KONUT DEĞERİNİN OLUŞMASINDA VE ZORUNLU DEPREM SİGORTASI SAHİPLİĞİNDE ETKİLİ OLAN FAKTÖRLERİN ANALİZİ: ERZURUM İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2020, Sayı: 26, 195 - 224, 13.01.2020

Kenan Orçanlı

https://doi.org/10.18092/ulikidince.559539

Cited By: 2

Öz

Çalışma,
günümüzde insanlar için yaşamları boyunca önemli bir yere sahip olan konutun fiyatının
belirlenmesinde konutun hangi özelliklerinin önemli olduğunu saptamayı ve konutun
güvenliği ile ilgili olarak kanunen yaptırılması zorunlu olan zorunlu deprem sigortası
(ZDS) sahipliğinde hangi faktörlerin etkili olduğunu belirlemeyi amaçlamaktadır.
Çalışmada kullanılan veriler, anket yöntemine dayalı olarak Erzurum il merkezinde
konut sahibi 570 kişiye uygulanarak elde edilmiştir. Araştırmacılar tarafından
oluşturulan anket, geçerlilik ve güvenirlik testine tabi tutulmuş ve Cronbach
Alpha (α) katsayısı, 0,749 ve KMO değeri, 0,78 olarak hesaplanmıştır. Konut
fiyatının oluşmasında etkili faktörlerin belirlenmesinde hedonik fiyatlama
modeli, ZDS sahipliğinde etkili faktörlerin belirlenmesinde ise iki kategorili
lojistik regresyon modeli kullanılmıştır. Analizler SPSS 23 paket programı ile
R paketi kullanılarak yapılmış ve her iki istatistiksel hesaplama araçlarından
elde edilen değerler karşılaştırılmıştır. Çalışmanın sonunda; her iki program
sonuçlarının tutarlı olduğu ancak iki kategorili regresyon analizinde R paket
programı arzu edilen sonucu vermediği, konutun fiyatının belirlenmesinde evin
büyüklüğü, konutun kira getirisi, bina kat sayısı, daire sayısı ve bina yaşı özelliklerinin
önemli ve ZDS sahipliğinde ise çalışmanın bulgular kısmında belirlenen 41 değişkenin
(yaş, eğitim durumu, meslek, hanedeki
birey sayısı, ZDS bilgi, evin
büyüklüğü, evin oda sayısı, ikamet süresi, konutun kira değeri, binada daire
sayısı, piyasa değeri, çelik daire kapısı, ilk yardım çantası, apartman dış
kapısında otomatik kapı açma cihazı, kasko sigortası, hırsızlık sigortası, ZDS
olağan düşüncesi (5 adet madde), ZDS faydasının olmadığı düşüncesi (7 adet
madde), ZDS'nin yaygınlaştırma düşüncesi (2 adet madde), deprem riski (2 adet
madde), binaların depreme dayanıklık durumu (1 adet madde), depreme  hazırlık durumu (3 adet madde)) etkili
olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Konut, Zorunlu Deprem Sigortası, R Programı, Hedonik

Kaynakça

• Abar, H. ve Karaaslan, A. (2013). Konut Talep Edenlerin Özellikleriyle Talep Edilen Konutun Özel-likleri Arasındaki İlişkinin Çoklu Uyum Analizi Yöntemi İle İncelenmesi: Atatürk Üniversi-tesi Personeli Örneği, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(3), 323-338.
• AFAD (2019). Türkiye Deprem Tehlike Haritası, https://www.afad.gov.tr/tr/24212/Turkiye-Deprem-Tehlike-Haritasi, Erişim Tarihi:23.02.2019 21:42
• Alkan, N., Elmas, İ., Karakuş, M. ve Akkay, E. (2001). Doğal afetler sırasında karşılaşılan sorunlar: Bir anket çalışması. Ulusal Travma Dergisi, 7, 195-200.
• Apergis, N. (2003). Housing Prices and Macroeconomic Factors: Prospects within the European Monetary Union, Internatıonal Real Estate Revıew, 6(1), 63 - 74.
• Başkaya, Z. ve Akar, C. (2005). Üretim Alternatifi Seçiminde Analitik Hiyerarşi Süreci: Tekstil İşlet-mesi Örneği, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (1), Eskişehir.
• Blanchard-Boehm, R.D., Berry, K.A. ve Showalter, P.S. (2001). Should flood insurance be mandatory? Insights in the wake of the 1997 New Year’s Day flood in Reno-Sparks, Ne-vada, Appl. Geogr., 21, 199–221.
• Boğaziçi Üniversitesi, Kandilli Rasathanesi, (2019), “Büyük Depremler”, http://www.koeri. boun.edu.tr/sismo/2/deprem-bilgileri/buyuk-depremler/ Erişim Tarihi:10.02.2019
• Bourdieu, P. ve Wacquant, J.D. (1992). An İnvitation to Reflexive Sociology Chicago: Chicago University Pres. 122.
• Çalmaşur, G. ve Aysin, M.E. (2019). Konut Fiyatlarına Etki Eden Faktörlerin Hedonik Modelle Belir-lenmesi: TRA1 Alt Bölgesi Üzerine Bir Uygulama, UİİİD-IJEAS, 22, 77-92.
• Çekici, E. (2011). Doğal Afetler ve Türk Sigorta Sektöründe Risk Transferi, Öneri Dergisi, 9(36), 53-62.
• Çetintahra, G. ve Çubukçu, E. (2012). Hedonik Fiyat Modeli İle Konut Fiyatları Üzerine Yapılan Araştırmalar Üzerine Bir Literatür Taraması, TMMOB Şehir Plancıları Odası, 52, 86-98.
• Çetintahra, G. ve Çubukçu, E. (2011). Çevre estetiğinin konut fiyatlarına etkisi, İTÜ Dergisi, 10(1), 3-12.
• DASK (2019a). 6305 sayılı Afet Sigortaları Kanunu, https://www.dask.gov.tr/mevzuat-6305Sayili-kanun.html Erişim Tarihi:21.02.2019 23:42
• DASK (2019b). Poliçe Üretim, https://www.dask.gov.tr/zorunlu-deprem-sigortasi-istatistikler. html#anchor-yillar-bazinda, Erişim Tarihi:23.02.2019 21:24
• DASK (2019c). Zorunlu Deprem Sigortası Yaptırmanız İçin Gerekenler, https://www.dask. gov.tr/zorunlu-deprem-sigortasi-gerekli-bilgi-ve-belgeler.html, Erişim Tarihi:23.02.2019 23:45
• DASK (2019d). Prim Hesaplama, https://www.dask.gov.tr/zorunlu-deprem-sigortasi-tarife-ve-primler.html, Erişim Tarihi:23.02.2019 23:53
• Daştan, H. (2016). Türkiye’de İkinci El Otomobil Fiyatlarını Etkileyen Faktörlerin Hedonik Fiyat Modeli ile Belirlenmesi Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1), 303-327.
• Dıpasquale, D. ve Wheaton, C.W. (1996). Urban Economicsand Real EstateMarkets, New Jersey: PrenticeHall.
• Easthope, H. (2004). A Place Called Home. Housing, Theory and Society, 21, 128-138.
• Erdem, E. (2008), Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi Kuramına Göre Konutların SWOT Analizi ile De-ğerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Fen Bi-limleri Enstitüsü.
• Goda, K. ve Hong, H.P. (2008). Spatial correlation of peak ground motions and response spectra, Bull. Seismol. Soc. Am. 98, 354–365
• Gonca Gül, Y. (2011). Polatlı İlçesinde Üreticilerin Tarım Sigortası Yaptırmaya Karar Verme Süre-cinde Etkili Olan Faktörlerin Analizi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Güler, H.H., (2008). Zarar Azaltmanın Temel İlkeleri Kadıoğlu, M. ve Özdamar, E., (editörler)., ‘Afet Zararlarını Azaltmanın Temel İlkeleri; s. 35-50, JICA Türkiye Ofisi Yayınları No: 2, Ankara
• Kaba,E. (2008). Konut Alma Kararlarını Etkileyen Faktörler ve Alıcı Profilini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens-titüsü.
• Kadıoğlu, M. (2008). Modern, Bütünleşik Afet Yönetimin Temel İlkeleri” Kadıoğlu, M. ve Özdamar, E., (editörler)., ‘Afet Zararlarını Azaltmanın Temel İlkeleri’; s. 1-34, JICA Türkiye Ofisi Yayınları No: 2, Ankara
• Kalaycı, Ş. (2012), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Yöntemler, Karahan, E.E ve Özüekren, A.Ş. (2009). Konut Talebinin Modellenmesi ve Konut Kariyeri Kavra-mı,İstanbul Ticaret Üniversitesi Dergisi, 8(15), 69-76.
• Kördiş, G., Işık, S. ve Mert, M. (2014). Antalya'da Konut Fiyatlarını Etkileyen Faktörlerin Hedonik Fiyat Modeli İle Tahmin Edilmesi, Akdeniz Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 28, 103-132.
• Landry, C. ve Jahan-Parvar, M.R. (2011), Journal of Risk and Insurance, 78(2), 361-388
• Liew, C. ve Haron, N.A. (2013). Factors Influencıng The Rıse Of House Prıce In Klang Valley, International Journal of Research in Engineering and Technology, 2(10), 261-272.
• Lindell, M.K. ve Perry, R.W. (2000). Household Adjustment to Earthquake Hazard: A Review of Research, Environment and Behavior, 32, 461-501.
• Manoj A. ve Avila, S.M. (2011). An Analysis of the Demand for Earthquake Insurance, Risk Management and Insurance Review, American Risk and Insurance Association, 14(2), 233-246
• Maden Tetkik Arama, Yenilenmiş Diri Fay Haritaları (2019), http://www.mta.gov.tr/ v3.0/sayfalar/hizmetler/doc/yenilenmis_diri_fay_haritalari/erzurum.pdf Erişim Tarihi: 10.02.2019
• McFarlane, B.L., McGeeB, T.K. ve Faulkner, H. (2011). Complexity of homeowner wildfire risk mitigation: an integration of hazard theories, International Journal of Wildland Fire, 20(8), 921-931.
• Merkez Bankası (2019). Hedonik Konut Fiyat Endeksi, https://evds2.tcmb.gov.tr/ index.php?/evds/serieMarket/collapse_26/5949/DataGroup/turkish/bie_hkfe/ Erişim Tarihi:24.02.2019 15:10
• Montgomery, D.C., Peck, E.A. ve Vining, G.G. (2012) Introduction to Linear Regression Analysis. John Wiley & Sons, Hoboken.
• Özus, E. ve Dökmeci, V. (2006). Dönüşüm yaşanan tarihi alanlarda konut fiyatlarında etkili faktör-lerin analizi, İTÜ Dergisi, 5(2), 179-188.
• Pynn, Ronald, and Greta M. Ljung. (1999). “Flood Insurance: A Survey of Grand Forks, North Dakota, Homeowners, ”Applied Behavioral Science Review Forthcoming.
• Poincare, H. (2001). The Foundations of Science, Modern Library.
• Rahadi, Raden Aswin, Sudarso Kaderi Wiryono, Deddy Priatmodjo Koesrindartoto ve Indra Budiman Syamwil, (2015). “Factors influencing the price of housing in Indonesia”, International Journal of Housing Markets and Analysis, 8(2), 169-188.
• Rahadi, Raden Aswin, Sudarso Kaderi Wiryono, Deddy Priatmodjo Koesrindartoto ve Indra Budiman Syamwil, (2012). “Relationship between Consumer Preferences and Value Propositions: A Study of Residential Product”, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 50, 865 – 874.
• Resmi Gazete, (2012). “Afet Sigortaları Kanunu”, Kanun No. 6305, Sayı. 28296, Tarih. 18.05.2012, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/05/20120518-4..htm Erişim Tari-hi:23.02.2019 21:54
• Richter, Z., Browne, M.J. ve Gründl, H. (2010). Journal of Risk and Insurance, 77 (4), 715-747.
• Ronald, R. (2008). The Ideology of Home Ownership: Homeowner Societies and the Role of Housing, Palgrave Macmillan Publishing, İngiltere.
• Rossi, Mariacristina ve Eva M. Sierminska, (2018). Wealth and Homeownership: Women, Men and Families, Palgrave Macmillan Publishing, İngiltere.
• Saner, E. (2008). Türkiye’de konut piyasasının belirleyicileri: Ampirik bir uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Zonguldak: Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Saunders, P. ve Williams, P. (1988). The Constitution of the Home: Towards a Research Agenda, Housing Studies, 3 (2): 81–83.
• Tsatsaronis, K. ve H. Zhu, (2004). What drives housing price dynamics: cross-country evi-dence, BIS Quarterly Review, 65-78.
• TÜİK (2019a). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi, http://tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1059 Erişim Tarihi:24.02.2019 14:34
• TÜİK (2019b). İl Göstergeleri, Konut Satışları, https://biruni.tuik.gov.tr/ilgosterge/?locale=tr Erişim Tarihi:10.02.2019 12:11
• TÜİK (2018). İstatistiklerle Aile, Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni, Sayı 27597. E.T. www.tuik.gov.tr/PdfGetir.do?id=27597, Erişim Tarihi:21.02.2019 23:20
• Üçdoğruk, Ş. (2001). İzmir İlinde Emlak Fiyatlarına Etki Eden Faktörler-Hedonik Yaklaşım, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 16(2), 149-161.
• Yankaya, Uğur ve H. Murat Çelik, (2005). İzmir Metrosunun Konut Fiyatları Üzerindeki Etkilerinin Hedonik Fiyat Yöntemi İle Modellenmesi, D.E.Ü.İİ.B.F. Dergisi, 20(2), 61-79.
• Yayar, R. ve Gül, D. (2014). Mersin Kent Merkezinde Konut Piyasası Fiyatlarının Hedonik Tahmini, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(3), 87-100.
• Yayar, R. ve Karaca, S.S. (2014). Konut Fiyatlarına Etki Eden Faktörlerin Hedonik Modelle Belir-lenmesi: TR83 Bölgesi Örneği, Ege Akademik Bakış, 14(4), 509-518.
• Yılmaz, N. ve Yücemen, M.S. (2008). Olasılıksal sismik tehlike sonuçlarının geri plan sismik etkinlik modellerine duyarlılığı. Yapı Mekaniği Semineri 2008, Orta Doğu Teknik Üniversitesi ve Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir, 87-103.
• Walker, R.G. 2000. Earthquake engineering and insurance: past, present and future. Proceedings of the 12th World Conference on Earthquake Engineering, No. 1472. Auckland, New Zealand.
• Zhu, D., Xie, X. ve Xie, J. (2012). When do people feel more risk? The effect of ambiguity tolerance and message source on purchasing intention of earthquake insurance, J. Risk Res., 15, 951–965.