGHAL D., MHEDHBI, K. (2006); “An Analysis of the Factor Affecting
• the Adoption of International Accounting Standards by Developing Countries ” by
• K. Mhedhbi and D. Zeghal, The International Journal of Accounting , 41, pp.373-
• -
• http://www.turmob.org.tr/TurmobWeb/turkce/index.aspx