Öz
Afetlerin oluşturduğu olağan dışı koşullarda yasal düzenlemeler ve diğer dış denetim araçları yetersiz kalır. Afet yönetiminde etkinliğin sağlanmasında etik daha önemli bir hal alır. Ancak olağan durumlarda ve güncel hayatta kullanılan etik ilkelerin, afetlerde etkinliğini koruması oldukça zordur. Bununla birlikte, afetlerin olağan dışı koşulları çok sayıda etik sorun ve ikilemi beraberinde getirebilmekte ve afet yönetiminin etkinliğini olumsuz etkileyebilmektedir. Afet anlarına özel etik ilkeler son yıllarda daha sık tartışılmaya başlanmış, önemli uluslararası kuruluşlar konu ile ilgili çalışmalar başlatmıştır. Çalışmada, temel etik ilkeler ve ikilemler, bütünleşik afet yönetiminin aşamalarında ayrı başlıklar halinde değerlendirilerek, içsel denetim aracı olarak etiğin önemine dikkat çekilmesi amaçlanmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Afet Yönetimi, Etik, Risk Yönetimi, Denetim.
JEL Sınıflandırması: Z18, Z19
ETHICS AS AN INTERNAL INSPECTION TOOL IN DISASTER MANAGEMENT
ABSTRACT
Legal regulations and other external inspection tools are insufficient for the extraordinary conditions caused by disasters. Ethics takes on a much more important role in the attainment of effectiveness in disaster management. However, the preservation of ethical principles used in daily life during times of extraordinary circumstances is difficult. In addition, extraordinary conditions caused by disasters bring with them many ethical problems and dilemmas thereby having negative effects on the effectiveness of disaster management. Ethical principles specifically for times of disaster have started to be discussed much more frequently in recent years and important international institutions have started studies on this issue. The objective of the study is to evaluate the basic ethical principles and dilemmas as separate topics under an integrated disaster management and to attract attention to ethics as an internal inspection tool.
Keywords: Disaster Management, Ethics, Risk Management, Inspection.
JEL Classification: Z18, Z19
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ALTAY, Ertuğrul (2011), “Afet Dönemlerinde Kamu - STK İşbirliği, İdare-cinin Sesi”, Kasım-Aralık 2011, 43-47.
- ASHTON, Holly (2008), “Legal and Ethical Aspects of First Medical Response to Disasters – Background Paper”, International Workshop, Rome 11-12 December, 2008.
- AKYEL, Recai ve KÖSE Hacı Ö. (2010), “Kamu Yönetiminde Etkinlik Arayışı: Etkin Kamu Yönetimi için Etkin Denetimin Gerekliliği”, Türk İdare Dergisi, (466), 9-45.
- BALAMİR, Murat (2011), “Uluslararası Afetler Politikasının Ana Ekseni: Kentsel Sakınım”, 1. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı, 11-14 Ekim 2011, Ankara.
- BREWSTER, Roger (2005), “Natural Disaster Recovery Planning”, Kingston, Jamaica; University of Technology.
- EKŞI, Ali (2013), “Nükleer Kaza ve Saldırılarda Bütünleşik Kriz Yönetimi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, İzmir.
- ERGÜNAY, Oktay (2009), “Doğal Afetler ve Sürdürülebilir Kalkınma”, Deprem Sempozyumu, 11-12 Kasım 2009, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
- ERYILMAZ, Bilal (2012), “Yönetime Etik Bakış, Etik (ss:81-94), Ed. Gü-lümden Ücran, İzmir; İde Yönetişim Yayıncılık.
- FREYDOONİ, Bahare (2007), “Disaster Management Ethics”, İnternet Adre-si; http://www.slideserve.com/jalen/disaster-management-ethics, Erişim Tarihi: 10.09.2013.
- GÜLER, Hüseyin H. (2008), “Zarar Azaltmanın Temel İlkeleri”, Miktad Kadıoğlu ve Emin Özdamar (Ed.), Afet Zararlarını Azaltmanın Temel İlkeleri (ss. 35-50), Ankara; T.C. İçişleri Bakanlığı Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı.
- KADIOĞLU, Miktad (2008a), “Toplumda Afet Bilincini Artırma Yöntemleri”, Miktad Kadıoğlu ve Emin Özdamar (Ed.), Afet Zararlarını Azaltma-nın Temel İlkeleri ( ss. 223-242), Ankara; T.C. İçişleri Bakanlığı Japonya Uluslara-rası İşbirliği Ajansı.
- KADIOĞLU, Miktad (2008b), “Modern, Bütünleşik Afet Yönetimin Temel İlkeleri”, Miktad Kadıoğlu ve Emin Özdamar (Ed.), Afet Zararlarını Azaltmanın Temel İlkeleri (ss. 1-34), Ankara; T.C. İçişleri Bakanlığı Japonya Uluslararası İşbir-liği Ajansı.
- KADIOĞLU, Miktad (2011), “Afet Yönetimi Beklenilmeyeni Beklemek, En Kötüsünü Yönetmek”, İstanbul; T.C. Marmara Belediyeler Birliği Yayını.
- KAPUCU, Naim ve GÜNDOĞAN, Ertuğrul (2013), “Yönetişim, Ekonomik Kalkınma ve Demokrasi”, M. Akif Çukurçayır ve H. Tuğba Eroğlu (Ed.), Yönetişim (ss.265-294), Konya; Çizgi Kitapevi
- KOHEN, Sami (2011), “Deprem ve Diplomasi”, Milliyet Gazetesi, İnternet Adresi; http://cadde.milliyet.com.tr/2011/06/27/YazarDetay/1456056/Deprem_ve_
- diplomas, Erişim Tarihi: 24.09.2013.
- ÖZDEMİR, Murat (2008), “Kamu Yönetiminde Etik”, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7 ):179-195.
- ÖZSALMANLI, Ayşe Y. (2012), “Kamu Yönetiminde Etik, Etik” (ss:95-150), Ed. Gülümden Ücran, İzmir; İde Yönetişim Yayıncılık.
- ÖZŞAHİN, Ayhan (2009), “Afete Müdahalede Asgari Standartlar ve İnsani Yardım Sözleşmesi”, Sphere Projesi, İstanbul; Sena Ofset.
- PRİEUR, Michel (2012), “Ethical Principles on Disaster Risk Reduction and People’s Resilience, European and Mediterranean Major Hazards Agreement (EUR-OPA), Strasbourg; Council of Europe.
- SOLİMAN, Hussein H. ve ROGGE, Mary E. (2002), “Ethical Considerations in Disaster Services: A Social Work Perspective”, Electronic Journal of Social Work, 1(1), 1-23.
- SUNDNES, Knut O. ve BİRNBAUM, Marvin (2003), “Ethical Issues, Prehospital and Disaster Medicine, 17(3),128-143.
- TOPRAK, Zerrin (2013), “Algıda Seçicilik ve Ekoloji”, İnternet Adresi; http://www.kazete.com.tr/makale_Algida-secicilik-ve-ekoloji_853.aspx, Erişim Tarihi: 04.10.2013.
- TOMBAKOĞLU, Mehmet (2006), “Nükleer Santrallerde Enerji Üretimi ve Personel Eğitimi”, (ss:53-57), Sürdürülebilir Kalkınma için Nükleer Enerjinin Önemi, İstanbul; Tasam Yayınları.
- USNRC (2007), “Fact Sheet on Probabilistic Risk Assessment”, U.S. Nuclear Regulatory Commission, İnternet Adresi; http://www.nrc.gov/reading-rm/doc-collections/fact-sheets/probabilistic-risk-asses.html, Erişim Tarihi: 02.10.2013.
- ÜNAY, Bora (2007), “Türk Yunan İlişkilerinde Temel Sorunlar ve 1999 Sonrası Yumuşama Dönemi”, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslar arası İlişkiler Bölümü Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
- YÜKSEL, Cüneyt (2005), “Devlette Etikten Etik Devlete: Kamu Yönetimin-de Etik Kavramsal Çerçeve ve Uluslararası Uygulamalar”, Cilt 1, İstanbul; TÜSİAD.
- VUSSC (2007), “Introduction to Disaster Management”, Commonwealth of Learning. Vancouver, Canada, İnternet Adresi; http://www.col.org/SiteCollection
- Documents/Disaster_Management_ version_1.0.pdf, Erişim Tarihi: 01.10.2013.
- WDHSP (2006), “Ethics of Health Care Disaster Preparedness”, Wisconsin Department of Health Services, Public, İnternet Adresi; http://pandemic.wisconsin.
- gov/docview.asp?docid=14447, Erişim Tarihi: 05.10.2013.
- ZACK, Naomi (2009), “Ethics for Disaster”, Plymouth, United Kingdom; Rowman & Littlefield Publishers Inc.
Öz
Legal regulations and other external inspection tools are insufficient for the extraordinary conditions caused by disasters. Ethics takes on a much more important role in the attainment of effectiveness in disaster management. However, the preservation of ethical principles used in daily life during times of extraordinary circumstances is difficult. In addition, extraordinary conditions caused by disasters bring with them many ethical problems and dilemmas thereby having negative effects on the effectiveness of disaster management. Ethical principles specifically for times of disaster have started to be discussed much more frequently in recent years and important international institutions have started studies on this issue. The objective of the study is to evaluate the basic ethical principles and dilemmas as separate topics under an integrated disaster management and to attract attention to ethics as an internal inspection tool
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ALTAY, Ertuğrul (2011), “Afet Dönemlerinde Kamu - STK İşbirliği, İdare-cinin Sesi”, Kasım-Aralık 2011, 43-47.
- ASHTON, Holly (2008), “Legal and Ethical Aspects of First Medical Response to Disasters – Background Paper”, International Workshop, Rome 11-12 December, 2008.
- AKYEL, Recai ve KÖSE Hacı Ö. (2010), “Kamu Yönetiminde Etkinlik Arayışı: Etkin Kamu Yönetimi için Etkin Denetimin Gerekliliği”, Türk İdare Dergisi, (466), 9-45.
- BALAMİR, Murat (2011), “Uluslararası Afetler Politikasının Ana Ekseni: Kentsel Sakınım”, 1. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı, 11-14 Ekim 2011, Ankara.
- BREWSTER, Roger (2005), “Natural Disaster Recovery Planning”, Kingston, Jamaica; University of Technology.
- EKŞI, Ali (2013), “Nükleer Kaza ve Saldırılarda Bütünleşik Kriz Yönetimi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, İzmir.
- ERGÜNAY, Oktay (2009), “Doğal Afetler ve Sürdürülebilir Kalkınma”, Deprem Sempozyumu, 11-12 Kasım 2009, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
- ERYILMAZ, Bilal (2012), “Yönetime Etik Bakış, Etik (ss:81-94), Ed. Gü-lümden Ücran, İzmir; İde Yönetişim Yayıncılık.
- FREYDOONİ, Bahare (2007), “Disaster Management Ethics”, İnternet Adre-si; http://www.slideserve.com/jalen/disaster-management-ethics, Erişim Tarihi: 10.09.2013.
- GÜLER, Hüseyin H. (2008), “Zarar Azaltmanın Temel İlkeleri”, Miktad Kadıoğlu ve Emin Özdamar (Ed.), Afet Zararlarını Azaltmanın Temel İlkeleri (ss. 35-50), Ankara; T.C. İçişleri Bakanlığı Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı.
- KADIOĞLU, Miktad (2008a), “Toplumda Afet Bilincini Artırma Yöntemleri”, Miktad Kadıoğlu ve Emin Özdamar (Ed.), Afet Zararlarını Azaltma-nın Temel İlkeleri ( ss. 223-242), Ankara; T.C. İçişleri Bakanlığı Japonya Uluslara-rası İşbirliği Ajansı.
- KADIOĞLU, Miktad (2008b), “Modern, Bütünleşik Afet Yönetimin Temel İlkeleri”, Miktad Kadıoğlu ve Emin Özdamar (Ed.), Afet Zararlarını Azaltmanın Temel İlkeleri (ss. 1-34), Ankara; T.C. İçişleri Bakanlığı Japonya Uluslararası İşbir-liği Ajansı.
- KADIOĞLU, Miktad (2011), “Afet Yönetimi Beklenilmeyeni Beklemek, En Kötüsünü Yönetmek”, İstanbul; T.C. Marmara Belediyeler Birliği Yayını.
- KAPUCU, Naim ve GÜNDOĞAN, Ertuğrul (2013), “Yönetişim, Ekonomik Kalkınma ve Demokrasi”, M. Akif Çukurçayır ve H. Tuğba Eroğlu (Ed.), Yönetişim (ss.265-294), Konya; Çizgi Kitapevi
- KOHEN, Sami (2011), “Deprem ve Diplomasi”, Milliyet Gazetesi, İnternet Adresi; http://cadde.milliyet.com.tr/2011/06/27/YazarDetay/1456056/Deprem_ve_
- diplomas, Erişim Tarihi: 24.09.2013.
- ÖZDEMİR, Murat (2008), “Kamu Yönetiminde Etik”, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7 ):179-195.
- ÖZSALMANLI, Ayşe Y. (2012), “Kamu Yönetiminde Etik, Etik” (ss:95-150), Ed. Gülümden Ücran, İzmir; İde Yönetişim Yayıncılık.
- ÖZŞAHİN, Ayhan (2009), “Afete Müdahalede Asgari Standartlar ve İnsani Yardım Sözleşmesi”, Sphere Projesi, İstanbul; Sena Ofset.
- PRİEUR, Michel (2012), “Ethical Principles on Disaster Risk Reduction and People’s Resilience, European and Mediterranean Major Hazards Agreement (EUR-OPA), Strasbourg; Council of Europe.
- SOLİMAN, Hussein H. ve ROGGE, Mary E. (2002), “Ethical Considerations in Disaster Services: A Social Work Perspective”, Electronic Journal of Social Work, 1(1), 1-23.
- SUNDNES, Knut O. ve BİRNBAUM, Marvin (2003), “Ethical Issues, Prehospital and Disaster Medicine, 17(3),128-143.
- TOPRAK, Zerrin (2013), “Algıda Seçicilik ve Ekoloji”, İnternet Adresi; http://www.kazete.com.tr/makale_Algida-secicilik-ve-ekoloji_853.aspx, Erişim Tarihi: 04.10.2013.
- TOMBAKOĞLU, Mehmet (2006), “Nükleer Santrallerde Enerji Üretimi ve Personel Eğitimi”, (ss:53-57), Sürdürülebilir Kalkınma için Nükleer Enerjinin Önemi, İstanbul; Tasam Yayınları.
- USNRC (2007), “Fact Sheet on Probabilistic Risk Assessment”, U.S. Nuclear Regulatory Commission, İnternet Adresi; http://www.nrc.gov/reading-rm/doc-collections/fact-sheets/probabilistic-risk-asses.html, Erişim Tarihi: 02.10.2013.
- ÜNAY, Bora (2007), “Türk Yunan İlişkilerinde Temel Sorunlar ve 1999 Sonrası Yumuşama Dönemi”, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslar arası İlişkiler Bölümü Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
- YÜKSEL, Cüneyt (2005), “Devlette Etikten Etik Devlete: Kamu Yönetimin-de Etik Kavramsal Çerçeve ve Uluslararası Uygulamalar”, Cilt 1, İstanbul; TÜSİAD.
- VUSSC (2007), “Introduction to Disaster Management”, Commonwealth of Learning. Vancouver, Canada, İnternet Adresi; http://www.col.org/SiteCollection
- Documents/Disaster_Management_ version_1.0.pdf, Erişim Tarihi: 01.10.2013.
- WDHSP (2006), “Ethics of Health Care Disaster Preparedness”, Wisconsin Department of Health Services, Public, İnternet Adresi; http://pandemic.wisconsin.
- gov/docview.asp?docid=14447, Erişim Tarihi: 05.10.2013.
- ZACK, Naomi (2009), “Ethics for Disaster”, Plymouth, United Kingdom; Rowman & Littlefield Publishers Inc.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Bölüm | MAKALELER |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 20 Haziran 2015 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2015 Sayı: 15 |
Cited By
Afet İçerikli Haberlerin Afetlere Karşı Toplumsal Kapasite Geliştirmeye Etkisi
Doğal Afetler ve Çevre Dergisi
https://doi.org/10.21324/dacd.463237
______________________________________________________
Adres: KTÜ-İİBF. Oda No:213 61080 TRABZON
e-mail : uiiidergisi@gmail.com