COMPARISION WITH THE RATIO ANALYSIS METHOD THE FINANCIAL STRUCTURES AND BUDGET SUSTAINABILITIY OF THE METROPOLITAN MUNICIPALITIES IN TURKEY

Yıl 2019, Sayı: 25, 95 - 118, 25.10.2019

Emine Uzunali , Abdurrahman Halit Görmez

https://doi.org/10.18092/ulikidince.549210

Cited By: 8

Öz

In this study, comparative analysis of the financial
structure and budget sustainability of the metropolitan municipalities was
conducted by applying the financial statement ratio analysis techniques that
are used effectively in private sector organizations and direct the decisions
of financial information users to the financial statements of the metropolitan
municipalities in Turkey. In this study, the balances of the period 2014-2017
of the metropolitan municipalities in Turkey were analyzed. The reason why the
analysis was started in 2014 is that the effectiveness of the Law No. 6360 with
the Local Administrations elections held in 2014, and the expansion of the
jurisdictions of the metropolitan municipalities to the territorial boundaries
of the provinces. In the study, four financial periods were selected and
together with the ratio analysis, trend analysis was conducted. As a result,
within the 30 metropolitan, only Diyarbakır, Aydın, Denizli and Muğla
Metropolitan Municipalities were found to be strong, while the financial status
and the solvency of other metropolitan municipalities were weak. When evaluated
in general terms, it is seen that the financial conditions and budget
sustainability of the metropolitan municipalities in our country are weak.In this
study, it has been tried to show that financial analysis techniques used
effectively by the private sector can also be used in public institutions. It
is thought that, if this analyzes will carried out in public institutions, they
will contribute to an effective, efficient and economical use of public
resources.

TÜRKİYE’DE BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİNİN MALİ YAPILARI VE BÜTÇE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİKLERİNİN ORAN ANALİZ YÖNTEMİYLE KARŞILAŞTIRILMASI

Öz

Bu çalışmada, özel sektör kuruluşlarında
etkili bir şekilde kullanılan ve finansal bilgi kullanıcılarının kararlarına
yön veren mali tablo oran analiz teknikleri, Türkiye’deki büyükşehir
belediyelerinin mali tablolarına uygulanarak, Büyükşehir Belediyelerinin mali
yapı ve bütçe sürdürülebilirliklerinin karşılaştırmalı analizi yapılmıştır.
Çalışmada, Türkiye’de büyükşehir belediyelerinin 2014-2017 dönemi bilançoları
analiz edilmiştir. Analizin 2014 yılından başlanılarak yapılmasının nedeni,
2014 yılında yapılan mahalli idareler seçimleriyle 6360 Sayılı Kanunun fiilen
yürürlüğe girmesi ve büyükşehir belediyelerinin görev alanlarının illerin mülki
sınırlarına genişlemesidir. Çalışmada dört mali dönem seçilerek oran analizi
ile birlikte trend analizi de yapılmıştır. Sonuç olarak, 30 büyükşehir içinde
sadece Diyarbakır, Aydın, Denizli ve Muğla Büyükşehir Belediyelerinin güçlü,
diğer büyükşehir belediyelerinin mali durumlarının ve borç ödeme gücünün zayıf
olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Genel olarak değerlendirildiğinde, ülkemizdeki büyükşehir
belediyelerinin mali durumlarının ve bütçe sürdürülebilirliklerinin zayıf
olduğu görülmüştür.

Çalışmada özel sektör tarafından etkin bir
şekilde kullanılan mali analiz tekniklerinin kamu kurumlarında da
kullanılabileceği gösterilmeye çalışılmıştır. Bu analizlerin kamu
kuruluşlarında da yapılmasının, kamu kaynaklarının etkili, verimli, ekonomik
kullanılmasına katkı sunacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bütçe Sürdürülebilirliği, Mali Analiz

Kaynakça

• Kaynakça195 Sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun Hükmünde Kararname.
• 1982 Anayasası.
• 2014, 2015, 2016 ve 2017 yılları Büyükşehir Belediyelerine ait Sayıştay Denetim Raporları. Erişim Adresi: https://www.sayistay.gov.tr/tr/?p=2&ContentID=1738,1899,12123,12364
• 2014, 2015, 2016 ve 2017 yılları Büyükşehir Belediyesi Faaliyet Raporları
• 2014, 2015, 2016 ve 2017 yılları Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporu
• 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu
• 3030 Sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiş-tirilerek Kabulü Hakkında Kanun.
• 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu
• 5216 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu.
• 6360 Sayılı On Üç İlde Büyükşehir Belediyesi Ve Yirmi Altı İlçe Kurulması İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun.
• Akdoğan, N. veTenker, N. (2007). FinansalTablolar ve Mali AnalizTeknikleri. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Akduğan, U. ve Agun, B.H. (2018). Türkiye’de Belediyelerin Mali Sürdürülebilirliği:Birincil Denge Yaklaşımı. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 207-222.
• Akgüç, Öztin (2017). Mali Tablolar Analizi. İstanbul:Arayış Basım ve Yayıncılık.
• Alper, A. Ve Biçer, E. B. (2018). Kamu Hastanelerinde Finansal Performansın Oran Analizi İle Öl-çülmesi: Bir Kamu Hastanesi Örneği. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 18(2), 337-357.Anjum, S. (2010). An Overview Of Financial Ratios From 1900‘S Till Present. International Journal Of Research In Commerce & Management, 1(8), 126-131.Atalay, A. (2018). Dış Kaynaklı Kredilerin Belediyelerin Finansal Sürdürülebilirliğine Katkısının Araştırılması. (Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi). İller Bankası, Ankara.Berkdemir, S. ve Altun, N. (2018). Sigorta Sektöründe Oran Analizi ve Puanlama Yöntemi. Sakarya İktisat Dergisi, 7(1), 70-91.
• Çabuk, Adem ve Lazol, İbrahim (2018). Mali TablolarAnalizi.Bursa: EkinYayınevi.
• Çapar, S. ve Demir, R. (2017). Türkiye’de Büyükşehir Yapılanması ve 6360 Sayılı Kanuna Uygulayı-cıların Bakışı. Türk İdare Dergisi, 484, 39-90.
• Çiçek, Ş. E., Dikmen, S. Ve arslan, P. (2015). Türkiye’de Belediyelerin Performansının Harcama Ya-pıları Açısından Analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 11 (24), 59-74.Dağ, M., Kızılkaya, O. ve Kızılkaya, F. (2018). Türkiye’de Büyükşehir Belediyelerinin Bütçe Sürdürü-lebilirliği Üzerine Bir Uygulama. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, 55,(635), 65-72.
• Demir, V. ve Çelik, İ. (2015). Türk İhracatçılarının Mali Tablo Analizleri: Kriz Sonrası Döneme İlişkin Sektörel Karşılaştırma. Muhasebe ve Denetime Bakış, 46, 53-80.
• Durgun, A. (2018). 6360 Sayılı Kanun Kapsamında Büyükşehir Belediyelerinin Mali Açıdan Analizi: Antalya Büyükşehir Belediyesi Örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Ersöz, M. (2017). Kamu Kurumlarında Mali Tablo Analiz Yöntemlerinin Uygulanabilirliği. Sayıştay Dergisi, 105, 1-40.
• Gölçek, G. A. (2016). Yerel Yönetimlerde Borçlanma. TBB İller ve Belediyeler Dergisi, 814, 62-68.
• Görmez, A. H. ve Kızıltaş Uzunali, E. (2019). Büyükşehir Belediyelerinin Mali Yapıları ve Bütçe Sür-dürülebilirliği: Antalya Büyükşehir Belediyesi Örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(62), 1304-1315.
• Gündüz, İ. O. ve Yakar, S. (2013). Yerel Yönetim İflası Ve Türkiye Değerlendirmes i. Ç.Ü. Sosyal Bi-imler Enstitüsü Dergisi, 22(2), 145-164.
• Güngör, H. (2012). Yeni Büyükşehir Yönetimi ve Geçiş Nedenleri. İller ve Belediyeler Dergisi, 774-775, 19-31.
• Güngör, S. (2011).Yerel Yönetimlerin Borçlanmaları. Akademik Bakış Dergisi, 24, 1-16.
• Horrigan, C.O. (1968). A Short History of Financial Ratio Analysis. The Accounting Rewiew, April, 284-294.
• İllerin Yüzölçümleri. Bilgi Ufku (2019). Erişim Adresi: http://www.bilgiufku.com/illerin-yuzolcumleri- illerin-buyuklukleri.html
• İpek, S. ve Engin, R. (2016). Belediye Gelirleri İçinde Harcamalara Katılma Paylarının Yeri ve Önemi: Çanakkale Belediyesi Örneği. Yönetim Bilimleri Dergisi, 14(28), 467- 481.
• Kablan, A. (2016). Financial Statement Analysis in Municipalities and an Application. International Journal of Research In Business and Social Science, 2(3), 75-86.
• Kaygısız Ertuğ, Z. Ve Girginer, N. (2015). Bütünleşik VZA ve GİA Yöntemleriyle Büyükşehir Beledi-yelerinin Mali Etkinlik Analizi: Türkiye Örneği. International Journal of Economic and Ad-ministrative Studies, 8(15), 411-428.
• Kluza, K. (2017). Risk assessment of the local government sector based on the ratio analysis and the DEA method. Evidence from Poland. Eurasian Econ Rev, 7, 329–351.
• Kurum Bazında Mahalli İdareler Bütçe Giderleri (2019) Erişim Adresi: https://www.muhasebat.gov.tr/content/duyuru/kurum-bazinda-mahalli-idareler-butce- giderleri /173414,180674, 187684190863
• Laitinen, E.K. (2018). Financial Reporting: Long-Term Change of Financial Ratios. American Journal of Industrial and Business Management, 8, 1893-1927.
• Mahalli idareler mali verileri (2019) Erişim Adresi: http://www.bumko.gov.tr/TR,187/mahalli-idareler.html
• Mali Analiz Raporu (2019). Erişim Adresi: https://www.muhasebat.gov.tr/portal/file-attachment?id=MUH-155745&title=2016-yili-mali-analiz-raporu-s,79
• McDonald III, B. D. (2017). Measuring the Fiscal Health of Municipalities. Working Paper WP17BM, 1-21.
• Öğünç, H. (2018). Gıda ve Tekstil Sektörlerinin Karşılaştırmalı Finansal Analizi (2014-2016 Dönemi). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Bucak İşletme Fakültesi Dergisi, 1(1), 53-70.
• Ökmen, M. ve Koç, N. (2015).Türkiye’de Belediye Gelirleri İçinde Borçlanma ve Borçların Azaltıl-ması İçin Öneriler. Yönetim ve Ekonomi, 22(2), 551-565.
• Rivenbark, W.C. and Roenigk, D.C. (2011). Implementation Of Financial Condition Analysis In Local Government. PAQ Summer, 241-268.
• Siverekli, E. (2015). Türkiye’de Merkezi Yönetim İle Belediyeler Arasındaki Mali İlişki: Şanlıurfa Ör-neği. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 46, 21-42.
• Sonğur, C., Kar, A., Top, M., Gazi, A. ve Babacan, A. (2016). Türkiye Kamu Hastane Birlikleri Hasta-nelerinin Finansal Performanslarının Değerlendirilmesi: Finansal Tablo Analizleri. Sayıştay Dergisi, 100, 1-26.
• Tekin, Ö. F. (2018). Türkiye’de Büyükşehir Yönetimi ve 6360 Sayılı Yasanın Getirdiği Değişim: Konya Örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 55, 84-105.
• Toksöz, F., Özgür, A.E., Uluçay, Ö., Koç, L., Atar G. ve ve Akalın, N. (2009). Yerel Yönetim Sistemleri: Türkiye ve Fransa, İspanya, İtalya, Polonya, Çek Cumhuriyeti. Ankara: TESEV Yayınları.
• TÜİK temel İstatistikler. (2019). Erişim Adresi http://www.tuik.gov.tr/ UstMenu.do? metod= temel ist TÜİK temel İstatistikler. (2019). Erişim Adresi: http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do? metod=temelist
• Türk Dil Kurumu. (2019) http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&view= bts&kategori1= veritbn&kelimesec=243707
• Türkçe Sözlük. (2019). Erişim Adresi https://www.google.com/türkçe+sözlük&oq =Türkçe &aqs= chrome 3.69i57j0l5.4841j0j7&sourceid=chrome&ie=UTF-#dobs=büyükşehir
• Uğur, A. (2009). Avrupa Birliği Ülkelerinde Yerel Yönetimlerin Borçlanma Ve Mali Disiplin Sorunu. Türk İdare Dergisi, 465, 177-200.
• Yılmaz, H.H. (2013). Türkiye’de Belediyelerin Mali Yapıları ve Mali Farklılaşma. Ankara: Türkiye Belediyeler Birliği Yayınları.