TÜRKİYE’DE İHRACAT ÇEŞİTLİLİĞİ VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: ARDL YAKLAŞIMI

Yıl 2022, Sayı: 35, 147 - 162, 30.04.2022

Hüseyin Çelik

https://doi.org/10.18092/ulikidince.1048669

Öz

Küreselleşmenin artmasıyla birçok alanda uluslararası etkileşim artmaktadır. Bu etkileşimin gerçekleştiği alanlardan biri de ülkelerin talep ettikleri mal ve hizmetlerdir. Bu durum karşısında uluslararası ticarette ihracat rekabet gücüne sahip olan ülkeler daha kazançlı çıkmaktadır. Dolayısıyla dış talebe uygun ürünler üretmek ve bu ürünleri uluslararası pazarlara sunmak ülkelere rekabet avantajı sağlamaktadır. Bu noktadan hareketle, çalışmada Türkiye ekonomisi için teknoloji yoğunluk düzeyinde ihracat çeşitliliğinin ekonomik büyüme üzerindeki etkisini araştırılmaktadır. Çalışmanın diğer çalışmalardan farkı ihracat verilerinin teknolojik yoğunluğu bakımından gruplar halinde ele almasıdır. Çalışma 1989-2020 dönemini kapsamaktadır. ARDL sınır yaklaşımı testinden faydalanılmıştır. Ampirik uygulamalar neticesinde Türkiye’de ihracat ve ekonomik büyüme arasında uzun dönemli bir ilişki olduğu görülmüştür. Emek yoğun mallar ekonomik büyümeyi pozitif etkilediği ancak sermaye ve teknoloji yoğun malların negatif etkilediği görülmüştür. Hammadde yoğun malların ihracatı ve ekonomik büyüme arasında anlamlı bir ilişki elde edilememiştir.

Anahtar Kelimeler

İhracat Çeşitliliği, ARDL, Teknoloji Yoğunluğu

NEXUS BETWEEN EXPORT DIVERSITY AND ECONOMİC GROWTH IN TURKEY: ARDL APPROACH

Öz

With the increase of globalization, international interaction is increasing in many areas. One of the areas where this similarity takes place is the similarities in the goods and services demanded by the countries. In the face of this situation, countries with export competitiveness in international trade are more profitable. Therefore, producing products suitable for foreign demand and offering these products to international markets provide countries with a competitive advantage. From this point of view, in our study, we investigated the effect of exports diversity on economic growth for the Turkish economy. However, the difference of our study from other studies is that export data is handled in groups in terms of technological intensity. The study covers the period 1989-2020. ARDL boundary approach test was used. As a result of empirical applications, it has been observed that there is a long-term relationship between exports and economic growth in Turkey. It has been seen that labor-intensive goods have a positive effect on economic growth, while capital and technology-intensive goods have a negative effect. No significant relationship could be obtained between the export of raw material-intensive goods and economic growth.

Anahtar Kelimeler

Export Diversity, ARDL, Technology Export

Kaynakça

• Abdullah, D., Shaari, M., & Hussain, N. (2017). Investigating the Causal Relationship between Export and Economic Growth: A Malaysian Perspective. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 7(7), 581-591.
• Akbulut, S., & Terzi, H. (2013). Türkiye’de İhracata Dayalı Büyümenin Sektörler İtibariyle Analizi. KTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü(5), 43-58.
• Aktaş, İ., & Öztürk, M. (2016). Türkiye'de İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkilerinini Analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(42), 1329-1338.
• Araujo, R., & Soares, C. (2015). ‘Export Led Growth’ x ‘Growth Led Exports’: What Matters for the Brazilian Growth Experience after Trade Liberalization? Review of Keynesian Economics, 1-24. doi:10.4337/roke.2015.01.08.
• Balassa, B. (1978). Exports and economic growth: Further evidence. Journal of Development Economics, 5, 181-189. doi:http://dx.doi.org/10.1016/0304-3878(78)90006-8.
• Balassa, B. (1978). Exports and economic growth: Further evidence. Journal of Development Economics, 5(2), 181-189.
• Bhagwati, J. (1988). Export-promoting trade strategies: Issues and evidence. The World Bank Research Observer, 3(1), 25-578.
• Bhawgati, J. (1978). Anatomy and consequences of exchange control regimes.
• Bilgin, C., & Şahbaz, A. (2009). Türkiye’de Büyüme ve İhracat Arasındaki Nedensellik İlişkileri. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 177-198.
• Çamurdan, B. (2013). Türkiye'de 1999-2013 Dönemi İçin İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi. E-Journal of New World Sciences Academy, 183-195. doi:http://dx.doi.org/10.12739/NWSA.2013.8.4.3C0117.
• Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1981). Testing for unit roots in seasonal time series. Journal of the American Statistical Association, 79, 355-367.
• Edwards, S. (1993). Openness, trade liberalization, and growth in developing countries. Journal of Economic Literature(31), 1358-1396.
• Elbeydi, K., Hamuda, A., & Gazda, V. (2010). The Relationship between Export and Economic Growth in Libya Arab Jamahiriya. Theoretical and Applied Economics, 17(2010), 69-76.
• Ergür, H., & Özek, Y. (2020). Kırılgan Beşli Ülkelerinde İhracat ve İthalata Dayalı Büyüme: Ampirik Bir Değerlendirme. Uluslararası Ticaret ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 4(1), 32-46.
• Ersin, İ. (2018). İhracata Dayalı Büyüme Hipotezinin Test Edilmesi: MINT Ülkeleri. Ekonomi, İşletme ve Maliye Araştırmaları Dergisi, 1(1), 26-38.
• Gerni, C., Emsen, S., & Değer, M. (2008). İthalata Dayalı İhracat ve Ekonomik Büyüme: 1980–2006 Türkiye Deneyimi. 2. Ulusal İktisat Kongresi, (s. 1-21).
• İzgi, B., & Yılmaz, H. (2018). Türkiye’de Ekonomik Büyüme, İhracat ve İthalat: Nedensellik İlişkisi (1992-2016). İktisadi Yenilik Dergisi, 5(2), 54-73.
• Jordaan, A., & Eite, J. (2007). Export and Economic Growth in Namibia: A Granger Causality Analysis. South African Journal of Economics(75:3), 540-547.
• Kalaitzi, A., & Chamberlain, T. (2020). The Validity of the Export-Led Growth Hypothesis: Some Evidence from the GCC. The Journal of International Trade & Economic Development, 30(2), 224-245. doi:https://doi.org/10.1080/09638199.2020.1813191.
• Krugman, P. R. (1984). Import protection as export promotion, in: H.Kierzkowski (ed) Monopolistic competition in international trade.
• Mehrara , M., & Firouzjaee, B. (2011). Granger Causality Relationship between Export Growth and GDP Growth in Developing Countries: Panel Cointegration Approach. International Journal of Humanities and Social Science, 1(16), 223-231.
• Nasrullah, M., Rizwanullah, M., Yu, X., Jo, H., Sohail, M., & Liang, L. (2021). Autoregressive distributed lag (ARDL) approach to study the impact of climate change and other factors on rice production in South Korea. Journal of Water and Climate Change, 1-15.
• Nguyen, H., Nguyen, C., & Nguyen, C. (2020). The effect of economic growth and urbanization on poverty reduction in Vietnam. Journal of Asian Finance, Economics and Business, 7(7), 229-239. doi:10.13106/jafeb.2020.vol7.no7.229.
• Nişancı, M. (2005). Dış Ticaret, Beşeri Sermaye ve İktisadi Gelişme Arasındaki Uzun Dönem Nedensellik İlişkisinin Testi. Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, 9(1-2), 675-687.
• Özcan, B., & Özçelebi, O. (2013). İhracata Dayalı Büyüme Hipotezi Türkiye İçin. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 20(1), 1-14.
• Pesaran, M., Shin, Y., & Smith, R. (2001). Bound Testing Approaches to The Analysis of Level Relationships. Journal of Applied Econometrics, 16, 289-326. doi:10.1002/jae.616
• Phillips, P. B., & Perron, P. (1988). Testing for a unit root in time series regression. Biometrika, 75(2), 335-346.
• Said, S., & Dickey, D. (1984). Testing for Unit Root in Autoregressive Moving Average Model of Unknown Order. Biometrika, 71(December), 599-607.
• Şimşek, M., & Kadılar, C. (2010). Türkiye’de Beşeri Sermaye, İhracat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Nedensellik Analizi. C.U. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11(1), 115-140.
• Takım, A. (2010). Türkiye’de GSYİH ile İhracat Arasındaki İlişki:Granger Nedensellik Tesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 1-16.
• Tang, T. (2006). New evidence on export expansion, economic growth and causality in China. Applied Economics Letters, 13(12), 801-803.
• Temiz, D., & Gökmen, A. (2010). An Analysis of The Export and Economic Growth in Turkey over The Period of 1950-2009. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 3(5), 123-142.
• Yenisu, E. (2019). Türkiye’de İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 18(3), 1175-1193.