TÜRKİYE’DE BANKALARIN KULLANDIRDIĞI TİCARİ ÖZELLİKLİ KREDİLER VE İKTİSADİ BÜYÜME İLİŞKİSİ

Yıl 2022, Sayı: 35, 181 - 194, 30.04.2022

Mehmet Öz

https://doi.org/10.18092/ulikidince.1095435

Öz

İktisadi büyümenin belirleyicileri klasik okuldan beri tartışma konusudur. İktisadi büyüme üzerinde ilk tartışmalar sermaye birikimi üzerinden gerçekleşmiştir. Schumpeter (1911) ile finansal gelişmenin iktisadi büyümeyi olumlu yönde etkilediği görüşü ortaya çıkmıştır. Literatürde finansal gelişime iktisadi büyümeyi sağlıyorsa arz öncüllü hipotez olarak adlandırılmaktadır. Diğer taraftan Robinson (1952) iktisadi büyümenin finansal gelişmeye yol açtığını ileri sürmüştür. İktisadi literatürde İktisadi büyümeden finansal gelişmeye doğru bir ilişkinin varlığı söz konusu olması halinde, talep takipli hipotez olarak isimlendirilmektedir. Aynı zamanda literatürde finansal gelişme ve büyüme arasında çift yönlü etkileşimin olduğunu ve hiçbir etkileşimin olmadığını ortaya koyan hipotezlerde vardır. Bu hipotezler üzerinden finansal sistemin iktisadi büyüme ile etkileşimi de literatürde geniş bir şekilde inceleme konusu yapılmıştır. Finansal sistem geliştikçe tasarruf sahiplerinden yatırımcılara doğru fon akışının hızlanması beklenmektedir. Finansal gelişme göstergesi olarak bankacılık sektörü büyüklükleri ve sermaye piyasası kapitalizasyonu verilerinden yararlanılmaktadır. Literatürde Türkiye için bankacılık sektörünü temsilen çok sayıda gösterge kullanılmasına rağmen ticari özellikli kredileri finansal gelişme göstergesi olarak ela alan çalışma tespit edilememiştir. Dolayısıyla bu çalışmada bu eksikliği gidermek için ticari özellikli krediler verileri kullanılmıştır. Bu çalışmanın amacı Türkiye ekonomisinde 2005:Q4-2020:Q4 döneminde meydana gelen finansal gelişim ile iktisadi büyüme arasındaki ilişkiyi analiz etmektir. Çalışmada yöntem olarak Engle ve Granger eşbütünleşme testi uygulanmıştır. Test sonuçlarına göre finansal gelişime ile gayri safi yurt içi hasıla serileri arasında eş bütünleşme ilişkisi bulunmuştur. Hata düzeltme modeli bulguları finansal gelişimden iktisadi büyümeye doğru tek yönlü nedensellik ilişkisinin olduğu görülmektedir. Elde edilen bu ampirik bulgular arz öncülü hipotezi doğrulamaktadır. Sonuçta finansal kaynaklar, finansal aracılar ve bankacılık kesimi vasıtası ile ticari kredilere yönlendirilmesi zaman içinde iktisadi büyümeye dönüştüğü gözlemlenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Finansal Gelişime, İktisadi Büyüme, Engle ve Granger Eşbütünleşme, Talep Takipli Hipotez, Arz Öncüllü Hipotez

The Relationship Between Commercial Credits Extended by Banks and Economic Growth in Turkey

Öz

The determinants of economic growth have been the subject of debate since classical school. The first discussions on economic growth took place over the accumulation of capital. According to Schumpeter (1911), financial development has a positive effect on economic growth. In the literature, if financial development leads to economic growth, it is called the supply-side hypothesis. On the other hand, Robinson (1952) suggested that economic growth leads to financial development. If there is a relationship from economic growth to financial development in the economics literature, it is called the demand-following hypothesis. At the same time, there are hypotheses in the literature that show that there is a bidirectional interaction between financial development and growth and that there is no interaction. Through these hypotheses, the interaction of the financial system with economic growth has also been the subject of wide examination in the literature. As the financial system develops, it is expected that the flow of funds from savers to investors will accelerate. Banking sector sizes and capital market capitalization data are used as financial development indicators. In the literature, although many indicators are used to represent the banking sector for Turkey, no study has been found that considers commercial loans as an indicator of financial development. Therefore, in this study, commercial loans data were used to fill this gap. The aim of this study is to analyze the relationship between financial development and economic growth in the Turkish economy in the period of 2005:Q4-2020:Q4. Engle and Granger cointegration test was applied as a method in the study. According to the test results, a cointegration relationship was found between financial development and gross domestic product series. Error correction model findings show that there is a one-way causality relationship from financial development to economic growth. These empirical findings confirm the supply leading hypothesis. As a result, it is observed that directing financial resources to commercial loans through financial intermediaries and banking sector turns into economic growth over time.

Anahtar Kelimeler

Financial Development, Economic Growth, Engle and Granger Cointegration, Demand-Following Hypothesis, Supply-Side Hypothesis

Kaynakça

• Acaravcı, A., Öztürk, İ. ve Acaravcı, S.K., (2007). Finance- Growth Nexus: Evidence from Turkey, International Research Journal of Finance and Economics, 11, 30-40.