SOSYAL UYUM VE MATERYALİZM ETKİSİNDE GÖSTERİŞ TÜKETİMİNE BİR BAKIŞ

Yıl 2018, 17. UİK Özel Sayısı, 69 - 84, 04.07.2018

Nil Esra Dal , İlknur Korkmaz , Mustafa Yalçın

https://doi.org/10.18092/ulikidince.431888

Cited By: 3

Öz

Tüketim
toplumunda bireyler ihtiyaçları için tüketmeyi bir amaç haline getirmek yerine
tüketimi başlı başına bir amaç olarak görmektedirler. Gün geçtikçe lüks algısı
ve lüks olarak tanımlanan ürün ve/veya hizmetlerin değişmesinin yanı sıra lüks
kavramı bireyden bireye de farklılık göstermektedir. Tüketim toplumu ile birlikte
önemi gün geçtikçe artan bir kavram olan materyalizm; kişinin maddi varlıklara
vazgeçilmez bir değer atfetmesi olarak ifade edilebilmektedir. Tüketiciler
artık materyalizmi tüketim temellerine oturtmaktadırlar. Bu araştırmada;
materyalizm ve sosyal uyumun gösteriş tüketimine yönelik satın alma niyetindeki
etkisi ve lüks markalarla ilgili tutumlar ölçülmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda
Türkiye’de internet kullanıcılarına online anket metodu uygulanarak 406 katılımcıya
kolayda örnekleme yöntemi ile ulaşılmıştır. Verilerin normal dağılıma uygun
olduğu tespit edilerek, geçerli ve güvenir olduğu ortaya çıkmıştır. Bulguların
elde edilmesinde frekans analizi, t testi ve regresyon analizi uygulanmıştır.
Regresyon analizi sonucunda sosyal uyum ve materyalizmin gösteriş tüketimine
yönelik satın alma niyetinde istatiksel olarak anlamlı bir etkisi saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Gösteriş Tüketimi, Lüks Mal, Materyalizm, Sosyal Uyum

Kaynakça

• Açıkalın, S. ve Erdoğan, L. (2004). Veblen’ci Gösteriş Amaçlı Tüketim. SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 1-18.
• Ajıtha, S. ve Sivakumar, V. J. (2017). Understanding The Effect of Personal and Social Value on Attitude And Usage Behavior of Luxury Cosmetic Brands. Journal of Retailing and Consumer Services, 39, 103-113.
• Aslay, F., Ünal, S. ve Akbulut, Ö. (2013). Materyalizmin Statü Tüketimi Üzerindeki Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(2), 43-62.
• Ateşoğlu, İ. ve Tükkahraman, M. (2009). Çocukların Tüketici Olarak Sosyalleşmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14, 215-221.
• Aydın, A. E., Marangoz, M. ve Fırat, A. (2015). Tüketim Kültürü Çalışmaları Üzerine Bir Literatür Taraması. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 7(1), 23-40.
• Balabanis, G. ve Kastakis, M. (2012). Between The Mass and The Class: Antecedents of The “Bandwagon’’ Luxury Consumption Behavior. Journal of Business Resarch, 65(10), 1399-1407.
• Balıkçıoğlu, B. ve Volkan, P. (2016). Sosyal Medya, Televizyon ve Akran İletişiminin Materyalizm ve Gösteriş Tüketimi Üzerindeki Etkisi: Tüketici Sosyalleşmesi Perspektifi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(35), 299-319.
• Başcı, A. ve Boğa, Ö. (2006). Ağızdan Ağıza Pazarlamanın Gösterişçi Tüketim Üzerine Etkisi. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 12(45), 463-489.
• Belk, R. W. (1984). Three Scales to Measure Constructs Related to Materialism: Reliability, Validity and Relationships to Measures of Happiness. Association for Consumer Research, 11, 291-297.
• Bilge, H. (2015). Luxury Consumption: Literatüre Review. Khazar Journal of Humanities and Social Sciences, 18-37.
• Bozacı, İ. (2015). Düşük Fiyatlı Ürünler Aracılığıyla Gösteriş Tüketimi: Kırıkkale İlinde Gerçekleştirilen Görgül Bir Çalışma. The Journal of Academic Social Science Studies, 35, 213-226.
• Bozyiğit, S. ve Karaca, Y. (2015). Tüketime Etki Eden Sosyalleşme Faktörleri: Adolesanlara Yönelik Bir Uygulama. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6-56.
• Bozyiğit, S. ve Karaca, Y. (2014). Çocukların Tüketim Hakkındaki Aile İletişimleri ile Materyalist Eğilimleri ve Demografik Özellikleri Arasındaki İlişki. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(27), 56-64.
• Cengiz, H. ve Özkara, B. Y. (2016). Materyalizm, Öz-Benzeşim ve Bireyselciliğin Kişiselleştirilmiş Reklama Yönelik Tutumlar ve Kişiselleştirilmiş Reklamları Sosyal Ağlarda Paylaşma Niyeti Üzerindeki Etkileri. Business & Management Studies: An International Journal, 4(1), 24-47.
• Çabuk, S. ve Köksal Araç, S. (2016). Materyalizmin Moda Giyim İlgilenimine Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(3), 109-128.
• Çınar, R. ve Çubukçu, İ. (2009). Tüketim Toplumunun Şekillenmesi ve Tüketici Davranışları-Karşılaştırmalı Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 277-300.
• Dal, N. ve Dal, V. (2015). Çocukların Tüketici Olarak Sosyalleşme Sürecinde TV Reklamlarının ve Ailenin Rolü Hakkında Teorik Bir Çalışma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13), 371-388.
• Demirezen, İ. (2015). Tüketim Toplumu ve Din (1. Baskı). İstanbul: Dem Yayınları.
• Dingus, R. (2014). Like It, Love It, or Gotta Have It: Relating Materialism and Attachment. Atlantic Marketing Journal, 3(2), 38-47.
• Dodds, W. B., Monroe, K. B. ve GrewaL, D. (1991). Effects of Price, Brand and Store Information on Buyer’s Product Evaluations. Journal of Marketing Research, 307-319.
• Dotson, M. J. ve Hyatt, E. M. (2005). Major Influence Factors in Children's Consumer Socialization. Journal of Consumer Marketing, 22(1), 35-42.
• Dye, A. B., GarnetT, A. ve Klerk, N. (2012). Materialism, Status Consumption and Consumer Ethnocentrism Amongst Black Generation Y Students in South Africa. African Journal of Business Management, 6(16), 5578-5586.
• Erdoğan, M. (2016). Lüks Tüketim, Materyalizm, Sosyo-Ekonomik Statü ve Dini Değeler (1. Baskı). Bursa: Ekin Basım Yayın.
• Fitzmaurice, J. ve Comegys, C. (2006). Materialism and Social Consumption. Journal of Marketing Theory and Practice, 287-299.
• Ghazali, Z. (2011). The Influence of Socialization Agents and Demographic Profiles on Brand Consciousness. International Journal of Management and Marketing Research, 4(1), 19-27.
• Güllülü, U., Ünal, S. ve Bilgili, B. (2010). Kendini Gösterim ve Kişiler Arası Etkileşimin Gösterişçi Tüketim Üzerindeki Etkilerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(1), 105-139.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2016). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Felsefe-Yöntem-Analiz (3. Baskı). Ankara: Seçkin Kitabevi.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri (5. Baskı). Ankara: Asil Yayın.
• Kauppinen, H., Bjork, P., Lonnstrom, A. ve Jauffret, M. N. (2017). How Consumers' Need for Uniqueness, Self-Monitoring, and Social İdentity Affect Their Choices When Luxury Brands Visually Shout Versus Whisper. Journal of Business Research, 84, 72-81.
• Ko, E., Costello, J. P. ve Taylor, C. R. (2017). What Is A Luxury Brand? A New Definition and Review of The Literature. Journal of Business Research, 1-9.Kurtuluş, K. (2004). Pazarlama Araştırmaları (8. Baskı). İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Lefkeli, D. (2017). Understanding Luxury Consumption Drivers. İstanbul, Türkiye: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Nakip, M. (2003). Pazarlama Araştırmaları Teknikler ve (SPSS Destekli) Uygulamalar. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Nart, S. ve Öztürk, A. (2016). Materyalizm-Moda Giyim İlgilenimi-Plansız Satın Alma İlişkisi: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Uluslararası Ekonomik Araştırma Dergisi, 2, 46-47.
• Özdamar, K. (2004). Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi 1 (1. Baskı). Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Pandelaere, M. (2016). Materialism And Well-Being: The Role of Consumption. Current Opinion in Psychology, 10, 33-38.
• Parker, R. S., Haytko, D. ve Hermans, C. (2010). The Perception of Materialism in A Global Market: A Comparison of Younger Chinese and United States Consumers. Journal of International Business and Cultural Studies, 1-13.
• Prendergast, G. ve Wong, C. (2003). Parental Influence on The Purchase of Luxury Brands of Infant Apparel: An Exploratory Study in Hong Kong. Journal of Consumer Marketing, 20(2), 157-169.
• Richins, M. L. (2017). Materialism Pathways: The Processes That Create and Perpetuate Materialism. Journal of Consumer Psychology, 27(4), 480-499.
• Richins, M. L. ve Dawson, S. (1992). A Consumer Values Orientation for Materialism and Its Measurement: Scale Development and Validation. Journal of Consumer Research, 19(3), 303-316.
• Sidhu, J. K. ve Foo, K. H. (2015). Materialism: The Road to Happiness and Life Satisfaction Among Singaporeans. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1), 77-92.
• Şahin, A. ve Atılgan, K. Ö. (2010). Tüketicileri Lüks Markalı Ürünlerin Taklitlerini Satın Almaya Yönlendiren Faktörlerin İncelenmesi. 15. Ulusal Pazarlama Kongresi, 60-72, İzmir.
• Tiltay, M. ve Torlak, Ö. (2011). Materyalist Eğilim, Dini Değerler, Marka Bağlılığı ve Tüketici Ahlakı Arasındaki İlişkiler. İş Ahlakı Dergisi, 4, 95-96.
• Quadır, S. E. (2012). Materyalist Değer Eğiliminin Gelişiminde Tüketici Sosyalizasyonunun Rolü. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 3(6), 31-50.
• Wiedmann, K. P, Hennigs, N. ve Siebels, A. (2009). Value-Based Segmentation of Luxury Con-sumption Behavior. Psychology & Marketing, 26(7), 625-651.
• Wilcox, K., Kim, H. M. ve Sen, S. (2009). Why Do Consumers Buy Counterfeit Luxury Brands? Journal of Marketing Research, 247-259.
• Yeniaras, V. (2015). İslami Dindarlık, Tutumluluk ve Materyalizm: Bir Yapısal Eşitlik Modeli. JEBPIR, 1(1), 49-62.
• Yıldırım Kutbay, A., Özbek, V. ve Koç, F. (2017). Kişisel Faktörler ve Postmodern Tüketim Şekilleri-nin Finansal İyi Olma Hali Üzerindeki Etkisi. International Conference on “Scientific Coo-peration for the Future in Economics and Administrative Sciences”, 262-273, Yunanistan.
• Yu, D. (2014). Motivations of Luxury Consumption in America vs. China. America: Lowa State Uni-versity.
• Yücel Doğan, S. (2010). Materyalist Eğilimlerin Demografik Özelliklere Göre Farklılaşmasına Yönelik Bir Araştırma. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11(1), 57-70.
• We Are Social (2017). Digital in 2017. Global Overview. Erişim Adresi https://wearesocial.com/special-reports/digital-in-2017-global-overview