TÜRKİYE’DE DIŞ TİCARET VE MİLLİ GELİR İLİŞKİSİNİN AMPİRİK ANALİZİ (1970-2016)

Yıl 2018, Prof. Dr. Harun TERZİ Özel Sayısı, 425 - 442, 19.09.2018

Şahin Karabulut

https://doi.org/10.18092/ulikidince.424494

Cited By: 4

Öz

Ekonomik
büyümenin sağlıklı ve hızlı bir biçimde sağlanması ülke refahının
artırılabilmesi için en önemli kriterlerden birisidir. Bu nedenle ülke
refahının artırılabilmesi için ekonomik büyümenin sağlanmasında birçok ekonomik,
sosyal, siyasal birçok etken mevcut olmakla birlikte uluslararası ticaretin
ekonomik büyüme üzerindeki etkisi sürekli olarak tartışılmaktadır. Bu çalışmada
1970-2016 yıllık verileri kullanılarak Türkiye ekonomisi için milli gelir ile
dış ticareti oluşturan ihracat ve ithalat arasındaki ilişki VAR yöntemi ile
analiz edilmiştir. Yapılan nedensellik testi sonucunda, milli gelirden ihracata
doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisine rastlanmış ve ihracat ve ithalattan
milli gelire doğru bir nedenselliğin varlığı tespit edilememiştir. VAR analizi
sonuçlarına göre de, dış ticareti oluşturan ihracat ve ithalatın milli gelir
üzerinde herhangi bir etkisinin olmadığı ve milli gelirde ortaya çıkan
gelişmelerin kısa vadede ihracat ve ithalat üzerinde pozitif etkisi olduğu
sonucuna ulaşılmıştır. Bu da dış ticaretin milli gelir üzerinde değil, milli
gelirin dış ticaret üzerinde belirleyici rolü olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Dış Ticaret, Milli Gelir, İhracat, İthalat, VAR Yöntemi, Nedensellik

EMPIRICAL ANALYSIS OF TURKISH FOREIGN TRADE RELATIONS AND NATIONAL INCOME (1970-2016)

Öz

One of most important criteria for increasing the
welfare of a country is ensured by sustainable and rapid economic growth. While
many factors have an important role such as economic, social and politics for
ensuring it, our focus referred to international trade on economic growth will
be discussed. In this study consisting of Turkey’s economy’s GDP annual and
foreign trade exports and imports data for 1970-2016 period were analyzed by
VAR (Vector Autoregressive) model. We found that there is one-way causality
relation between the national income to exports. Otherwise, we haven’t
determined causality relation from exports and imports to national income. VAR
results showed that, although changes in the national income have a positive
effect on exports and imports in short run, exports and imports have no
influence on national income. This outcome shows that national income have a
featuring role on foreign trade, rather than foreign trade has an effect on it.

Anahtar Kelimeler

Foreign Trade, National Income, Export, Import, VAR Model, Causality.

Kaynakça

• Arvas, M. A. ve Torusdağ, M. (2016). İthalat ve Ihracatın Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği. International Journal of Engineering & Applied Sciences, 1(2), 1-18.
• Awokuse, T. (2008). Trade Openness and Economic Growth: Is Growth Export-Led or Import-Led?. Applied Economics, 40(2), 161–173.
• Darnell, A. C. (1990). Dictionary of Econometrics. England: Edward Elgar Publications.
• Demirhan, E. (2005). Büyüme ve Ihracat Arasındaki Nedensellik Ilişkisi: Türkiye Örneği. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 60(4), 76-88.
• Dickey, D. A. ve Wayne A. Fuller. (1979). Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with A Unit Root. Journal of the American Statistical Association, 74(366), 427-431
• Enders, W. (1995). Applied Econometric Time Series. New York: lowa State University.
• Feder, G. (1982). On Exports and Economic Growth. Journal of Development Economics, 12, 59-73
• Granger, C. W.J. (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods. Econometrica, 37(3), 424-438.
• Grossman, G.M., ve Helpman, E. (1991). Innovation and Growth in the Global Economy. Cambridge: MA: MIT Press.
• Henriques, I. ve Sadorsky, P. (1996). Export-Led Growth or Growth-Driven Exports? The Canadian Case. The Canadian Journal of Economics, 29(3), 540-555.
• Katos, A., Lawler, K. ve Seddighi. H. (2000). Econometrics: A Practical Approach, London: Taylor and Francis Group.
• Kearney, C. ve Monadjemi, M. (1990), Fiscal Policy and Current Ac-Count: International Evidence on the Twin Deficit, Journal of Macroeconomics, 12(2), 197-217.
• Keating, J. W. (1990). Identifying VAR Models under Rational Expectations, Journal of Monetary Economics, 25(3), 453-476.
• Köksal, M. (2016). Dış Ticaret ve Ekonomik Büyüme Ilişkisi: Türkiye Örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Korkmaz, S. ve Aydın, A. (2015). Türkiye’de Dış Ticaret - Ekonomik Büyüme Ilişkisi: Nedensellik Analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 10(3), 47- 76.
• Kumar, V., Leone R. P. ve Gaskıns. J. N. (1995). Aggregate and Disaggregate Sector Forecasting Using Consumer Confidence Measures. International Journal of Forecasting, 11(3), 361-377.
• Mahadevan, R., ve Suardi, S. (2008). A Dynamic Analysis of the Impact of Uncertainty on Import- And/Or Export-Led Growth: The Experience of Japan and the Asian Tigers. Japan and the World Economy, 20(2), 155–174.
• Marin, D. (1992). Is The Export-Led Growth Hypothesis Valid For Industralized Countries?. Review of Economics and Statistics, 74(4), 678-688
• Michaely, M. (1977). Exports and Growth: An Empirical Investigation. Journal of Development Economics, 40, 49-53
• Özgen, F. B. ve Güloğlu, B. (2004), Türkiye’de Iç Borçların Iktisadi Etkilerinin Var Tekniği ile Analizi. Metu Studies In Development, 31(1), 93-114.
• Phillips, P. C.B. ve Perron, P. (1988). Testing for a Unitroot in Time Series Regression. Biometrika, 75(2), 335-346.
• Rivera-Batiz, L., ve Romer, P.M. (1991). Economic Integration and Endogenous Growth. Quarterly Journal of Economics, 106, 531-56
• Romer, P.M. (1990). Endogenous Technological Change. Journal of Political Economy, 98, 71-102
• Sağlam, Y. ve Egeli, H. A. (2015). İhracata Dayalı Büyüme Hipotezi: Türkiye Örneği, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(4), 517-530
• Şerefli, M. (2016). Dış Ticaretin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13, 136-143.
• Sims, C. A. (1980). Macroeconomics and Reality. Econometrica, 8(1), 1-48.
• Şimşek, M. (2003). İhracata Dayalı Büyüme Hipotezinin Türkiye Ekonomisi Verileri ile Analizi, 1960-2002. Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, 18(2), 43-63.
• Tarı, R. ve Bozkurt, H. (2006). Türkiye’de Istikrarsız Büyümenin Var Modelleri ile Analizi (1991:1-2004:3). İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 4, 1-16.
• Temel, Ü.C. (2016). Ekonomik Büyüme ve Dış Ticaret İlişkisi. Paradigma Dergisi, 1(1), 1-14.
• Thangavelu, S., ve Rajaguru, G. (2004). Is There an Export or Import-Led Productivity Growth in Rapidly Developing Asian Countries? A Multivariate VAR Analysis. Applied Economics, 36(10), 1083–1093.
• Tuncer, İ. (2002), Türkiye’de Ihracat, Ithalat ve Büyüme: Toda-Yamamoto Yöntemiyle Granger Nedensellik Analizleri (1980-2000). Çukurova Üniversitesi SBE Dergisi, 9(9), 89-107
• Uçan, O. ve Koçak, E. (2014). Türkiye’de Dış Ticaret ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Ilişki. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(2), 51-60.
• Werner K. R. ve Olson J. E. (2014). Economic Growth in Latin American Countries: Is it Based On Export-Led or Import-Led Growth?, Emerging Markets Finance and Trade, 50(1), 6-20