THE RELATIONSHIP BETWEEN ENERGY CONSUMPTION AND GROWTH IN TURKEY: COINTEGRATION AND CAUSALITY ANALYSIS

Yıl 2018, Prof. Dr. Harun TERZİ Özel Sayısı, 59 - 72, 19.09.2018

Oktay Kızılkaya

Öz

Along with its political implications, energy, a
fundamental basis for social and economic development, is one of the major
macroeconomic factors. Policy makers need to understand the relationship among growth
and energy consumption in order to design effective energy and environmental
policies. In this study, relationship between growth and energy consumption in
Turkey is examined using data from the period 1960-2015. In this context; the presence
of cointegration relation between the series is investigated by the
cointegration test proposed by Bayer and Hanck (2012). The results show that
there is no long-run relationship between growth and energy consumption in
Turkey. The causality relation between the series is investigated by the
bootstrap causality test proposed by Hacker and Hatemi-J (2006). The causality
test results show that there is no causality between growth and energy
consumption. These results support the validity of the neutrality hypothesis in
Turkey.

Anahtar Kelimeler

Growth, Energy Consumption, Causality Test, Cointegration Test

TÜRKİYE’DE ENERJİ TÜKETİMİ VE BÜYÜME İLİŞKİSİ: EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK ANALİZİ

Öz

Sosyal ve
ekonomik kalkınma için temel bir dayanak olan enerji, politik etkilere sahip
önemli makroekonomik unsurlardan biridir. Politika yapıcılar etkin enerji ve
çevre politikaları tasarlamak amacıyla büyüme ve enerji tüketimi ilişkisini
anlamaya ihtiyaç duymaktadırlar. Bu çalışmada, 1960-2015 dönemi verileri
kullanılarak, Türkiye örneğinde büyüme ve enerji tüketimi ilişkisi
incelenmiştir. Bu kapsamda; seriler arasında eşbütünleşme ilişkisinin varlığı
Bayer ve Hanck (2012) tarafından önerilen eşbütünleşme testi ile araştırılmıştır.
Eşbütünleşme testi sonuçları, Türkiye’de büyüme ile enerji tüketimi arasında
uzun dönemli bir ilişkinin olmadığını göstermektedir. Seriler arasındaki
nedensellik ilişkisi ise Hacker ve Hatemi-J (2006) tarafından önerilen bootstrap
nedensellik testi kullanılarak incelenmiştir. Nedensellik testi sonuçları, büyüme
ile enerji tüketimi arasında nedensellik ilişkisinin olmadığını belirtmektedir.
Türkiye için elde edilen sonuçlar tarafsızlık hipotezinin geçerliliğini
desteklemektedir.

Anahtar Kelimeler

Enerji Tüketimi, Büyüme, Eşbütünleşme Testi, Nedensellik Testi

Kaynakça

• Aktürk, L.N., Yılancı, V. ve Bozoklu, Ş. (2014). Spot ve Türev Piyasalar Arasındaki Etkileşim: Türkiye Örneği. 1. Karadeniz ve Balkan Ekonomik ve Politik Araştırmalar Sempozyumu, Zonguldak, Türkiye
• Apergis, N. ve Payne, J. E. (2009). Energy Consumption and Economic Growth in Central America: Evidence from a Panel Cointegration and Error Correction Model. Energy Economics, 31(2), 211-216
• Banerjee, A., Dolado, J. ve Mestre, R. (1998). Error-Correction Mechanism Tests for Cointegration in a Single-Equation Framework. Journal of Time Series Analysis, 19, (3), 267-83
• Bayar, Y. (2014). Türkiye’de Birincil Enerji Kullanımı ve Ekonomik Büyüme. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(2)
• Bayer, C. ve Hanck, C. (2012). Combining Non‐Cointegration Tests. Journal of Time Series Analysis, 34(1), 83-95
• Boswijk, P.H. (1994). Testing for an Unstable Root in Conditional and Unconditional Error Correction Models. Journal of Econometrics, 63, 37–60
• Dickey, D. A. ve Fuller, W. A. (1979). Distributions of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Journal of the American Statistical Association, 74, p.427-431
• Dickey, D. A. ve Fuller, W. A. (1981). Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with A Unit Root. Econometrica: Journal of the Econometric Society, p. 1057-1072
• Engle, R.F. ve Granger, C.W.J. (1987). Co-integration and Error Correction: Representation, Estimation, and Testing. Econometrica, 55(2), 251-276
• Erbaykal, E. (2007). Türkiye’de Enerji Tüketiminin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi. Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (1), 29- 44
• Erdoğan, S. ve Gürbüz, S. (2014). Türkiye'de Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Yapısal Kırılmalı Zaman Serisi Analizi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (32), 79-87
• Fisher, R. A. (1932). Statistical Methods for Research Workers, In: Breakthroughs in Statistics. Springer, New York
• Göktaş, Ö. (2005). Teorik ve Uygulamalı Zaman Serileri Analizi. İstanbul: Beşir Kitabevi
• Granger, C. W. (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 424-438
• Gujarati, D. N. (1999). Temel Ekonometri Çev. Ümit Şenesen, Gülay Günlük Şenesen (Birinci Baskı). İstanbul: Literatür Yayınları
• Hacker, R. S. ve Hatemi-J, A. (2006). Tests for Causality between Integrated Variables Using Asymptotic And Bootstrap Distributions: Theory and Application. Applied Economics, 38(13), 1489-1500
• Johansen, S. (1988). Statistical Analysis of Cointegration Vectors. Journal of Economic Dynamics and Control, 12, 231-54
• Korkmaz, Ö. ve Develi, A. (2013). Türkiye’de Birincil Enerji Kullanımı, Üretimi ve Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) Arasındaki İlişki. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(2)
• Mucuk, M. ve Uysal, D. (2009). Türkiye Ekonomisinde Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme. Maliye Dergisi, 157, 105-115
• Özata, E. (2015). Türkiye'de Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkilerin Ekonometrik İncelemesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (26)
• Sancar, C. ve Polat, M. A. (2015). Türkiye'de Ekonomik Büyüme, Enerji Tüketimi ve İthalat İlişkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 6(12)
• Sevüktekin, M. ve Nargeleçekenler, M. (2010). Ekonometrik Zaman Serileri Analizi: EViews Uygulamalı. Nobel Yayın Dağıtım
• Tatlı, H. (2015). Çok Değişkenli Bir Üretim Modeli ile Toplam Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(4)
• Toda, H. Y. ve Yamamoto, T. (1995). Statistical Inference in Vector Autoregressions with Possibly Integrated Processes. Journal of Econometrics, 66(1), 225-250
• Usta, C. ve Berber, M. (2017). Türkiye’de Enerji Tüketimi Ekonomik Büyüme İlişkisinin Sektörel Analizi. International Journal of Economic & Social Research, 13(1)
• Uzunöz, M. ve Akçay, Y. (2012). Türkiye’de Büyüme ve Enerji Tüketimi Arasındaki Nedensellik İlişkisi: 1970-2010. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2):001-016
• Wooldridge, J.M. (2013). Ekonometriye Giriş Modern Yaklaşım, Çev. Editörü: E. Çağlayan. Nobel Yayıncılık