İŞLETMELERDE UYGULANAN MOBBİNGİN (PSİKOLOJİK ŞİDDET) ÖRGÜTSEL BAĞLILIĞA ETKİSİ

Yıl 2009, Sayı: 3, 0 - , 14.05.2015

Dilaver Tengilimoğlu Fatma Mansur

Öz

Mobbing, işgörenin işyerinde bir veya birkaç kişi tarafından sistematik ve sürekli olarak aşağılanması,
küçük düşürülmesi, gerekli bilgilere ulaşmasının engellenmesi, hakkında dedikodular çıkarılması gibi
olumsuz davranışları içeren ve bu yolla işgörenin fiziksel, ruhsal ve sosyal açıdan rahatsız edilerek işi
bırakmasına neden olan bir süreçtir. Araştırma, işletmelerde uygulanan mobbingin (psikolojik şiddet)
örgütsel bağlılığı ne yönde etkilediğini belirlemek amacıyla yapılmıştır.
Araştırma ile ilişkili literatür tarandıktan sonra, gözden geçirilip düzeltilmiş iki ölçek kullanılmıştır. Bunlardan
birincisi, Heinz Leymann (1993) tarafından belirlenen 5 grup ve 45 ifadeden oluşan mobbing tipolojisinden
faydalanılarak geliştirilen mobbing davranışları, nedenleri, etkileri ve tepkileri belirlemeye
yönelik olarak hazırlanan mobbing ölçeği, diğeri ise Meyer ve Allen (1991) tarafından geliştirilmiş örgütsel
bağlılık ölçeğidir. Araştırmanın evrenini Ankara’daki bir üniversite hastanesinde çalışan 1832 idari
personel oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak anket tekniği kullanılmış olup, anketler
basit tesadüfi örneklem yöntemi ile seçilen 320 idari personele yüz yüze görüşme yöntemi ile uygulanmıştır.
Verilerin analizi sonucunda mobbing ve örgütsel bağlılık arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır.
Ancak örgütsel bağlılığın alt bileşenlerinden duygusal bağlılık ve normatif bağlılık ile mobbing arasında
anlamlı bir ilişki bulunmuş, devamlılık bağlılığı ve mobbing arasında ise anlamlı bir ilişki bulunamamıştır.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• ADANALI, Ece C. (2007), “Kuruma Bağlılık Olgusuna Genel Bir Bakış” ,
• Endüstriyel Klinik Psikoloji ve İnsan Kaynakları Yönetimi, (Editör Uzm. Psk. Tarık
• SOLMUŞ), İstanbul: Beta Yayınları.
• ARPACAOĞLU, Gülcan (2003) “ İşyerindeki Stresin Gizli Kaynağı: Zorbalık
• ve Duygusal Taciz-2”, İnsan Kaynakları ve Yönetim Dergisi, Aralık
• BALAY, Refik (2000), Yönetici ve Öğretmenlerde Örgütsel Bağlılık, Ankara:
• Nobel Yayın Dağıtım.
• CEMALOĞLU, Necati (2007), “Örgütlerin Kaçınılmaz Sorunu: Yıldırma”,
• Bilig, Sayı 42, 111-126.
• ÇETİN, Münevver Ölçüm (2004), Örgüt Kültürü ve Örgütsel Bağlılık, Ankara
• :Nobel Yayın Dağıtım.
• ÇOBANOĞLU, Şaban (2005), Mobbing İşyerinde Duygusal Saldırı ve Mücadele
• Yöntemleri, İstanbul: Timaş Yayınları.
• DAVENPORT, Noa, SCHWARTZ, Ruth D., ELLIOTT, G.P. (2003),
• Mobbing İşyerinde Duygusal Taciz,(Çev. Osman Cem ÖNERTOY), Ankara: Sistem
• Yayıncılık.
• ERGENELİ, Azize ve SAĞLAM ARI, Güler, (2005), “Krizde İşten Çıkarmaların
• Banka Yöneticileri Ezerine Etkileri: Örgütsel Bağlılık, Güven ve Güçlendirme
• Algıları”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 60(1), Ocak-Mart.121-148.
• GROEBLINGHOFF, Dieter ve Michael BECKER (1996). “A Case Study Of
• Mobbing And The Clinical Treatment Of Mobbing Victims”.European Journal of
• Work and Organizational Psychology. 5 (2), 277-294.
• KOÇ, Hakan ve Ercan YAVUZ (2007), “Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığına
• Demografik Faktörlerin Etkisi Üzerine Bir Araştırma”, Kamu-İş Hukuku ve İktisat
• Dergisi, Cilt.9, Sayı.4.
• LEYMANN, Heinz. (1993). Mobbing. Hamburg. Rowohlt.
• LEYMANN, H. (1996). The Contend and Development of Mobbing at
• Work. European Journal of Work and Organizational Psychology. 5 (2). 165-184.
• MEYER, John P. ve Natalie J. ALLEN (1991) , A Theree Compment
• Conceptualization of Organizational Commitment. Humen Resource Management
• Rewiew. 1. 61 – 98.
• ÖGÜT, Adem ve M. Tahir DEMİRSEL(2006), “ İş Dünyasında Etik Dışı
• Örgütsel Davranış Sarmalının Arkaplanı: Mobbing Süreci ve Mobbing Aktörleri”,
• II. Uygulamalı Etik Kongresi, 18-20 Ekim, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara
• SABUNCUOĞLU, Ebru Tolay (2007), “Eğitim, Örgütsel Bağlılık ve İşten
• Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi”, Ege Akademik Bakış, 7(2), 631-
• -
• TINAZ, Pınar (2006), İş Yerinde Psikolojik Taciz (Mobbing), İstanbul: Beta
• Yayınları.
• TUTAR, Hasan (2004), İş Yerinde Psikolojik Şiddet, Ankara: Platin.
• YAVUZ, Ercan (2008), Dönüşümcü ve Etkileşimci Liderlik Davranışının
• Örgütsel Bağlılığa Etkisinin Analizi,Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi
• Eğitim Bilimleri Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Eğitimi Anabilim Dalı, Ankara.